عبدالحمید اسماعیل‌زهی، امام جمعه اهل سنت زاهدان، روز جمعه چهارم فروردین در اولین نماز جمعه سال ۱۴۰۲، از کشتن مردم معترض و بدرفتاری و برخورد سخت و خشن با بازداشت‌شدگان خیزش سراسری در سال گذشته به‌عنوان «اشتباه بزرگ» حکومت و «گناهی سنگین» یاد کرد.
او گفت با این که اعتراضات خیابانی کاهش پیدا کرده اما دل‌ها همه «زخمی و در رنج» است.
سخنان امام جمعه اهل سنت زاهدان در مصلی، به دلیل اختلال در اینترنت این شهر به‌صورت زنده پخش نشد. برخی رسانه‌های محلی گزارش داده‌اند که با توجه به حضور گسترده مسافران نوروزی در زاهدان، مقامات امنیتی اقدام به قطع اینترنت شهر کرده‌اند ولی مردم همانند هفته‌های گذشته در مصلی حضور دارند.
کشتن مردم سنگین‌ترین و بزرگ‌ترین گناه حکومت بود
امام جمعه اهل سنت زاهدان، سال ۱۴۰۱ را سالی پر فراز و نشیب خواند که در آن اعتراضات شکل گرفت، مردم ایران در بسیاری از مسایل احساس مشکل کردند، خود را در تنگنا و ناکام در زندگی دیدند، در اقتصاد و معیشت تحت سخت‌ترین فشارها قرار گرفتند، دستشان خالی بود، سرمایه‌های خود را از دست دادند و برای داشتن یک زندگی ساده هم محتاج شدند.
او در کنار مسائل اقتصادی، وجود فساد اداری، احساس از دست رفتن سرمایه‌های ملی و سیاست‌های داخلی و خارجی جمهوری اسلامی را از عواملی خواند که به مردم فشار آورده و سبب اعتراض آن‌ها شده است.
مولوی عبدالحمید همچنین اعتراض مسالمت‌آمیز را یک حق قانونی خواند که مردم در سال گذشته از آن استفاده کردند تا حق و خواسته خود را فریاد بزنند؛ اما «متاسفانه برخورد با اعتراض مردم آن‌طور که نباید، بود».
اسماعیل‌زهی همچون خطبه‌های پیشین خود تاکید کرد: «شایسته این بود که مسوولان حرف مردم را می‌شنیدند و نمی‌گذاشتند این‌قدر اعتراض‌ها طولانی شود اما بسیاری در این سال به خاطر اعتراض کشته شدند. در همین زاهدان مفت و مجاتی عده زیادی شهید شدند. این نشان می‌دهد در کشور ما چقدر اشتباه وجود دارد. کشتن مردم، سنگین‌ترین گناه است.»
مردم ایران ۴۴ سال جمهوری اسلامی را تحمل کردند
او در ادامه گفت: «در همه جای دنیا اعتراض وجود دارد اما حرف مردم را گوش می‌دهند و آن‌ها را مانند ایران نمی‌کشند. کشتن مردم معترض در ایران اشتباه بزرگی بود. نباید مردم را با گلوله جنگی می‌زدند و می‌کشتند. بسیاری از مردم به زندان رفتند و با بازداشتی‌ها بدرفتاری و برخورد خشن و سخت شد که اتفاقاتی رنج‌آور و دردآور بودند.»
امام جمعه اهل سنت زاهدان با اشاره به ویدیوهایی که از حضور نوروزی مردم و خانواده کشته‌شدگان اعتراضات بر سر مزار آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است، گفت: «مردم زیادی در این سال عزادار شدند و برخلاف سنت و فرهنگ نوروز که به خاطر آمدن سال نو خوشحالی می‌کنند، بسیاری بر سر مزارها بوده و گریه می‌کردند.»
مولوی عبدالحمید این مردم عزادار را از «بهترین ملت‌های دنیا» خواند که برای ۴۴ سال جمهوری اسلامی را «تحمل» کردند و گفت: «این مردم کمبودها، کاستی‌ها، نابرابری‌ها و تبعیض‌ها را تحمل کردند، ضعف‌ها را نادیده گرفتند و حالا که برای اعتراض به خیابان آمدند باید با آن‌ها خوش‌رفتاری می‌شد نه این که بردباری آن‌ها در چهار دهه نادیده گرفته می‌شد.»
اعتراضات خیابانی کاهش یافته اما دل‌ها همه زخمی و در رنج است
امام جمعه اهل سنت زاهدان در ادامه خاطرنشان کرد: «درست است که اعتراضات [خیابانی] کاهش پیدا کرده اما دل‌ها همه زخمی و در رنج است و شایسته بود برای کاستن از این رنج، مسوولان به خواست مردم تسلیم می‌شدند چرا که خواست عموم و اکثریت مردم، بر حق است و باید به آن تن داد.»
اسماعیل‌زهی بار دیگر ریشه «اقتصاد مریض کشور» را در مسایل سیاسی و سیاست‌های خارجی و داخلی جمهوری اسلامی خواند و گفت تا زمانی که حکومت رابطه‌ای عادی با دنیا نداشته باشد این بحران برطرف نمی‌شود.
او در ادامه تاکید کرد که این ارتباط عادی با جهان نباید فقط به «دنیای کشورهای گرسنه» که از لحاظ اقتصادی از ما عقب‌تر هستند منحصر شود بلکه باید با دنیای پیشرفته و توسعه‌یافته هم رابطه حسنه برقرار کرد.
