دونالد ترامپ با استناد به ارزیابی دولت اسرائیل از حملات آمریکا به مواضع جمهوری اسلامی در ایران، بار دیگر گفتههای خود را مبنی بر «نابودی کامل» تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی تکرار کرد و ارزیابی متضاد سازمان اطلاعات دفاعی ایالات متحده را رد کرد.
ارزیابیهای اولیه سازمان اطلاعات دفاعی ایالات متحده (دیآیای) نشان داده بودند حملات آمریکا ممکن است برنامه هستهای جمهوری اسلامی را تنها چند ماه به تاخیر انداخته باشد که این برآورد از موضع دولت ترامپ مبنی بر اختلال بلندمدت در این برنامه فاصله دارد.
رییسجمهوری آمریکا و مقامهای ارشد دولتش، این نتیجهگیری را رد کردهاند.
رییسجمهوری آمریکا در نشست مطبوعاتی اجلاس سران کشورهای عضو ناتو در لاهه گفت: «فکر نمیکنم ایران دیگر سراغ برنامه هستهای برود. اگر هم برود، رییسجمهور دیگری جای من خواهد بود که رسیدگی خواهد کرد.»
او تاکید کرد: «اطلاعات پس از حملات نشان میدهد برنامه هستهای ایران کاملا نابود شده است.»
ترامپ پیش از این اظهارات نیز در نشستی خبری در حاشیه اجلاس ناتو به خبرنگاران گفت: «این [ارزیابی دیآیای] حرفی ساختگی است. اگر خودتان سند را بخوانید، در آن نوشته شده که خسارت میتوانسته بسیار شدید باشد. ولی آن را انتخاب نکردید. نوشته شده بود ممکن است خسارت محدود یا بسیار شدید باشد. شما تصمیم گرفتید آن را نگویید، چون گزارش خیلی زود پس از حمله منتشر شد.»
او ادامه داد: «ما بعد از آن اطلاعات بیشتری جمعآوری کردیم و با کسانی که محل را دیدهاند صحبت کردیم. آن مکان نابود شده و ما فکر میکنیم همه زیرساختهای هستهای آنجا از بین رفتهاند.»
ترامپ گفت که اسرائیل مامورانی را به سایتهای هستهای بمبارانشده در ایران فرستاده تا نابودی کامل آنها را تایید کنند: «تا جایی که من اطلاع دارم، اسرائیل در حال تهیه گزارشی درباره این موضوع است. به من گفته شده که آنها هم اعلام کردهاند نابودی کامل اتفاق افتاده است.»
رییسجمهوری آمریکا افزود: «برنامه هستهای ایران اساسا چند دهه به عقب رانده شده ... برای سالها از بین رفته است.»
کاخ سفید چهارشنبه بیانیهای را از سوی کمیسیون انرژی اتمی اسرائیل در اختیار خبرنگاران قرار داد که در آن آمده بود: «حملات آمریکا به تاسیسات فردو، زیرساختهای حیاتی سایت را نابود کرده و این مرکز غنیسازی را از کار انداخته است.»
این اقدام با شگفتی مواجه شد چرا که دولت اسرائیل هنوز این بیانیه را بهصورت عمومی منتشر نکرده بود.
با این حال، دفتر نخستوزیر بنیامین نتانیاهو یک ساعت بعد، این ارزیابی را به نمایندگی از کمیسیون انرژی اتمی بهطور رسمی منتشر کرد.
در این بیانیه آمده است: «ما ارزیابی میکنیم که حملات آمریکا به تاسیسات هستهای ایران، همراه با حملات اسرائیل به سایر بخشهای نظامی-هستهای این کشور، توانایی ایران برای توسعه سلاح هستهای را برای سالها به عقب رانده است.»
در ادامه بیانیه تاکید شده است: «این دستاورد میتواند بهطور نامحدود حفظ شود، به شرط آنکه ایران به مواد هستهای دسترسی نیابد.»
کارولین لویت، سخنگوی کاخ سفید نیز ارزیابی طبقهبندیشده سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا را رد کرد و در پستی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «افشای این ارزیابی ادعایی، تلاشی آشکار برای تضعیف رییسجمهوری ترامپ و بیاعتبار کردن خلبانان شجاعی است که این عملیات بینقص را برای نابودی برنامه هستهای ایران انجام دادند.»
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، سهشنبه به فاکسنیوز گفت که این سازمان هنوز نتوانسته تاثیر کامل حملات را ارزیابی کند زیرا دسترسی به سایتهای مورد هدف ممکن نشده است.
او توضیح داد که نطنز نخستین سایتی بوده که هدف قرار گرفته و «خسارت بسیار جدی» به یکی از سالنهای سانتریفیوژ آن وارد شده است؛ جایی که در آن غنیسازی در حال انجام بوده.
گروسی همچنین گفت که اصفهان نیز آسیب دیده اما تاکید کرد: «هیچکس هنوز وارد سالنها نشده تا میزان خسارت را ارزیابی کند.»
