چرا بلاروس شریک روسیه در جنگ علیه اوکراین است؟
در جنگ روسیه علیه اوکراین متجاوز اصلی روسیه است اما به گفته اورسولا فان درلاین، رییس کمیسیون اتحادیه اروپا، دیگر مهاجم این جنگ بلاروس است.
در جنگ روسیه علیه اوکراین متجاوز اصلی روسیه است اما به گفته اورسولا فان درلاین، رییس کمیسیون اتحادیه اروپا، دیگر مهاجم این جنگ بلاروس است.
پوتین از بلاروس به عنوان زمین جنگ برای خود استفاده می‌کند. جنگی که تا کنون منجر به کشته شدن صدها غیرنظامی و آواره شدن بیش از یک میلیون نفر اوکراینی شده است.
الکساندر لوکاشنکو، رییس‌جمهوری بلاروس ۲۸ سال است که با اعمال قوانین سرکوب‌گرانه در این کشور حکومت می‌کند.
او در آخرین انتخابات ریاست جمهوری بلاروس در تابستان ۲۰۲۰ مدعی شد انتخابات را برده است. اما مردم ناراضی از حکومت او در اعتراض به نتایج انتخابات، که به باور کارشناسان بین‌المللی با تقلب انجام شده، به خیابان‌ها آمدند.
روسیه در سرکوب معترضان به لوکاشنکو کمک کرد و حالا او برای قدردانی از حمایت روسیه در جنگ علیه اوکراین کنار روسیه ایستاده است. وب‌سایت خبری-تحلیلی کانورسیشن در مقاله‌ای کارشناسی به دلایل عمده کمک بلاروس به روسیه پرداخته است.
به باور کارشناس کانورسیشن در همکاری بلاروس با روسیه در جنگ اوکراین سه نکته را باید در نظر گرفت:
۱) روسیه به طور غیر رسمی بلاروس را کنترل می‌کند
بلاروس یک جمهوری شوروی سابق با ۹/۴ میلیون نفر جمعیت است که با روسیه و اوکراین از یک سو و با لیتوانی، لتونی و لهستان از سوی دیگر هم‌مرز است. بلاروس آخرین دیکتاتوری اروپا نیز به شمار می‌رود.
لوکاشنکو تقریبا سه دهه را صرف ایجاد توازن در روابط خود با قدرت‌های غربی و پوتین کرده است. اما آخرین انتخابات ریاست جمهوری بلاروس نقطه عطفی بود که لوکاشنکو را به پوتین نزدیک کرد.
لوکاشنکو پس از انتخابات ۹ اوت ۲۰۲۰ که کارشناسان بین‌المللی معتقدند با تقلب انجام شد، ادعا کرد در انتخابات پیروز شده است. در این انتخابات اعلام شد لوکاشنکو ۸۰ درصد آرای مردم را به دست آورده که با توجه به نارضایتی عمومی از رژیم او، این نتیجه غیرممکن بود.
در پی آن، صدها هزار نفر از مردم بلاروس در یک خیزش بی‌سابقه به نتایج انتخابات اعتراض کردند.
پوتین در سکوت و بی‌تفاوتی جامعه بین‌المللی، از لوکاشنکو برای خاموش کردن اعتراضات حمایت مالی و نظامی کرد. پوتین همچنین به قدرت‌های خارجی هشدار داد که در امور بلاروس دخالت نکنند. حمایت روسیه اعتماد به نفس و احساس مصونیت لوکاشنکو را افزایش داد. پلیس بلاروس با ماشین‌های آب‌پاش، گاز اشک آور و نارنجک‌های ضد شورش معترضان را سرکوب کرد.
از سال ۲۰۲۰، بلاروس با تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی مواجه شده که لوکاشنکو را بیشتر از غرب دور کرده است. اتحادیه اروپا و آمریکا در ۲ مارس ۲۰۲۲ تحریم‌های جدیدی علیه بلاروس اعلام کردند که فناوری و صادرات احتمالی ابزار جنگی به بلاروس را محدود می‌کند.
در غیاب واکنش‌های بین‌المللی به پوتین که باعث تداوم رفتار لوکاشنکو شد از یک سو، و فشار اقتصادی از سوی دیگر، رهبر بلاروس بیش از پیش به کرملین نزدیک شد. امری که اکنون باعث شده لوکاشنکو نتواند به راحتی یک موضع مستقل یا بی‌طرف در جنگ داشته باشد.
۲) مردم بلاروس نمی‌توانند آزادانه از لوکاشنکو انتقاد کنند
وضعیت حقوق بشر در بلاروس از زمان انتخابات ۲۰۲۰ بسیار وخیم‌تر شده است و حدود ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار نفر از بلاروس به کشورهای همسایه اتحادیه اروپا و اوکراین پناه برده‌اند.
