کوئینسی جونز، یکی از تاثیرگذارترین چهرههای صنعت سرگرمی آمریکا که با هنرمندان بزرگی چون فرانک سیناترا، مایکل جکسون و ویل اسمیت همکاری کرده بود، در سن ۹۱ سالگی درگذشت. آرنولد رابینسون، سخنگوی جونز اعلام کرد او در خانهاش و در کنار خانوادهاش در لس آنجلس چشم از جهان فرو بست.
به گزارش نشریه گاردین خانواده جونز در بیانیهای اعلام کرد: «امشب با قلبی سنگین و در عین حال پر از عشق، خبر از دست دادن پدر و برادر عزیزمان، کوئینسی جونز را اعلام میکنیم. این ضایعهای عظیم برای خانواده ماست، اما زندگی پربار او را گرامی میداریم و میدانیم که دیگری مانند او نخواهد بود.»
جونز را میتوان یکی از چندوجهیترین چهرههای فرهنگ عامه قرن بیستم دانست.
او عمدتا به خاطر تهیهکنندگی آلبومهای «هیجانانگیز» (Thriller)، «خارج از دیوار» (Off the Wall) مایکل جکسون در دهه ۱۹۸۰ شناخته میشود؛ آلبومهایی که جکسون را به بزرگترین ستاره پاپ جهان تبدیل کردند.
او برای هنرمندانی چون فرانک سیناترا، آرتا فرانکلین و دانا سامر موسیقی تولید کرده است.
کوئینسی جونز علاوه بر فعالیت در دنیای موسیقی، آهنگساز موفق فیلمهای بسیاری نیز بود و حتی آثار پرفروشی نیز به نام خود داشت.
او رهبر گروههای بزرگ جَز، تنظیمکننده برجسته موسیقی و نوازندهای چیرهدست، بهویژه در سازهای ترومپت و پیانو، بود.
شرکت تولید تلویزیونی و سینمایی او که در سال ۱۹۹۰ تاسیس شد، با ساخت سریالهایی همچون «شاهزاده تازه بل ایر» (The Fresh Prince of Bel-Air) به موفقیتهای بزرگی دست یافت.
او حتی در ۸۰ سالگی همچنان نوآور بود و در سال ۲۰۱۷ سرویس تلویزیونی موسیقی کیووست تیوی (Qwest TV) را راهاندازی کرد.
جونز در طول دوران حرفهای خود ۸۰ بار نامزد جایزه گرمی شد و پس از بیانسه و جیزی، بیشترین تعداد نامزدی را دارد و با ۲۸ جایزه گرمی، سومین هنرمند پرافتخار این جوایز است.
از جمله افراد سرشناسی که به او ادای احترام کردند، مایکل کین، بازیگر بریتانیایی بود که در همان روز تولد جونز، ۱۴ مارس ۱۹۳۳، به دنیا آمده است.
کین در پیامی نوشت: «همزاد آسمانی من، کوئینسی، یکی از غولهای دنیای موسیقی بود. افتخار آشنایی با او را داشتم. او انسانی فوقالعاده و منحصربهفرد بود.»
پیشینه و زندگی حرفهای کوئینسی جونز
جونز در شیکاگو متولد شد. پدرش، که نیمی از تبارش اروپایی بود، فرزند یک مالک بردهدار ولزی و یکی از بردگانش بود و خانواده مادرش نیز از نسل بردگان بودند.
او در سن هفت سالگی نواختن پیانو را آغاز کرد و علاقهاش به موسیقی از همان دوران کودکی شکل گرفت.
پس از طلاق والدین، همراه پدرش به واشینگتن رفت و در دبیرستان نواختن سازهای مختلف بادی را آموخت. او در ۱۴ سالگی به همراه دوستش ری چارلز، که دو سال از او بزرگتر بود، در کلوبهای سیاتل نوازندگی میکرد.
جونز در دهه ۱۹۵۰ به نیویورک نقل مکان کرد و با بزرگان جنبش بی باب در موسیقی جاز، مانند چارلی پارکر و مایلز دیویس، آشنا شد.
