بر اساس گزارش کمپین فعالین بلوچ که سهشنبه ۱۲ فروردین منتشر شد، در سه ماه گذشته، نقض حقوق شهروندان بلوچ در ابعاد مختلفی رخ داده است.
کشتار شهروندان به دست نیروهای نظامی، سرکوب سوختبران، بازداشتهای گسترده، اعدام زندانیان و نقض حقوق زنان، برخی از مواردی هستند که در این گزارش به آنها اشاره شده است.
اعدام
کمپین فعالین بلوچ که اخبار استان سیستان و بلوچستان را پوشش میدهد، در گزارش خود از اعدام به عنوان ابزار وحشت و سرکوب نام برد و نوشت در سه ماه نخست سال ۲۰۲۵، دستکم ۲۴ زندانی از مناطق بلوچنشین ایران در زندانهای جمهوری اسلامی اعدام شدند.
طبق این گزارش، ۲۳ نفر از این افراد تحت «جرایم مرتبط با مواد مخدر» و یک نفر به اتهام «قتل» به دار آوریخته شد.
طی این بازه زمانی حکم اعدام سه زندانی بلوچ نیز صادر شده که یکی از آنها با اتهامات سیاسی مواجه است.
دستکم ۱۰ زندانی بلوچ نیز از اعدام نجات یافتهاند.
سایت حقوق بشری هرانا ۲۹ اسفند در گزارشی درباره نقض حقوق بشر در ایران نوشت جمهوری اسلامی در سال ۱۴۰۳ دستکم هزار و ۵۰ شهروند، از جمله ۲۹ زن و پنج کودک-مجرم را اعدام کرد.
طبق این گزارش، در سال گذشته ۱۸۹ تن دیگر به اعدام محکوم شدند و احکام اعدام بدوی ۵۵ نفر هم به تایید دیوان عالی کشور رسید.
تیراندازی و انفجار مین
تیراندازی مستقیم نیروهای نظامی جمهوری اسلامی به سمت شهروندان بلوچ، در سه ماه نخست سال ۲۰۲۵ دستکم ۳۰ کشته و ۵۶ زخمی بر جای گذاشته است. در این میان چهار زن زخمی، دو کودک کشته و یک کودک زخمی شدند.
طبق گزارش کمپین فعالین بلوچ، در اثر انفجار مینهای کار گذاشته شده به دست سپاه پاسداران در مناطق مرزی بلوچستان، دو شهروند بلوچ کشته و چهار نفر زخمی شدند.
همچنین هفت تبعه خارجی در مرزهای بلوچستان کشته و هفت نفر دیگر زخمی شدند.
در این مدت ماموران امنیتی در ۱۶ مورد به منازل و اماکن شهروندان یورش بردهاند.
تیراندازی افراد و سارقان مسلح و درگیری و اختلافات طایفهای نیز در این بازه زمانی منجر به کشته شدن ۵۸ شهروند بلوچ و زخمی شدن ۴۱ تن دیگر شده است.
در سه ماه گذشته دستکم ۳۴ سوختبر بر اثر تیراندازی نیروهای نظامی جمهوری اسلامی، تصادفات جادهای یا تعقیب و گریز کشته و ۴۱ سوختبر دیگر زخمی شدهاند. ۱۳ سوختبر نیز به دست نیروهای نظامی بازداشت شدند.
کمپین فعالین بلوچ پیشتر و در پنجم اسفند ۱۴۰۳ اعلام کرد در هفت سال اخیر، نیروهای نظامی بیش از هزار سوختبر بلوچ را کشته یا زخمی کردهاند.
خشونت علیه زنان، خودکشی و قصور پزشکی
کمپین فعالین بلوچ با استناد به گزارشهای دریافتی نوشت که طی سه ماه گذشته دستکم سه زن بلوچ بر اثر خشونت خانگی به دست اعضای خانواده خود کشته شده و سه زن دیگر خودکشی کردهاند.
این سایت حقوق بشری در ادامه نوشت در این مدت یک زن مبتلا به بیماری اعصاب و روان مورد تجاوز قرار گرفته و دو مادر باردار بلوچ به دلیل قصور پزشکی جان خود را از دست دادند.
یک زن بلوچ بر اثر شوک عصبی پس از یورش نیروهای نظامی کشته شد و دو زن بر اثر تیراندازی نیروهای نظامی زخمی شدند. یک زن نیز به دلیل آتشسوزی جان خود را از دست داد.
نقض آزادیهای فردی
طبق گزارش کمپین فعالین بلوچ، در سه ماه نخست سال ۲۰۲۵، دستکم ۲۱۸ شهروند بلوچ به دست نیروهای نظامی جمهوری اسلامی بازداشت شدهاند. پنج نفر از بازداشتشدگان افراد زیر ۱۸ سال بودهاند.
همچنین در چهار مورد، نیروهای امنیتی به بهانه فقدان مدارک هویتی، به منازل مسکونی شهروندان بلوچ یورش برده و اقدام به بازداشت دستهجمعی شهروندان کردند.
کمپین فعالین بلوچ این آمار را «گواه روشنی بر نقض گسترده و سیستماتیک حقوق شهروندان بلوچ در ایران» دانست و نوشت: «این موارد نشان میدهد جمهوری اسلامی نه تنها در بهبود وضعیت معیشتی شهروندان بلوچ اقدامی نکرده بلکه با افزایش سرکوب، امنیت و جان آنها را به خطر انداخته است.»
این سازمان حقوق بشری در پایان از نهادهای بینالمللی حقوق بشری و سازمانهای مدافع حقوق زنان و کودکان درخواست کرد به این وضعیت توجه بیشتری داشته باشند و برای توقف این روند، فشار بیشتری بر جمهوری اسلامی وارد کنند.
مای ساتو، گزارشگر ویژه حقوق بشر سازمان ملل در امور ایران، ۲۸ اسفند ۱۴۰۳ در نخستین گزارش خود به شورای حقوق بشر سازمان ملل اعلام کرد تبعیض علیه اقلیتهای قومی همچون شهروندان تُرک، کُرد، عرب و بلوچ همچنان در ایران ادامه دارد.
او در این خصوص گفت همچنان گزارشهای بازداشتهای خودسرانه، محاکمههای غیرمنصفانه و در مواردی مجازات اعدام را برای این گروه از شهروندان دریافت میکند.
