جو بایدن: پوتین جنایتکار جنگی است؛ کرملین سخنان بایدن را نابخشودنی خواند
جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا، همزمان با اعلام بسته کمک ۸۰۰ میلیون دلاری به اوکراین، گفت که ولادیمیر پوتین به دلیل حملات به شهرها و کشتار غیرنظامیان اوکراین «جنایتکار جنگی» است.
جو بایدن، رییسجمهوری آمریکا، همزمان با اعلام بسته کمک ۸۰۰ میلیون دلاری به اوکراین، گفت که ولادیمیر پوتین به دلیل حملات به شهرها و کشتار غیرنظامیان اوکراین «جنایتکار جنگی» است.
جو بایدن روز چهارشنبه، در پاسخ به سوال خبرنگاری، تاکید کرد که ولادیمیر پوتین را به خاطر حمله به اوکراین یک جنایتکار جنگی میداند.
این شدیدترین نوع محکومیت اقدامات پوتین از زمان حمله ارتش روسیه به اوکراین است که از زبان عالیترین مقام ایالات متحده بیان شده است.با این حال، جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید، در یک نشست خبری به خبرنگاران گفت که جو بایدن در بیان نظر خود درباره پوتین «از صمیم قلب» صحبت کرده است و وزارت خارجه ایالات متحده در حال بررسی وقوع جنایات جنگی در حملات نیروهای روسیه به اوکراین است.از سوی دیگر دمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، گفت که این اظهار نظر جو بایدن «غیر قابل قبول و نابخشودنی» است.جو بایدن همزمان با «جنایتکار جنگی» خواندن ولادیمیر پوتین، از ارائه بسته کمکی ۸۰۰ میلیون دلاری به اوکراین خبر داد که شامل ۸۰۰ سامانه ضد هوایی، ۹ هزار سامانه ضد زره، ۷۰۰ سلاح کوچک و تعدادی پهپاد است.رییسجمهوری آمریکا، گفت که این بسته کمکی شامل تجهیزاتی است که اکنون آماده انتقال به اوکراین است و کمکهای بیشتری نیز در راه است.در همین حال کاخ سفید روز چهارشنبه بار دیگر تاکید کرد که موضع جو بایدن در مورد عدم اعلام «منطقه پرواز ممنوع» در اوکراین تغییر نکرده است.کاخ سفید یک روز قبل نیز اعلام کرده بود که بایدن همچنان معتقد است که ایجاد منطقه پرواز ممنوع موجب تشدید بحران اوکراین میشود.از سوی دیگر ینس استولتنبرگ، دبیرکل ناتو، نیز گفت که اعضای ناتو درباره اعمال نکردن منطقه پرواز ممنوع در آسمان اوکراین اتفاقنظر دارند.مقامهای اوکراین از جمله ولودیمیر زلنسکی از زمان آغاز حمله روسیه به این کشور، بارها از ناتو، کشورهای اروپایی و آمریکا خوستهاند تا برای جلوگیری از حملات هوایی روسیه به شهرهای اوکراین، آسمان اوکراین را منطقه پرواز ممنوع اعلام کنند.مقامهای دولت بایدن و دبیرکل ناتو در پاسخ گفتهاند اعلام منطقه پرواز ممنوع در اوکراین به درگیری مستقیم آمریکا و ناتو با روسیه منجر خواهد شد.از سوی دیگر ولودیمیر زلنسکی، رییس جمهوری اوکراین در سخنرانی خود به شکل آنلاین در کنگره آمریکا، گفت که اگر درخواست منطقه پرواز ممنوع درخواست زیادی است، اوکراین به هواپیما و سیستم دفاع هوایی نیاز دارد.زلنسکی قانونگذاران آمریکا خواست تا تحریمهای بیشتری علیه تمام سیاستمداران روسی که از حمله اوکراین حمایت میکنند اعمال شود و خطاب به آنها گفت که وقتی به اوکراین فکر میکنید حملات ۱۱ سپتامبر را به یاد بیاورید.
