اسنادی که به تازگی از سوی دادگاه اجازه انتشار عمومی پیدا کرده، نشان می‌دهند فیس‌بوک در جریان بررسی‌های پرونده مربوط به رسوایی حریم خصوصی خود، دریافته است حکومت ایران به همراه روسیه، چین و برخی دیگر از کشورهای استبدادی، به داده‌های خصوصی کاربران این شبکه اجتماعی دسترسی داشته‌اند.
انتشار این اسناد موجب شده است تا مارک وارنر و مارکو روبیو، رؤسای کمیته منتخب مجلس سنای آمریکا در امور اطلاعاتی، با ارسال نامه‌ای به مارک زاکربرگ، مدیر شرکت «متا»، از او در رابطه با میزان نشت اطلاعات این پلتفرم و نحوه آگاهی وی و مجموعه تحت مدیریتش در این زمینه، پرسش‌های تازه‌ای مطرح کنند.
در پرونده موسوم به رسوایی «کمبریج آنالیتیکا»، فیس‌بوک با نقض آشکار حریم خصوصی کاربرانش موجب شد تا توسعه‌دهندگان قادر باشند بدون اطلاع و رضایت افراد، به داده‌های خصوصی آن‌ها دسترسی پیدا کنند.
آشکار شدن این موضوع در سال ۲۰۱۸ از سوی یکی از کارمندان شرکت مشاوره‌ای کمبریج آنالیتیکا باعث شد تا پای مارک زاکربرگ، بنیانگذار فیس‌بوک، به شهادت در کنگره آمریکا باز شود. در نهایت کمیسیون تجارت فدرال ایالات متحده، فیس‌بوک را به دلیل نقش این شرکت در نقض حریم خصوصی کاربرانش، پنج میلیارد دلار جریمه کرد.
این شرکت یک سال بعد نیز به دلیل آن که اطلاعات کاربران خود را در معرض خطر جدی آسیب قرار داده، پذیرفت تا جریمه‌ای به مبلغ ۵۰۰ هزار پوند به دفتر کمیساریای اطلاعات بریتانیا بپردازد.
بر اساس اسناد تازه منتشر شده، فیس‌بوک در بررسی‌های داخلی خود به دسترسی توسعه‌دهندگان ساکن در کشورهای استبدادی به اطلاعات خصوصی کاربران خود مظنون شده بود. این شرکت ۹ کشور را به عنوان کشورهایی که برای هدف‌گیری اطلاعاتی و جاسوسی سایبری به جمع‌آوری داده‌ها اقدام می‌کنند، فهرست کرده است.
ایران، کره شمالی، روسیه، چین و سوریه از جمله این کشورها هستند.
توسعه‌دهندگان ساکن این کشورها به همان شیوه که شرکت کمبریج آنالیتیکا به داده‌های خصوصی کاربران فیس‌بوک دست پیدا کرده بود، دسترسی داشته‌اند.
به گفته سناتورهای آمریکایی و به گواه این اسناد، به نظر می‌رسد فیس‌بوک دست‌کم از سپتامبر ۲۰۱۸ نسبت به دسترسی صدها هزار توسعه‌دهنده ساکن کشورهای «پرخطر» به داده‌های حساس کاربرانش اطلاع داشته است.
حالا مجلس سنای ایالات متحده می‌خواهد بداند دسترسی به چنین داده‌هایی چه میزان روی فعالیت‌های اطلاعاتی و ضد جاسوسی کشورهای بیگانه اثر گذاشته و فیس‌بوک پس از کشف آن چه واکنش عملیاتی‌ای از خود نشان داده است.
در یکی از صفحات این اسناد که متعلق به فعالیت‌های پیش از سال ۲۰۱۴ توسعه‌دهندگان است، فیس‌بوک به تعداد بالای برنامه‌نویسان روس در ایران اشاره کرده است. به گواه این اسناد، دو هزار و ۵۳۳ توسعه‌دهنده در ایران به داده‌های خصوصی کاربران این پلتفرم بدون اطلاع و رضایت آن‌ها دسترسی داشته‌اند.
با وجود آن که فیس‌بوک (که حالا نام شرکت اصلی خود را به متا تغییر داده) با پرداخت جریمه هنگفت، پرونده رسوایی حریم خصوصی خود را بست و باعث شد تا مدیران این مجموعه برای همیشه نسبت به پیامدهای این مساله مصونیت پیدا کنند اما این شرکت هرگز به تمام سوالاتی که بازرسان در آن زمان پرسیده بودند پاسخ نداد.
حتی نتایج ممیزیای که مارک زاکربرگ در سال ۲۰۱۸ وعده آن را داده بود تاکنون منتشر نشده است.
جمهوری اسلامی ایران سابقهای طولانی در سوءاستفاده از پلتفرم شبکههای اجتماعی به نفع سیاستهای خود دارد.
چندی پیش در جریان حذف پستهای اعتراضی کاربران ایرانی در اینستاگرام، یکی از کارمندان سابق شرکت آلمانی مسوول بررسی محتوای این شبکه گفته بود دستگاه امنیتی ایران به ازای مسدودسازی برخی حسابها به او پیشنهاد پرداخت پول داده است.
بعید به نظر می‌رسد بتوان به حجم سوءاستفاده از اطلاعات کاربران فیس‌بوک از سوی حکومت ایران و دیگر کشورها دست پیدا کرد اما چنین رویدادهایی یک بار دیگر اهمیت وجود قوانین حفاظت از حریم خصوصی کاربران در فضای اینترنت را بیش از پیش عیان میکند.