او با رهبران گروههای جاز همچون لایونل همپتون و دیزی گیلسپی در تورهای بینالمللی شرکت کرد و در پاریس به تحصیل موسیقی پرداخت و با چهرههای برجستهای همچون پابلو پیکاسو و جیمز بالدوین ملاقات داشت.
او به عنوان مدیر موسیقی و تنظیمکننده در شرکت مرکوری رکوردز مشغول به کار شد و با هنرمندانی چون الا فیتزجرالد، دینا واشینگتن و سمی دیویس جونیور همکاری کرد.
جونز آهنگسازی فیلمهای معروفی همچون شغل ایتالیایی (The Italian Job) و در قلب شب (In the Heat of the Night) را نیز برعهده داشت و در سال ۱۹۶۸ به عنوان اولین فرد آفریقاییتبار، نامزد جایزه اسکار برای بهترین ترانه اورجینال شد.
کارهای او با فرانک سیناترا در سال ۱۹۵۸ آغاز شد و تا آلبوم آخر سیناترا در سال ۱۹۸۴ ادامه یافت.
جونز همچنین در اواخر دهه ۱۹۵۰ آلبومهای بسیاری به نام خود ضبط کرد و در آنها با نوازندگان سرشناسی همچون چارلز مینگوس و آرت پپر همکاری داشت.
جونز در دهه ۱۹۸۰ و در کنار مایکل جکسون و لایونل ریچی، تهیهکنندگی تکآهنگ خیریه ما «ما دنیاییم» (We Are the World) را که برای کمک به قحطیزدگان اتیوپی تولید شده بود، برعهده داشت.
او در سال ۲۰۱۷ توانست از دادگاه حکم دریافت ۹/۴ میلیون دلار بابت حقالزحمه معوقه آثار جکسون را بگیرد، اگرچه در سال ۲۰۲۰ این مبلغ به ۶/۸ میلیون دلار کاهش یافت.
پس از موفقیت فیلم «رنگ ارغوانی» (The Color Purple)، شرکت فیلمسازی و تلویزیونی خود را تاسیس کرد و سریالهایی همچون The Fresh Prince of Bel-Air و MadTV را تولید کرد و وایب (Vibe)،مجله موسیقی سیاهان را راهاندازی کرد.
جونز سه بار ازدواج کرد و از همسرانش صاحب هفت فرزند شد.
بر اساس این اطلاعات، لیلی فرهادپور و اسماعیل محرابی، بازیگران فیلم، محمد حدادی، فیلمبردار و غلامرضا موسوی، تهیهکننده اثر نیز در این پرونده به اشاعه فساد متهم شدهاند.
طبق گفته منابع آگاه، مقدم و صناعیها در حال گذراندن جلسات بازپرسی بوده و به زودی پرونده آنها به دادگاه انقلاب ارجاع خواهد شد.
برای این زوج سینماگر قرار بازداشت نیز صادر و هر دو با قید کفالت آزاد شدهاند.
مقدم و صناعیها پیشتر از سوی مقامهای قضایی جمهوری اسلامی به «تبلیغ علیه نظام و اقدام علیه امنیت ملی» متهم و ممنوعالخروج شدهاند.
صناعیها روز یکشنبه ششم آبان به خبرآنلاین گفت کیک محبوب من به تازگی جایزه هوگوی نقرهای بهترین فیلم جشنواره بینالمللی شیکاگو را کسب کرده اما او و همسرش، مریم مقدم، به دلیل ادامهدار بودن ممنوعالخروجی خود نتوانستهاند به مراسم اهدای جایزه بروند.
مقدم و صناعیها از حدود یک سال و نیم پیش به دلیل ساخت این فیلم تحت فشارهای امنیتی و قضایی قرار گرفتهاند.
با این که آنها اواسط شهریور ماه امسال اعلام کردند ممنوعیت خروجشان از ایران برداشته شده اما مریم مقدم روز ۲۱ شهریور اطلاع داد در فرودگاه از سفر خارجی ایشان جلوگیری و پاسپورتشان توقیف شده است.