خفقان رو به افزایش باعث شده مردم از ترس دستگیری و سرکوب نتوانند آزادانه درباره هیچ‌یک از تصمیمات دولت اظهار نظر کنند.
وزارت امور خارجه آمریکا در ژانویه ۲۰۲۲ گزارش داد که از سال ۲۰۲۰ ، بلاروس بیش از ۱۰۰۰ زندانی سیاسی را بازداشت کرده است.
به گفته میشل باشله، کارشناس حقوق بشر سازمان ملل، دولت دست‌کم ۴۹۷ روزنامه‌نگار و کارمند رسانه‌ای را در هشت ماهه اول سال ۲۰۲۱ بازداشت کرده است. حدود ۱۲۹ سازمان غیرانتفاعی و حقوق بشر بلاروسی نیز در این بازه زمانی تعطیل شدند.
با وجود اینکه دولت تهدید کرد هرگونه اعتراض با جریمه و دستگیری روبرو خواهد شد، هزاران نفر از مردم بلاروس بار دیگر در ۲۷ فوریه ۲۰۲۲ برای اعتراض به همه‌پرسی و اعلام همبستگی با مردم اوکراین به خیابان‌ها آمدند و پلیس حدود ۸۰۰ معترض دیگر را دستگیر کرد.
اعمال خفقان به پوتین قدرت بیشتری می‌دهد تا از خاک بلاروس برای منافع سیاسی و نظامی خود بهره برداری کند. مردم بلاروس نمی‌توانند به دولت فشار وارد کنند و لوکاشنکو را از پیروی از دستورات پوتین باز دارند.
۳) بلاروس پایگاه روسیه علیه جنگ با اوکراین است
بلاروس حدود ۶۷۴ مایل مرز مشترک با اوکراین دارد، که تقریبا نصف طول مرز روسیه با اوکراین است. مرز بلاروس با اوکراین زمین جنگ را برای روسیه بسیار گسترده‌تر کرده است.
بلاروس و روسیه پیش از حمله به اوکراین، تمرینات نظامی مشترک و گسترده‌ای انجام دادند. به رغم تضمین دولت بلاروس مبنی بر بازگشت نیروهای روسی به روسیه، حدود ۳۰ هزار سرباز روسی اقامت خود را در بلاروس تمدید کردند و بسیاری از آنها در نهایت عازم اوکراین شدند.
همزمان با تشدید تنش‌ها در اوکراین لوکاشنکو همچنان از دستورهای پوتین پیروی می‌کند.
اندکی پس از آغاز تهاجم علیه اوکراین، پوتین روز ۲۷ فوریه نیروهای اتمی روسیه را در حالت آماده باش در بالاترین سطح قرار داد که نگرانی‌های گسترده‌ای را در سطح بین المللی برانگیخت. در همان روز بلاروس با برگزاری یک همه‌پرسی و تغییر قانون اساسی، تعهد خود به عنوان یک کشور غیر هسته‌ای، را کنار گذاشت. این تغییر در قانون اساسی به بلاروس اجازه می‌دهد تا به طور فیزیکی میزبان تسلیحات هسته‌ای روسیه شود.
همکاری‌های نظامی بین بلاروس و روسیه از سال ۲۰۲۰ بیشتر شده است.
لوکاشنکو در سپتامبر ۲۰۲۱ اعلام کرد روسیه تجهیزات نظامی از جمله هلی‌کوپتر و سیستم پدافند هوایی به مرزهای مشترک بلاروس و اوکراین ارسال می‌کند.
دو ماه بعد، لوکاشنکو موضع بی‌طرف خود درباره کریمه را کنار گذاشت و علنا این شبه جزیره اوکراینی را که روسیه در سال ۲۰۱۴ آن را ضمیمه خاک خود کرد، به عنوان بخشی از کشور روسیه به رسمیت شناخت. لوکاشنکو همچنین به روسیه پیشنهاد داد در صورتی که ناتو تسلیحات هسته‌ای را از آلمان به اروپای شرقی منتقل کند، می‌تواند پایگاه تسلیحات هسته‌ای روسیه باشد.
لوکاشنکو روز ۲۷ فوریه ۲۰۲۲ و در زمان برگزاری رفراندوم، بار دیگر قصد خود برای استقرار کلاهک‌های هسته‌ای روسیه در خاک بلاروس را تکرار کرد.
توانایی روسیه برای استفاده از بلاروس به عنوان پایگاه تسلیحات هسته‌ای خود، زنگ خطر را برای کشورهای همسایه ناتو، به ویژه لهستان، لتونی و لیتوانی، و همچنین آمریکا و دیگر قدرت‌های غربی به صدا درآورده است.
لوکاشنکو با میزبانی از سربازان و تسلیحات روسی نشان داد که به رغم خواسته مردم بلاروس برای دوری از روسیه، با پوتین همسو است.
