مطالب بیشتر
این مقام که نخواست نامش فاش شود، در گفتوگو با خبرگزاری رویترز گفت جزئیات حادثه هنوز محرمانه است و گزارش رسمی از سوی پنتاگون منتشر نشده است. وزارت دفاع آمریکا نیز در پاسخ به درخواست رسانهها برای توضیح درباره این رویداد، تا لحظه انتشار این گزارش اظهار نظری نکرده است.
به گفته منابع آگاه، این عملیات بخشی از مجموعه حملات دریایی ایالات متحده علیه شناورهای مشکوک به قاچاق مواد مخدر در نزدیکی سواحل ونزوئلا بوده است — عملیاتی که در ماههای اخیر شدت گرفته و تاکنون دستکم ۲۷ نفر کشته برجای گذاشته است.
با وجود انتقادات گسترده از سوی برخی حقوقدانان و قانونگذاران حزب دموکرات، که این حملات را خارج از چارچوب قوانین بینالمللی جنگی میدانند، دولت دونالد ترامپ همچنان بر مشروعیت اقدامات خود پافشاری میکند. کاخ سفید میگوید ایالات متحده درگیر «جنگی با گروههای نارکوتروریستی» است که از خاک ونزوئلا فعالیت میکنند و هدف از این عملیاتها مبارزه با تهدیدات فراملی مواد مخدر و تروریسم است.
در حملات پیشین، شناورهای هدف معمولاً بهطور کامل منهدم میشدند و هیچ گزارشی از بازماندگان وجود نداشت. اما در حمله تازه، بنا بر گزارش منابع نظامی، چند نفر از خدمه قایق زنده ماندهاند — رخدادی که در نوع خود بیسابقه است. هنوز مشخص نیست این افراد در بازداشت هستند یا به مراکز درمانی منتقل شدهاند.
افزایش حضور نظامی آمریکا در کارائیب
حمله روز پنجشنبه در بحبوحه افزایش چشمگیر حضور نظامی آمریکا در دریای کارائیب انجام شد. به گزارش مقامهای دفاعی، ایالات متحده در هفتههای اخیر چندین ناوشکن موشکهدایتشونده، جنگندههای اف-۳۵، یک زیردریایی هستهای و حدود ۶۵۰۰ نیروی نظامی را به منطقه اعزام کرده است.
دولت ترامپ این اقدامات را بخشی از راهبرد جدید واشینگتن برای افزایش فشار نظامی و اطلاعاتی بر ونزوئلا عنوان کرده است؛ اقدامی که به گفته تحلیلگران، احتمالاً با هدف بیثباتسازی دولت نیکلاس مادورو انجام میشود.
عملیات مخفی سیا در ونزوئلا
در همین حال، یک روز پیش از این حمله دریایی، ترامپ در واشینگتن اعلام کرد که به آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) مجوز انجام عملیات مخفی در خاک ونزوئلا را داده است. این اظهارات موجب گمانهزنیهای گسترده در کاراکاس شده است مبنی بر اینکه واشینگتن در پی سرنگونی دولت مادورو است.
مقامات ونزوئلا تاکنون واکنشی رسمی به خبر حمله جدید نشان ندادهاند، اما وزارت خارجه این کشور پیشتر هشدار داده بود که هرگونه تجاوز نظامی آمریکا نقض آشکار حاکمیت ملی ونزوئلا محسوب میشود.
برخی ناظران معتقدند افزایش حملات در کارائیب میتواند زمینهساز درگیری مستقیم میان نیروهای آمریکایی و واحدهای دریایی ونزوئلا شود. کارشناسان حقوق بینالملل نیز خواستار شفافسازی درباره اهداف این عملیاتها و وضعیت بازماندگان شدهاند.
این روزنامه اسرائیلی با تاکید بر اینکه ایران از سال ۲۰۱۸ و پس از خروج آمریکا از توافق هستهای و بازگشت تحریمها، موقعیتیاب ناوگان نفتکشهای خود را خاموش کرده بود تا مسیر صادرات غیرقانونی نفت پنهان بماند، نوشت: اما در روزهای اخیر، برای نخستینبار در هفت سال گذشته، این فرستندهها دوباره فعال شدهاند و ناوگان موسوم به «ناوگان سایه» آشکارا در معرض رصد جهانی قرار گرفت.
اسرائیل هیوم این اقدام را واکنشی مستقیم به فعال شدن مکانیسم بازگشت خودکار تحریمها (اسنپبک) میداند؛ سازوکاری که بر اساس آن همه کشورها باید محدودیتهای تجاری علیه ایران را دوباره اجرا کنند.
به نوشته این روزنامه، تصمیم تهران برای عدم پنهانکاری در صادرات نفت همزمان با گزارشهای تازه از احیای سریع برنامه هستهای ایران و پافشاری آن بر ادامه غنیسازی در خاک خود منتشر شده است. نویسندگان تحلیل میگویند این نشانهها حاکی از آن است که جمهوری اسلامی مسیر خود را تغییر نداده و در حال آمادهسازی برای رویارویی احتمالی تازه با آمریکا و اسرائیل است.
«حرکتی تاکتیکی نیست؛ پیامی راهبردی به غرب»
اسرائیل هیوم مینویسد تصمیم [حکومت] ایران تنها اقدامی تاکتیکی برای مقابله با تحریمها نیست، بلکه «دارای ابعاد راهبردی» است و نشان میدهد تهران از تحریک غرب یا خطر درگیری نظامی احتمالی هراسی ندارد.
این نشریه افزوده است: «ایران میخواهد ثابت کند که خود را بازنده جنگ نمیداند و آماده است برای دفاع از منافع خود، حتی در عرصه نظامی، خطر کند.»