این زوج سینماگر روز هشتم مهر سال گذشته هنگامی که برای ادامه کار بر روی فیلمشان (کیک محبوب من) قصد سفر به فرانسه را داشتند گذرنامههایشان از سوی نیروهای انتظامی ضبط و برای آنها پرونده قضایی تشکیل شد.
کیک محبوب من بدون مجوزهای مرسوم جمهوری اسلامی ساخته شده است و در آن زنان بازیگر بدون حجاب اجباری حضور دارند.
این فیلم در اوایل اسفند سال گذشته برنده جایزه فیپرشی (جایزه هیات داوران منتقدان بینالمللی) جشنواره برلین شد و نمایش آن، تحسین مخاطبان و منتقدان را به همراه داشت.
بر اساس گزارش اکونومیست، سائر، استاد فلسفه دانشگاه اوترخت هلند، در کتاب جدید خود به بررسی تکامل اخلاق از زمان ظهور انسانهای اولیه تا عصر حاضر پرداخته است. این اثر تلاشی جامع برای درک چگونگی شکلگیری و تغییر مفاهیم اخلاقی در طول تاریخ بشر است.
سائر در این کتاب با بهرهگیری از یافتههای زیستشناسی تکاملی، علوم شناختی و انسانشناسی، روایتی غنی و پیچیده از تحول اخلاق ارائه کرده است.
او استدلال کرده که پیچیدگی فوقالعاده روابط اجتماعی انسانها، عامل اصلی در شکلگیری اخلاق بوده است.
همکاری، کلید بقا در محیطهای دشوار
به گفته سائر، اجداد اولیه انسان در محیط ناپایدار آفریقا، ظرفیتی خودانگیخته و انعطافپذیر برای همکاری ایجاد کردند. این همکاری که برای بقا در شرایط دشوار ضروری بود، منجر به شکلگیری قوانین اولیه برای تقسیم منابع، به ویژه گوشت شکار شد.
نکته جالب توجه در تحلیل سائر این است که انسانهای اولیه در درون گروه خود، صلحطلب و خانوادهمحور بودند اما در مواجهه با گروههای دیگر، به سرعت خشونتآمیز میشدند.
این تضاد، نقش مهمی در شکلگیری اخلاق اولیه داشت.
اهلی شدن انسان در فرآیند تکاملی اخلاق
سائر به نکته جالبی اشاره میکند: جنگها، علیرغم ویرانگری، باعث تقویت نوعدوستی در درون گروهها میشدند. از منظر تکاملی، این نوعدوستی تنها زمانی معنا پیدا میکرد که افراد ارتباط نزدیکی با یکدیگر داشتند.
با گذشت زمان و افزایش جمعیت گروهها، نیاز به قوانین جدید و اجرای سختگیرانه آنها احساس شد.
این امر منجر به ابداع مجازاتهای شدید در جوامع مختلف شد. سائر معتقد است که این فرآیند باعث شد انسانها در طول نسلهای متمادی، خود را «اهلی» کنند و صفاتی مانند صلحطلبی، بردباری و کنترل تکانه در آنها تقویت شود.
او این روند را به فرآیند اهلی شدن حیوانات تشبیه کرده و گفته است: «بر خلاف شامپانزهها که اگر برای یک پرواز طولانی در هواپیما جمع شوند، بدون شک یکدیگر را میکشند، انسانها میتوانند خویشتنداری و توجه زیادی از خود نشان دهند. انسانها نسبت به شامپانزهها، مانند سگهای گلدن رتریور نسبت به گرگها هستند.»
نقش نهادهای مذهبی در تحول اخلاق
یکی از نقاط عطف مهم در تکامل اخلاق، تغییرات اجتماعی گستردهای است که از سوی کلیسای کاتولیک در اروپا ایجاد شد. این تغییرات که شامل ممنوعیت ازدواج عموزادهها و تغییر در قوانین ارث بود، باعث تضعیف گروههای خویشاوندی و ترویج اخلاق فردگرایانهتر شد.