چند ماه پیش روسیه یکی از ماهوارههای خودش را که دچار اختلال شده بود منهدم کرد. ضایعات فضایی چنین انفجاری میتوانست برای فضانوردان ایستگاه فضایی بینالمللی خطرناک باشد. وبسایت کانورسیشن به تبعات درگیری احتمالی در فضا پرداخته است.
آنچه در فضا میگذرد میتواند مستقیما بر جدال در میدان نبرد روی زمین، تاثیر بگذارد. این روزها تصاویر ماهوارهای به یک شاخصه معمول در پوشش حمله روسیه به اوکراین تبدیل شده؛ عکسهایی که حرکت بیوقفه کاروانهای نظامی روسیه به سوی کییف و یا خارکیف را نشان میدهد.
و اگرچه آنچه این تصاویر روایت میکند هراسآور است، چنین عکسهایی مقاومت مردم اوکراین را از طریق دانستن این که دشمن کجاست، از کدام سمت میآید و آرایش لشکری به چه شکل است تقویت کرده. این عکسها همچنین آزادانه پیش چشم جهان نهاده شده تا تهاجم نیروهای روسیه را ببینند.
پیشتر تصاویر ماهوارهای منحصر به نیروهای پیشرفته نظامی و کشورهای معدودی بود. اما امروزه، شرکتهای تجاری که چنین عکسهایی میگیرند افزایش یافتهاند و توانایی این شرکتها در کنار یکدیگر ممکن است از توانایی نیروی نظامی روسیه پیشی بگیرد. پیشرفت چنین شرکتهایی میتواند حمایتی شبهنظامی فراهم آورد که کمک میکند کشورهای غربی از درگیری نظامی در اوکراین بپرهیزند.
اگرچه برخی درباره کاهش قدرت ایالات متحده در فضا، بهویژه در مواجهه با برنامه جاهطلبانه چین در فضا و مانور تحریکآمیز روسیه در فضا هشدار میدهند، اما هر ارزیابی از قدرت فضایی کشورها باید بخش تجاری را نیز در نظر بگیرد؛ شرکتهای غربی و بهویژه آمریکایی در چنین بخشهایی دست بالا را دارند.
«اسپیسایکس» نهتنها تصاویر ماهوارهای، بلکه امکان ارتباط را هم فراهم میکند. ایلان ماسک، موسس شرکت اسپیسایکس، با ایجاد پایانههایی که اجازه دسترسی به «استارلینک» را میدهد، به کمک اوکراین آمده است.
استارلینک دسترسی به اینترنت با سرعت بالا را فراهم میکند. اگر روسیه اینترنت و دیگر اشکال برقراری ارتباط در اوکراین را قطع کند، استارلینک میتواند امکان اتصال به اینترنت را برای این کشور برقرار و دسترسی اوکراینیها به اطلاعات و برقراری ارتباطات را ممکن کند.
اما استفاده از استارلینک برای کاربران آن کاملا بیخطر نیست؛ ایلان ماسک اخیرا به مصرفکنندگان اوکراینی هشدار داده که پایانههای استارلینک، ممکن است اجازه دهد که آنها شناسایی شوند.
خطرات و تبعات درگیری در فضا
جنگ روسیه با اوکراین همین حالا هم به اشکال غیرمنتظره به محدوده فضا راه یافته است. دیمیتری روگوزین، رییسکل «روسکاسموس»، آژانس فضایی روسیه، در یک رشتهتوییت هشدار داد که اگر همکاری با روسیه در ایستگاه فضایی بینالمللی به پایان برسد این ایستگاه میتواند با خروج از مدار، بر روی ایالات متحده و اروپا و یا حتی چین و هند بیفتد. این گفته روگوزین بهمثابه یک تهدید تلقی شد.
