دیوید مالپس، رییس بانک جهانی از وارد آمدن خسارت ۶۰ میلیارد دلاری ساختمان‌ها و زیرساخت‌های اوکراین خبر داده است.

ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهور اوکراین نیز اعلام کرده است این کشور برای جبران خسارات اقتصادی ناشی از تهاجم روسیه، به ماهانه ۷ میلیارد دلار کمک نیاز دارد.

با انتشار چنین اخباری، سوال پرتکرار این روزها این است که پول بازسازی اوکراین از کجا پرداخت خواهد شد؟ اغلب در پاسخ، انگشت‌ اقتصاددانان به سوی روسیه و دارایی‌های مسدودشده این کشور نشانه می‌رود.

نشریه فورچون در گزارشی به جزئیات امکان پرداخت خسارات اوکراین از دارایی‌های روسیه پرداخته است.

در حالی که آتش توپخانه روسیه پی‌درپی شرق اوکراین را در هم می‌کوبد و شهر ماریوپل در جنوب را به ویرانه تبدیل می‌کند، اقتصاددانان هزینه‌های بازسازی اوکراین را محاسبه می‌کنند.

نتیجه محاسبه، مبلغی سرسام‌آورست که روزبه‌روز در حال افزایش است.

یوری گورودنیچنکو، اقتصاددان اوکراینی و استاد دانشگاه برکلی کالیفرنیا می‌گوید که هر روزی که از جنگ می‌گذرد، هزینه‌های بازسازی بالاتر و بالاتر می‌رود.

گورودنیچنکو افزود در بحبوحه جنگ، تخمین دقیق هزینه‌های بازسازی دشوار است اما حرف از صدها و صدها میلیارد یوروست.

برای مقایسه، ایالات متحده سال ۱۹۴۰، ۱۲/۵ میلیارد دلار، معادل با ارزش ۴۵۰ میلیارد دلار امروز، برای بازسازی اروپا پس از جنگ جهانی دوم فرستاد. اما با گذشت تنها دو ماه از جنگ اوکراین، حدودا بین۵۰۰ تا یک تریلیون دلار از سرمایه اوکراین از دست رفته است.

استفاده از دارایی مسدودشده روسیه

بنا بر پیشنهاد اقتصاددانان، دولت روسیه باید غرامت خسارات وارد آورده به اوکراین را بپردازد و همچنین دارایی‌های مسدودشده این کشور در اروپا و آمریکا هم باید برای جبران خسارت اوکراین استفاده شود. همچنین بخشی از درآمد روسیه از نفت هم می‌تواند به‌عنوان غرامت جنگی گرفته شود. تقریبا به همان شکلی که درصدی از درآمد نفت عراق طی ۳۰ سال پیش برای پرداخت غرامت جنگی به کویت، به‌خاطر حمله عراق به این کشور در سال ۱۹۹۰، هزینه شد.

این مبالغ در کنار هم می‌تواند به اوکراین کمک کند که بیشتر دارایی از دست‌رفته این کشور را جبران کند.

سایمون جانسون، از کارکنان موسسه اقتصاد بین‌الملل پترسون واشینگتن دارایی‌های روسیه در خارج که اموال اولیگارش‌های روس هم جزو آنهاست را تقریبا حدود یک تریلیون دلار تخمین زده است. جانسون افزود که اگر کسی به اموال فرد دیگر خسارت بزند و با ماشین کسی را زیر بگیرد باید غرامت بپردازد و مورد روسیه هم همین است.

گرچه تصاویر ساختمان‌های مخروبه و شهرهای ویران‌شده اوکراین جهان را حیرت‌زده کرده است اما اقتصاددانان می‌گویند این موارد، پرهزینه‌ترین عواقب جنگ نیست بلکه ضرر بزرگ‌تر متوجه صنایع اوکراین است؛ به‌ویژه در شهرهایی مانند خارکیف که آماج بمباران قرار دارند.

اندری دلیهاچ، موسس مرکز بهبود اقتصادی و از مشاوران دولت اوکراین به فورچون گفت که نیمی از صنعت فلزات اوکراین نابود شده است و این در حالی است که اوکراین پیش از جنگ، یکی از ده تولیدکننده برتر فلزات در جهان بود. دلیهاچ مشکلات لجستیک را یکی از بزرگ‌ترین مشکلات فعلی اقتصاد اوکراین خواند و گفت دیگر راهی به دریا برای اوکراین وجود ندارد، چرا که روسیه تمام بنادر را بسته است و دریا راه اصلی اوکراین برای صادرات بود.

نابودی محصولات و ماشین‌آلات

دلیهاچ گفت تقریبا نیمی از ماشین‌آلات صنعتی در اوکراین از زمان آغاز جنگ نابود شده‌اند و بیش از ۱۰ درصد کسب‌وکارهای اوکراین به کشورهای اتحادیه اروپا منتقل شده‌اند. دلیهاچ افزود که این کسب‌وکارها در آینده نزدیک به اوکراین بازنمی‌گردند و آن را یک ضرر بزرگ برای تولید ناخالص داخلی این کشور توصیف کرد.

با بمباران انبارها و باز شدن پای جنگ به برخی مناطق کشاورزی، حدود یک‌چهارم محصول برداشتی اوکراین هم از دست رفته است. اوکراین ۹ درصد گندم جهان را تولید می‌کند که حالا راهی برای صادرات آن وجود ندارد. یک استاد اقتصاد در اوکراین گفت که حدود ۵ میلیون تن گندم در اوکراین باقی مانده است و ۱۰ تا ۱۶ تن ذرت هم از برداشت قبلی وجود دارد.

بر اساس پیش‌بینی بانک جهانی، اقتصاد اوکراین در سال ۲۰۲۲، ۴۵ درصد و اقتصاد روسیه هم ۱۱ درصد کوچک‌تر می‌شود.

بانک جهانی در نخستین هفته‌های جنگ به اوکراین حدود ۷۲۳ میلیون دلار وام داد تا مخارج ضروری مانند حقوق کارکنان بیمارستان و مستمری بازنشستگان را بپردازد.

اقتصاددانان می‌گویند که اوکراین باید از فرصت جنگ برای مدرن‌سازی اقتصادش استفاده کند و تنها به جایگزین کردن آنچه داشته بسنده نکند، بلکه اقتصادش را پیشرفت دهد.

دلیهاچ گفت که صنایع و زیرساخت‌های اوکراین ۳۰ سال پیش بنا شده‌اند و جنگ، فرصتی برای بنای زیرساخت‌های جدید و مدرن است.

اما اوکراین فعلا برای بقا می‌جنگد.