در حالی که ابراهیم رئیسی در دمشق به سر می‌برد، سندی به دست ایران اینترنشنال رسیده که نشان می‌دهد هیات دولت جمهوری اسلامی در بهمن ماه سال ۱۴۰۱ با درخواست سازمان انرژی اتمی برای خرید سالانه ۸۰۰ هزار تن فسفات از سوریه برای استخراج اورانیوم و تهیه کیک زرد از آن موافقت کرده است.
اصل سند را از طریق این لینک بخوانید
در این سند که با امضای محمد اسلامی رییس سازمان انرژی اتمی خطاب به محمد مخبر معاون اول ابراهیم رئیسی است و مهر خیلی محرمانه دارد و تاریخ دوم بهمن ۱۴۰۱ روی آن قید شده است آمده که این سازمان در حال نهایی کردن قرارداد خرید سالیانه ۸۰۰ هزار تن خاک فسفات از کشور سوریه است.
رییس سازمان انرژی اتمی در توجیه این قرارداد نوشته «با توجه به عیار بالای اورانیوم در خاک فسفات منابع فوق، استخراج این عنصر و تهیه کیک زرد از آن از نظر فنی مناسب‌تر از استخراج اورانیوم از منابع مستعد پرتوزاری کشور با عیار پایین است.»
در این نامه از هیات دولت درخواست شده «سهم دولت ایران در مبلغ قرارداد به صورت رایگان محاسبه شود» هر چند تاکید شده که هزینه‌های استخراج، حمل و نقل و سایر هزینه‌ها به عهده سازمان انرژی اتمی خواهد بود.
بر اساس این سند، هیات دولت جمهوری اسلامی با درخواست سازمان انرژی اتمی موافقت کرده است.
در پیوست توجیهی درخواست سازمان انرژی اتمی آمده «با توجه به این که ایران از نظر منابع اورانیم بسیار فقیر است توجه مضاعف به منابع غیرمتداول و واردات اورانیوم به کشور غیرقابل اجتناب است»
در این پیوست آمده از آنجا که «در سایه تحریم‌ها امکان واردات مستقیم اورانیوم وجود ندارد اتخاذ راهکارهایی جهت واردات از منابع غیرمتداول همچون استفاده از خاک فسفات می‌تواند گزینه مناسب و در دسترسی باشد.»
در این پیوست اعلام شده که در سال‌های اخیر بهره‌برداری از دو معدن فسفات سوریه شامل معدن الصوافه با ذخیره ۱.۵ میلیارد تن سنگ فسفات و خنفیس با ذخیره ۳۰۰ میلیارد تن در اختیار جمهوری اسلامی قرار گرفته است.
این سند افشا کرده که معدن خنفیس با بالاتر بودن میزان اورانیوم آن گزینه مناسب جهت استفاده در چرخه سوخت هسته‌ای و تولید کیک زرد است. سازمان انرژی اتمی بر همین مبنا خواهان آن شده که «نسبت به انتقال سنگ معدن خنفیس اقدام فوری به‌عمل آید.»
آمار منتشر شده در وبسایت «انجمن هسته‌ای جهانی» نشان می‌دهد که سوریه از فهرست کشورهای غنی از منابع فسفاتی است که برای استخراج اورانیوم مناسب است.
نخستین‌بار در بهمن ۱۳۹۵ در جریان سفر عماد خمیس نخست‌وزیر سوریه به ایران به صورت رسمی از توافق دو کشور برای قرارداد بهره‌برداری ایران از معادن فسفات سوریه رونمایی شد.
در سال‌های اخیر همچنین گزارش‌های متعددی از تلاش‌های روسیه برای تسلط به معادن فسفات سوریه و حتی بیرون راندن ایران از رقابت بر سر این منابع منتشر شده است.
وبسایت «دیده‌بان حقوق‌بشر سوریه» که در لندن مستقر است در گزارشی در سال ۲۰۱۸ با اشاره به انگیزه‌های روسیه از تسلط به منابع فسفات سوریه نوشته بود: «فسفات سوریه، از نظر تئوری، دارای میزانی تا ۳۰۰ گرم اورانیوم در هر تن متریک است و این میزان در مقایسه با سایر انواع فسفات که از نرخ اورانیوم ۲۰۰ گرم در هر تن تجاوز نمی کند، بسیار بالا است.»
با این حال سند خیلی محرمانه‌ای که به دست ایران اینترنشنال رسیده افشا می‌کند که ایران اکنون بهره‌برداری از دو معدن الصوافه و خفیس را در اختیار دارد.
ایران در کنار روسیه بزرگ‌ترین حامیان بشار اسد رییس‌جمهوری سوریه بعد از بروز اعتراض‌های مردمی و سپس جنگ داخلی در این کشور بوده‌اند.
با وجودی که بشار اسد بقای خود را به دلیل حمایت‌های تهران و مسکو تثبیت کرده موقعیت سپاه پاسداران در این کشور در طی زمان پر مخاطره بوده است و صدها بار حملات منتسب به اسرائیل علیه ایران و شبه‌نظامیان وابسته به آن در سوریه انجام شده است.
سفر ابراهیم رئیسی به دمشق که اکنون انجام شده نخستین سفر یک رییس‌جمهوری از ایران به سوریه از شروع ناآرامی‌های این کشور در سال ۱۳۸۹ است.
رقم هزینه‌هایی که ایران پس از شروع جنگ سوریه در این کشور انجام داد به طور دقیق مشخص نیست اما حشمت‌الله فلاحت پیشه رییس اسبق کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در آستانه سفر رئیسی به سوریه در مصاحبه با وبسایت تجارت آنلاین گفت: «امیدوارم در سفر رئیسی به دمشق تکلیف بدهی تقریبی ۳۰ میلیارد دلاری سوریه به ایران مشخص شود.»
او در این مصاحبه به معادن فسفات هم اشاره کرده و گفته « پنج قرارداد عمده برای پرداخت این بدهی وجود دارد؛ استفاده از گاوداری، پنج هزار هکتار زمین، معادن فسفات، چاه نفت و طرح مخابراتی که هیچ‌کدام اجرا نشده است، اما روسیه به راحتی مطالبات خود را از سوریه می‌گیرد.»