سائر در کتاب خود به نمونههای جالبی از تاثیر باورهای اخلاقی بر نظامهای قضایی اشاره کرده است.
یکی از این نمونهها، آزمون آب جوش در اروپای قرون وسطی است. در این آزمون، متهمان به جرایم سنگین باید برای اثبات بیگناهی خود، دستشان را در دیگی پر از آب جوش فرو میبردند و سوختگی دست به معنای گناهکاری تلقی میشد.
جالب اینجاست که با وجود ظاهر بیرحمانه این آزمون، حدود ۶۰ درصد متهمان از این مهلکه جان سالم به در میبردند و تبرئه میشدند.
سائر راز این آمار شگفتانگیز را نهفته در باور عمیق مردم آن زمان به قضاوت الهی دانسته است.
به گفته او، افراد گناهکار که معتقد بودند خداوند از حقیقت آگاه است، ترجیح میدادند پیش از آزمون به جرم خود اعتراف کنند تا از درد سوختگی در امان بمانند. از سوی دیگر، افراد بیگناه با اطمینان به تبرئه شدن، حاضر به اعتراف نمیشدند.
نکته جالبتر اینکه کشیشان مسئول این آزمون، برای حفظ اعتبار خود و جلوگیری از محکومیت احتمالی افراد بیگناه، عمدا آب را کمتر از حد ادعا شده گرم میکردند.
این مثال نشان میدهد چگونه باورهای اخلاقی و مذهبی میتوانستند بر چگونگی نظام قضایی تاثیرگذار باشند.
ظهور مدرنیته
نویسنده استدلال میکند که تغییرات اخلاقی، راه را برای ظهور مدرنیته هموار کرد. تجارت مبتنی بر قرارداد، سیاست مشارکتی، بوروکراسی غیرشخصی و آزادی علمی، همگی نتیجه این تحول اخلاقی بودند که جهان را ثروتمندتر و در نهایت شادتر کرد.
با این حال، سائر نگرانیهایی نیز درباره وضعیت کنونی اخلاق در جهان غرب ابراز کرده است.
او معتقد است واژگان اخلاقی مردم «مخلوط» شده و برخی گروهها از این آشفتگی برای توجیه محدودیتهای آزادی بیان استفاده میکنند. همچنین، تقسیمبندی سادهانگارانه جهان به «ظالم» و «مظلوم» و نسبت دادن گناه به رنگ پوست، از دیگر نگرانیهای اوست.
سائر به تفاوتهای فرهنگی در زمینه اعتماد به غریبهها نیز اشاره کرده است. به عنوان مثال، ۷۰ درصد نروژیها میگویند به غریبهها اعتماد دارند، در حالی که تنها پنج درصد از مردم ترینیداد و توباگو چنین دیدگاهی دارند. این تفاوتها نشان میدهند گسترش هنجارهای جهانی، اگرچه در حال پیشرفت است اما همچنان با چالشهایی روبهروست.
پتانسیل آشتی و همگرایی
با وجود این چالشها، سائر همچنان خوشبین است. او معتقد است علیرغم اختلافات ظاهری، انسانها ارزشهای اخلاقی مشترک بیشتری دارند و این میتواند به آنها در غلبه بر سیاستهای هویتی تفرقهافکن کمک کند.
به گفته او، بین دو دیدگاه افراطی «سر وقت بودن نشانه برتری نژاد سفید است» و «ما باید سلطه فرهنگی مسیحیت غربی را احیا کنیم»، اکثریت خاموشی از افراد معقول وجود دارند.
سائر با ترسیم مسیر پیچیده تکامل اخلاق از آفریقا تا جهان مدرن، به ما یادآوری میکند که اخلاق، مفهومی پویا و در حال تکامل است و درک این پویایی میتواند کلید حل چالشهای اخلاقی پیچیده عصر ما باشد.