امیدوارم در سال جدید مردم واقعا در سرنوشت خود دخیل باشند
امام جمعه اهل سنت زاهدان همچنین بر ضرورت «نظرخواهی از نخبگان و شایستگان و در نهایت تن دادن به خواست مردم» تاکید کرد تا «مردم زمان خودمان و بعد از ما در موردمان بد قضاوت نکنند».
او گفت: «حیاتی است که فکر کنیم جایگاه ما در تاریخ چه خواهد بود. نباید فقط جلوی پای خود را نگاه کنیم. باید دوراندیشی داشته باشیم؛ چیزی که تاریخ انسانیت به ما آموخته است.»
اسماعیل‌زهی اظهار امیدواری کرد سال ۱۴۰۲، سالی باشد که ملت ایران همه این مشکلات را پشت سر بگذارند و یادآور شد: «به خاطر بدرفتاری‌هایی که در این کشور با زنان و جوانان شده و می‌شود، همه ما دچار رنج و شکنجه روحی هستیم و باید همه این‌ها جبران و مشکلات حل شود. امیدمان در سال جدید به پروردگار این است که شرایط و حالات ما را عوض کند تا مردم واقعا در سرنوشت خود دخیل باشند.»
همه انتخاب‌های این سال‌ها، «انتصاب» بوده
اسماعیل‌زهی در خطبه‌های خود به تشریح نگاهش به انتخابات در جمهوری اسلامی پرداخت و گفت: «در گذشته انتخاباتی داشته‌ایم که نماینده و رییس در آن برگزیده‌ایم اما این‌ها نه انتخابات واقعی که "انتصاب" بودند. انتخاب آن است که مردم آزاد باشند تا هر کسی را که شایستگی دارد به منصبی برسانند نه این که شورای نگهبان سه-چهار نفر را به عنوان کاندیدای ریاست جمهوری به مردم معرفی کند که توانایی اداره کشور را هم ندارند. یا برای نمایندگی مجلس آدم‌های توانمند را بیندازند و بگویند از بین آدم‌های ضعیف انتخاب کنید. چه انتخابی؟ این انتصاب است.»
مولوی عبدالحمید ادامه داد: «انتخاب بر حق آن است که مردم بتوانند شایستگان را برگزینند و در این انتخاب نه مذهب مطرح باشد و نه دین؛ کسی در جایگاه مدیریت قرار بگیرد که ایران را بسازد و آباد کند حتی اگر معتقد نباشد. نه این که کسانی بیایند که مثل امروز، تنها به فکر جیب خود باشند. در ایران بسیاری مواقع انتخابات بر اساس عدالت نبوده و بسیاری مواقع کسانی به عنوان مسوول و مدیر انتخاب شده‌اند که نه تنها برای ایران که حتی برای نظام هم دلسوزی نداشته‌اند.»
انسانیت و رعایت حرمت و آزادی مردم نسبت به دین و مذهب هم در اولویت است
امام جمعه اهل سنت زاهدان همچنین خطاب به مسوولان کشور گفت: «مساله کشور تنها اقتصاد و نان نیست؛ مسایل سیاسی و سیاست‌های درونی است که تا تغییر و تحولی در آن رخ ندهد، هیچ کاری فایده ندارد. باید اصولی و اساسی فکر کنید.»
مولوی عبدالحمید در ادامه تاکید کرد: «برای ما مذهب و دین مطرح نیست. این‌ها مهم است اما انسانیت در اولویت قرار دارد. هر شهروندی در ایران حق انسانی دارد و همه باید در این کشور حرمتشان رعایت شود، سیر شوند و آزادی داشته باشند. ما می‌خواهیم که مردم به دین و اسلام بدبین نشوند و از آن فراری نباشند. مردم باید بدانند بسیاری از رفتارها و ضعف‌ها [از سوی حاکمیت] سلیقه اشخاص است و نباید آن را به حساب دین گذاشت چرا که دین اسلام از برخورد سلیقه‌ای ما مبراست.»
تاریخ برای ما درس است؛ همان‌طور که یزید رفته و تاریخش مانده
اسماعیل‌زهی در بخشی دیگر از سخنانش روزه‌داری در ماه رمضان را با اعتصاب غذای دو و سه ماهه زندانیان برای رسیدن به خواسته‌هایشان مقایسه کرد و گفت: «باید بدانیم که تاریخ همه چیز ما را ثبت می‌کند و زندگی ارزش زیادی ندارد. چگونگی و کیفیت آن مهم است. همان‌طور که یزید رفته و تاریخش مانده است. تاریخ برای ما درس است که می‌گوید با مردم مهربان و دلسوز باشیم.»
او همچنین بر ضرورت حفظ محیط زیست و جنگل‌ها تاکید کرد و گفت: «اگر جایی ماهی‌ها و حیوانات تباه شوند دل آدم می‌سوزد. همان‌طور که اگر انسان‌ها گرفتار ظلم و فقر باشند باید برایشان گریه کنیم.»
مولوی عبدالحمید در پایان سخنان خود با اشاره به حضور گسترده گردشگران نوروزی در استان سیستان و بلوچستان، از مردم و بازاریان خواست که در قبال آن‌ها منصف و خوش اخلاق باشند و خطاب به مسافران هم گفت: «این استان نه فقط متعلق به ساکنانش که برای همه ایران است ... از شما می‌خواهم با توجه به دوری این استان و مسافت زیاد، در رانندگی احتیاط کنید چون جاده‌ها و خودروها استاندارد نیستند.»