هرانا در گزارشی در خصوص بازداشتها و برخورد با شهروندان از سوی نهادهای امنیتی و انتظامی جمهوری اسلامی نوشت در ۱۲ روز اخیر، ۲۸۶ شهروند به دلیل فعالیت در فضای مجازی و انتشار پستهایی در زمینه حمله اسرائیل به ایران، بازداشت شدهاند.
طبق این گزارش، تعداد افرادی که به دلایل امنیتی و با اتهاماتی از جمله «جاسوسی، فعالیتهای مسلحانه، تروریسم، تصویربرداری از مراکز حساس و همکاری با اسرائیل»، از سوی ماموران انتظامی و امنیتی بازداشت شدهاند، به ۵۳۷ تن رسیده است.
همزمان، ستاد خبری وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی در اطلاعیهای از مردم ایران خواست تماسهای تلفنی «از سوی شهروندان اسرائیلی» را که به گفته این نهاد امنیتی با هدف «تخلیه تلفنی و کسب اطلاعات کشور» انجام میشود، گزارش کنند.
از سوی دیگر، نمایندگان مجلس در روزهای گذشته طرحی دو فوریتی را با هدف تشدید مجازات شهروندانی که با اتهام «جاسوسی» بازداشت میشوند، تایید کردند.
همزمان، علیاصغر جهانگیر، سخنگوی قوه قضاییه جمهوری اسلامی، در این خصوص گفت: «اگر میخواستیم با قانون فعلی جاسوسی بسیاری از افرادی را که در جریان جنگ با اسرائیل دستگیر کردیم محاکمه کنیم، با محدودیت و معذوریت مواجه میشدیم اما مجلس دست ما را باز گذاشت.»
این موضوع با واکنشهای گسترده و اعتراض فعالان مدنی و حقوق بشری مواجه شد و بسیاری در خصوص به راه افتادن موج صدور و اجرای احکام اعدام شهروندان با اتهامات سیاسی و امنیتی در ایران هشدار دادند.
از جمله شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه نوبل صلح که در واکنش به بازداشت گسترده شهروندان با اتهاماتی از جمله «جاسوسی، حمایت از اسرائیل، تشویش اذهان عمومی و همکاری اطلاعاتی با موساد»، نوشت: «آیا واقعا این افراد جاسوساند؟»
این حقوقدان با بیان اینکه به جرات میتوان گفت هیچکدام از این افراد جاسوس نیستند، تاکید کرد: «جاسوس واقعی آن کسیست که آدرس پناهگاههای فرماندهان سپاه و مخفیگاه علی خامنهای را به اسرائیل داده است ... اینها نه در خیابانند، نه در شبکههای اجتماعی، بلکه در درون خود ساختار قدرت هستند.»
هشدار درباره فعالیتهای روزنامهنگاران در ایران
فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران چهارشنبه چهارم تیرماه خواستار توقف فشار حکومت ایران به روزنامهنگاران و خبرنگاران و بازداشت یا احضار آنها شد که از زمان آغاز جنگ جمهوری اسلامی و اسرائیل افزایش یافته است.
سازمان عفو بینالملل نیز نسبت به افزایش خطر اعدام و شکنجه پس از بازداشتهای گسترده شهروندان به اتهام «همکاری با اسرائیل» هشدار داد.
این سازمان اعلام کرد: «درخواستهای رسمی برای محاکمه و اعدام فوری افراد بازداشتشده به اتهام همکاری با اسرائیل، نشان میدهد که مقامهای ایرانی چگونه از مجازات اعدام بهعنوان ابزاری برای سرکوب، اعمال قدرت و ایجاد ترس در میان مردم استفاده میکنند.»
طی دو هفته گذشته شماری از زندانیان سیاسی از جمله ادریس عالی، آزاد شجاعی، رسول احمد، مجید مسیبی، محمدامین مهدوی شایسته و مجاهد کورکور، در زندانهای جمهوری اسلامی به دار آویخته شدند.
همچنین نگرانیها درباره خطر اجرای احکام اعدام زندانیان سیاسی محکوم به مرگ که از زندان اوین خارج شدهاند و احمدرضا جلالی، پزشک و پژوهشگر ایرانی-سوئدی، پس از انتقال به مکان نامعلوم، افزایش یافته است.
همزمان با این تحولات، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران اعلام کرد گزارشهای نگرانکنندهای درباره انتقال زندانیان از زندان اوین دریافت کرده است.
مای ساتو با انتشار مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «از زمان آغاز حملات اسرائیل گزارشهای نگرانکنندهای از بازداشتهای خودسرانه و اعدام فعالان، روزنامهنگاران، کاربران شبکههای اجتماعی و شهروندان افغانستانی از سوی جمهوری اسلامی و برگزاری محاکمه سریع و غیراصولی آنها وجود دارد که اصول دادرسی عادلانه را نقض میکند.»
او در پایان نوشت که این گزارشها در بیانیهای مشترک با کمیته حقیقتیاب سازمان ملل مطرح شده است.