روگوزین افزود که بدون فضاپیمای باربری «پروگرس» روسیه که به ایستگاه فضایی بینالمللی ضربه میزند تا مدار آن را تنظیم کند، این ایستگاه از مدار خارج و به داخل جو زمین سقوط میکند و گرچه بیشتر آن خواهد سوخت، بقایای مانده از آن ممکن است به مردم و ساختمانها برخورد کند.
چنین اتفاقی در حال حاضر و با توجه به حضور فعلی کیهاننوردان روسی در فضا بسیار نامحتمل به نظر میرسد، اما گفته روگوزین همچنان هشدارآمیز است.
ایلان ماسک در واکنش به اظهارات روگوزین گفت که شرکت او، اگر روسیه کمکش را بهشکلی دریغ کند که ایستگاه فضایی را به مخاطره بیندازد، آماده کمک است. کپسول «دراگون» اسپیسایکس در حال حاضر تنها فضاپیمایی است که میتواند لنگر بیندازد و با اتصال به ایستگاه فضایی بینالمللی آن را تامین کند.
به هر صورت، گفتههای روگوزین حاکی از همکاری هر چه کمتر در فضاست؛ چرا که بنا بر اعلام ناسا، ایستگاه فضایی بینالمللی در آیندهای نزدیک منحل میشود و چین و روسیه نیز حاضر نیستند به برنامه آرتمیس برای فرود آوردن انسان بر روی کره ماه بپیوندند. برنامه فضایی آرتمیس بههدایت آمریکا انجام خواهد گرفت.
روسیه پیشتر فروش موتور موشکهای فضایی به آمریکا و پرتاب موشکهای سایوز از اروپا را نیز متوقف کرد. بسیاری کشورها برای انواع پرتاب، به راکتهای سایوز روسیه متکیاند که این خود مشکل بزرگی است. اما اسپیسایکس و دیگر شرکتها و باقی کشورها میتوانند بهزودی جای خالی موشک سایوز را پر کنند.
اگر تنشها همچنان ادامه یابد، ممکن است پای درگیری به فضا برسد و اگرچه استفاده از سلاحهای جنبشی که با سرعت بالا به ماهوارهها میخورد و آنها را از کار میاندازد، غیرقابلتصور به نظر میرسد اما جهان واقعا نمیداند که اقدام بعدی پوتین چه خواهد بود. روسیه هم اخیرا از این سلاح را آزمایش کرده است.
استفاده از سلاحهای جنبشی میتواند زباله فضایی بسیار ایجاد کند که خود این زبالهها ممکن است با برخورد به ماهوارهها و دیگر کاوشگرهای فضایی، آنها را نابود کند و یا حتی به زمین برخورد کند. پس مهم است که اجازه داده نشود که تهدیدهای فضایی به چیزی فراتر از تهدید تبدیل شود.
روسیه تجربه زیادی در زمینه فضا دارد اما قدرت این کشور در فضا با محدودیتهای بسیار روبهروست؛ تهدیدات توخالی و لکهدار کردن اعتبار این کشور بهعنوان کشوری که به پرتاب ماهواره کمک میکند، تنها به آینده این کشور در فضا صدمه خواهد زد.
تا به این لحظه، ابزار فضایی تجاری غربی برای حمایت از اوکراین ارزشمند بوده است. این ابزار، دادههای مهم و تصاویر را به هر کجا که لازم باشد، از واحدهای نظامی تا تصمیمگیرندگان و در حالت گستردهتر به مردم میفرستد و با توجه به شمار و تنوع ماهوارههایی که بر فراز سر جهان میچرخد، کار تنها برای روسیه سختتر خواهد شد.
سوریه قطعا منبعی پر از جنگجوست و ارتش روسیه هم در این کشور جای پای قرص و محکمی دارد؛ دخالت نظامی روسیه در سال ۲۰۱۵ بود که موجب تفوق بشار اسد، رییسجمهور سوریه در جنگ داخلی ۱۱ ساله در این کشور شد.