گزارش همچنین اشاره میکند که [حکومت] ایران نهتنها از غنیسازی اورانیوم در خاک خود عقبنشینی نکرده، بلکه بر اساس تصاویر ماهوارهای، مشغول ساخت سایتی جدید در جنوب نطنز است که میتواند برای فعالیتهای غنیسازی در آینده مورد استفاده قرار گیرد.
در همین حال، تهران به گفته منابع اطلاعاتی اسرائیل، در حال بازسازی سریع سامانههای دفاع هوایی و موشکی است و همکاری با روسیه و چین برای خرید جنگندههای سوخو-۳۵ و سامانههای اس-۴۰۰ را پیگیری میکند.
اعتمادبهنفس تازه تهران و خطر درگیری
اسرائیل هیوم در ادامه تحلیل خود مینویسد این اقدامات نشانهای از اعتمادبهنفس جدید ایران پس از عملیات نظامی «طلوع شیران» اسرائیل است. به باور نویسندگان، تهران اگرچه از خسارات جنگ اخیر آگاه است، اما خود را بازنده نمیداند و تصور میکند با اصلاح ساختارهای نظامی و امنیتی میتواند در برابر حملات آینده بهتر مقاومت کند.
این روزنامه میافزاید: «رفتار جسورانه تهران بازتابی از این برداشت است که غرب تمایلی به پرداخت هزینه برای اعمال مؤثر تحریمها ندارد. ایران ممکن است فعلاً به دنبال جنگ نباشد، اما بهوضوح نشان میدهد که از آن عقبنشینی هم نخواهد کرد.»
بنبست در گفتوگوهای دیپلماتیک
به نوشته اسرائیل هیوم، این رویکرد جدید، چشمانداز هرگونه توافق تازه میان ایران و آمریکا را تیرهتر کرده است. در حالیکه واشینگتن همچنان به دنبال توافقی محدود است، تهران خود را در موقعیت قدرت میبیند و حاضر نیست از «مواضع اصولی» خود عقب بنشیند.
در پایان گزارش آمده است: «موضع رهبر جمهوری اسلامی کاملاً در حمایت از سیاستهای فعلی است و بعید است تغییری در رفتار ایران ایجاد شود. جمهوری اسلامی ممکن است جنگ نخواهد، اما آماده است خطر آن را بپذیرد. این واقعیت، همراه با بنبست مذاکرات، نویدبخش مرحلهای تازه از تشدید تنش در خاورمیانه است.»
بولتون که در دوران نخست ریاستجمهوری دونالد ترامپ در کاخ سفید خدمت میکرد، پس از برکناری از سمت خود به یکی از منتقدان سرسخت رئیسجمهوری تبدیل شد. صدور این کیفرخواست تازهترین اقدام قضایی دولت علیه چهرههای سیاسی منتقد محسوب میشود.
نقش هکرهای وابسته به حکومت ایران در ماجرا
در متن کیفرخواست آمده است که حدود ۶ ژوئیه ۲۰۲۱ یکی از نمایندگان بولتون با افبیآی تماس گرفته و اطلاع داده است: «ظاهراً کسی به حساب ایمیل شخصی سفیر بولتون نفوذ کرده و به نظر میرسد این فرد در ایران باشد.»
بر اساس مدارک ارائهشده، فرد یا گروه هکر در یکی از ایمیلها بولتون را تهدید کرده و نوشته بود: «این میتواند بزرگترین رسوایی بعد از افشای ایمیلهای هیلاری کلینتون باشد — اما این بار در سمت جمهوریخواهان! قبل از اینکه دیر شود با من تماس بگیر.»
چند هفته بعد، در ۵ اوت ۲۰۲۱، هکرها ایمیل دیگری برای بولتون ارسال کردند و هشدار دادند که در صورت عدم تماس، «بخشهای سانسورشده از کتاب او را با استناد به ایمیلهای درزکرده منتشر خواهند کرد.»
دادستانها اعلام کردند بولتون در واکنش به این تهدیدها، افبیآی را از احتمال وجود اطلاعات طبقهبندیشده در ایمیلهای هکشده مطلع نکرده است.
انتقادهای بولتون از جمهوری اسلامی
جان بولتون یکی از منتقدان سرسخت حکومت ایران محسوب میشود. او در دوره ریاستجمهوری جرج دبلیو بوش سفیر ایالات متحده در سازمان ملل بود و همواره از رویکردی تهاجمی و فشار حداکثری علیه تهران حمایت کرده است.
بولتون از حامیان اصلی خروج آمریکا از توافق هستهای (برجام) بود و در دوران حضورش در شورای امنیت ملی کاخ سفید، به دنبال اعمال تحریمهای شدیدتر و حتی گزینههای نظامی علیه حکومت ایران بود. او همچنین در سخنرانیها و نوشتههایش جمهوری اسلامی را «اصلیترین تهدید برای امنیت جهانی» توصیف کرده است.
در سالهای اخیر، رسانههای حکومتی ایران بارها از بولتون به عنوان یکی از «معماران سیاست خصمانه واشینگتن» یاد کردهاند.
واکنش ترامپ به پرونده بولتون
زمانی که خبرنگاران در کاخ سفید از دونالد ترامپ درباره کیفرخواست بولتون پرسیدند، او در پاسخ کوتاه گفت: «او آدم بدی است… همین است که هست.»
ترامپ و بولتون از زمان جداییشان از کاخ سفید روابطی به شدت خصمانه داشتهاند. بولتون در کتاب خود با عنوان اتاقی که در آن اتفاق افتاد، ترامپ را بیاطلاع از سیاست خارجی و فاقد صلاحیت برای رهبری کشور توصیف کرده بود — کتابی که خود یکی از عوامل آغاز تحقیقات قضایی درباره او به شمار میرود.