گفته پوتین روشن است اما درباره اینکه جذب نیرو از سوریه برای روسیه چقدر امکانپذیر و موثر ابهاماتی وجود دارد.
آسوشیتدپرس در گزارشی به برخی پرسشها پیرامون حضور نیروهای سوری در اوکراین پاسخ داده است.
سرگئی شویگو، وزیر دفاع روسیه، روز جمعه در نشست شورای امنیت روسیه مدعی شد که تاکنون ۱۶ هزار نفر از کشورهای خاورمیانه تقاضاهایی برای حضور در جنگ علیه اوکراین فرستادهاند. شویگو از این کشورها نامی نبرد اما گفت که برخی از افراد متقاضی پیشتر به همراه روسیه علیه داعش جنگیدهاند.
اظهارات شویگو پس از آن مطرح شد که دولت اوکراین گفت نزدیک به ۲۰ هزار داوطلب از کشورهای مختلف، بهویژه کشورهای غربی به «لژیون بینالمللی دفاع سرزمینی اوکراین» پیوستهاند.
فعالان سوری نیز میگویند که روسیه اخیرا سربازگیری در سوریه برای جنگ اوکراین را آغاز کرده است اما تا به اینجای کار این جذب نیرو چندان گسترده نبوده است.
در سوریه کمبود جنگجو وجود ندارد
جنگ طولانی و طاقتفرسا در سوریه به افزایش انبوه جناحهای مسلح، شبهنظامی و «مزدور» از تمامی طرفین درگیری دامن زده است.
گروههای شبهنظامی حامی حکومت در سوریه شامل دهها هزار نیروست. واحدهای کمکی تحتحمایت روسیه و شبهنظامیانی که در کنار ارتش سوریه جنگیدهاند نیز از دیگر گروههای مسلحاند.
دنی ماکی، تحلیلگر مسائل سوریه میگوید: «اگر نیاز باشد، روسیه میتواند بهسرعت نیروهای این گروهها را برای جنگ در اوکراین استخدام کند.»
این نیروها در کنار نیروهای تحتحمایت جمهوری اسلامی از عراق، لبنان و دیگر مناطق خاورمیانه، نهتنها با شورشیان سوری جنگیدهاند، بلکه در سال ۲۰۱۴ با داعش درعراق و سوریه هم جنگیدهاند.
هزاران سرباز مزدور از ارتش خصوصی و شرکت امنیتی روسی «گروه واگنر» هم به سوریه اعزام شدهاند.
دنی ماکی در تحلیلی برای موسسه خاورمیانه نوشت: «با توجه به فلاکتی که گریبانگیر اقتصاد سوریه است، کمبود نیرو برای مردان در سن پیوستن به ارتش که بخواهند جانشان را برای اندک منفعت مادی در معرض خطر بگذارند، وجود ندارد.»
این نخستین باری نخواهد بود که جنگجویان سوری برای جنگ در خارج استخدام میشوند. ترکیه دیگر بازیگر اصلی در صحنه سوریه هم پیشتر مزدوران سوری استخدام کرده تا نیروهایش در دیگر جنگها، از جمله درگیریها در آذربایجان و یا لیبی را تقویت کند. حضور جنگجویان خارجی از سوریه، سودان و ترکیه، مانعی بزرگ بر سر راه صلح در این مناطق است.
تلاشهای کنونی برای سربازگیری
مدارک سربازگیری روسیه از سوریه، بهویژه در مناطق تحتسلطه حکومت سوریه، بهتازگی برملا شده است.
عمر ابو لیلا، یک فعال و مسئول گروه رصد جنگ «دیرالزور ۲۴ سوریه» میگوید که سربازگیری شرکت روسی «گروه واگنر»، روزهاست در استان شرقی دیرالزور، نزدیک به مرز عراق آغاز شده است.
عمر ابو لیلا اضافه کرد تاکنون دهها مرد در دیرالزور برای سربازگیری ثبتنام کردهاند. او گفت روسیه به داوطلبان سوری ۲۰۰ تا ۳۰۰ دلار برای ششماه کار بهعنوان مامور امنیتی در اوکراین میپردازد.
اظهارات برخی دیگر از صاحبنظران و فعالان حاکی از آن است که فرآیند سربازگیری روسیه فعلا نمادین و در مراحل اولیه است.
روز جمعه ۲۰ اسفندماه، آگهی برای جذب نیرو در اوکراین بر روی یک گروه غیرعمومی فیسبوک متعلق به سربازان لشکر چهارم زرهی، یکی از بزرگترین ارتشهای سوریه، منتشر شد. بر اساس این آگهی بسته به سطح تخصص متقاضی به او ۳ هزار دلار برای جنگ در اوکراین داده میشد و ظرفیت ثبتنام هم محدود بود.
تلویزیون وزارت دفاع روسیه نیز تصاویری ظاهرا از سوریه پخش میکرد که مردان مسلح را در لباس متحدالشکلی و بهعنوان داوطلب جنگ در اوکراین نشان میداد. این افراد پرچم روسیه و سوریه را تکان میدادند و یک علامت «Z» در دست داشتند. این حرف روی جنگافزارهای روسیه در اوکراین حک شده و به نمادی از حمایت از ارتش روسیه تبدیل شده است.
احمد الاحمد، یک فعال اپوزیسیون در شمال غرب سوریه گفت که در شهر شمالی اتریه که تحت کنترل دولت سوریه قرار دارد، روسها از افسران ارشد لشکر پنجم سوریه که تحت حمایت روسیه است، خواستهاند تا مردان جوانی که در جنگ شهری تبحر دارند و آماده اعزام به اوکرایناند را استخدام کند. او افزود که تاکنون حدود ۳ هزار نفر در جنوب سوریه ثبتنام کردهاند.
«سوریها برای حقیقت و عدالت»، یک سازمان مدنی مستقل، پیشتر گزارش داد دستکم با دو سوری ساکن حومه دمشق که ثبتنام کردهاند مصاحبه کرده و آنان تایید کردهاند که فهرستی از نام متقاضیان برای ارائه به نیروهای روسیه در سوریه وجود دارد و در صورت تایید، این افراد به اوکراین اعزام میشوند.
آگهیهای جذب نیرو چه وعدههایی میدهند؟
جنگجویان ماهر و مجرب در جنگ شهری در سوریه در بیشتر موارد چیز زیادی برای از دست دادن ندارند و همچنان، بهرغم تجربه یک دهه جنگ به اینکه جنگجویان قابلی باشند، شهره نیستند.
در سال ۲۰۱۵، نیروی هوایی روسیه، حزبالله لبنان و نیروهای جمهوری اسلامی ایران، ارتش نوپای بشار اسد را از شکست در برابر مخالفان نجات دادند. جنگجویان خارجی معمولا در میدانهای نبرد و در جنگ علیه داعش، بر نیروهای سوری برتری داشتند.
متخصصان در امور سوریه همچنین درباره فواید سربازگیری از خاورمیانه برای روسیه در جنگ اوکراین تردید دارند چرا که این جنگجویان زبان نمیدانند و با زمین و شرایط نامساعد هوا در آن منطقه نیز آشنایی ندارند.
اما اگر جنگ در اوکراین به درازا بکشد و نیروهای روسیه از پیشروی در اوکراین بازایستند، جنگجویان خارجی به گزینهای مطلوب تبدیل میشوند.
دنی ماکی، تحلیلگر مسائل سوریه گفت: «با تلفات دادن هر چه بیشتر مسکو، مزدوران جنگی ارزانقیمت سوری در چشم روسیه به گزینهای دلخواه تبدیل میشوند.»
