مطالب بیشتر
خامنهای از سال ۱۳۶۸ تاکنون به مدت ۳۵ سال در جایگاه رهبر جمهوری اسلامی، مجموعا ۴۲ نماز جمعه را شخصا اقامه کرده است.
از ابتدای رهبری تا دهه ۸۰- سال ۱۳۶۸ در اولین سال رهبریاش طی حدود نه ماه او سه خطبه نماز جمعه خواند. در سال ۱۳۶۹ و ۱۳۷۰ هم هر سال تنها یک نماز جمعه داشت. در سال ۱۳۷۱، هیچ نماز جمعهای را امامت نکرد. خامنهای از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۷، سالانه دو نماز جمعه را امامت کرد. در سالهای ۱۳۷۷ و ۱۳۷۸، هر سال سه نماز جمعه را امامت کرد و در سال ۱۳۷۹ با شکستن رکورد بیشترین تعداد نماز جمعه عمر رهبری خود، چهار نماز جمعه تهران را شخصا امامت کرد.
دهه ۸۰ تاکنون- خامنهای در سال ۱۳۸۰ و ۱۳۸۱، هر سال دو نماز جمعه را شخصا برگزار کرد. سال ۱۳۸۲، سه نماز، سال ۱۳۸۳، یک نماز و سال ۱۳۸۴هم دو نماز جمعه را امامت کرد. از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۱او هر سال یک نماز جمعه تهران را امامت کرد. اما از سال ۱۳۹۰ به بعد دیگر نمازهای جمعه را امامت نکرده بود، تا سال ۱۳۹۸ که پس از کشته شدن قاسم سلیمانی در یک نماز جمعه شرکت کرد.
چهلم خمینی و اولین نماز جمعه رهبر جدید
۲۳ تیر ۱۳۶۸، همزمان چهلم درگذشت روحالله خمینی، خامنهای اولین نماز جمعهاش را در جایگاه رهبر جمهوری اسلامی امامت کرد. در این نماز جمعه او بیشتر به تعریف و تمجید از صفات خمینی پرداخت و البته اشارهای هم به خود داشت. خامنهای از مجلس خبرگان که رهبری او را تایید کردند تشکر کرد. رهبر جدید جمهوری اسلامی از«گروههای پرشور و وفاداری که به عنوان بیعت و اعلام وفاداری، با پیام و حضور و پیادهروی و تهیه طومار» رهبری او را تایید کردند هم تشکر کرد.
او در اولین نماز جمعه خود، به طور مکرر ضمن حمله به «برخی» که میتوانند وحدت را از بین ببرند حمله کرد و گفت: «اگر بین ما اختلاف و دودستگی شد، بگومگو رخ داد، جریانهای مختلف پدید آمد و قدرتطلبی شد، قدرتمان را از دست خواهیم داد. اختلاف، اصلاحیات و آبرو و اقتدار را از هر ملتی میگیرد. اگر شما وحدت کلمه را حفظ کنید، این قدرت میماند.»
با انتشار صحنههایی از ویدیوی مذاکرات خبرگان در جلسه انتخاب خامنهای، حالا ما میدانیم که رهبری او با «اما و اگر» و ابهاماتی همراه بوده است؛ اما سال ۶۸ وقتی او به طعنه این سخنان را در نماز جمعه بیان کرد، احتمالا منظورش واضح از سوی عموم درک نشد.
حمله به نظم نوین جهانی، دفاع از فلسطین و کنایه به ثروتمندان
پنجم مهر ۱۳۷۰، خامنهای پنجمین نماز جمعهاش را اقامت کرد. در این نماز جمعه او موضعگیریهای صریحی در مسائل خارجی داشت؛ اما کنایههای داخلی هم زد.
سال ۱۳۷۰ اکبر هاشمی رفسنجانی، حامی او در رسیدن به رهبری رئیس جمهوری اسلامی شده و دوران «سازندگی» بعد از جنگ را آغاز کرده بود. خامنهای در خطبه اول که خطبه دینی است، با اشاره به زندگی پیامبر اسلام و نشست و برخاست او با «غلامان» و طبقه ضعیف، پس از پیروز شدن در جنگها، گفت: «قدرت، او را عوض نکرد؛ ثروت ملی، او را تغییر نداد؛ رفتار او در دوران سختی و در دورانی که سختی برطرف شده بود، فرقی نکرد؛ در همه حال با مردم و از مردم بود»
در ادامه این خطبه او بارها به تقسیم غنائم بعد از فتوحات پیامبر اسلام و ساده زیستی او و… اشاره میکرد. شاید حالا معنی این اشارههای او مشخصتر باشد.
سال ۱۳۷۰، تحولاتی هم در جهان در حال شکلگیری بود. خامنهای با اشاره به نظریه «نظم نوین جهانی» که پس از جنگ کویت مطرح شده بود به آن حمله کرد. خامنهای ضمن بیان اینکه آمریکا میخواهد از طریق طرح این نظریه قدرت مطلق خود را بر ملتهای ضعیف تحمیل کند، پرسید: «یعنی دیگر اسلام خواهان و آزادیخواهان در هیچ نقطه دنیا حق نداشته باشند نفس بکشند؟ یعنی مساله فلسطین باید به قیمت فروختن فلسطین و فروختن فلسطینیان تمام شود؟ معنای نظم نوین جهانی این است؟ آمریکا این را میخواهد. ملت اسلام، تسلیم این خواست امریکا و استکبار نخواهد شد.»
قتلهای زنجیرهای
سال ۱۳۷۷، یکسال پس از آغاز به کار دولت محمد خاتمی، جامعه ایرانی درگیر موضوع «اصلاحات» بود. این دوره با افشای قتلهای زنجیرهای سالهای ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۷ هم همراه شد. وزارت اطلاعات ۱۵ دیماه ۱۳۷۷، در اطلاعیهای پذیرفت که قتل روشنفکران و منتقدان جمهوری اسلامی کار «عوامل خودسر وزارت اطلاعات» بوده است. با این وجود خامنهای سه روز بعد و در ۱۸ دیماه به نماز جمعه رفت و در خطبههایی که مخاطب آن کارکنان وزارت اطلاعات بودند، موضوع را به نوعی تکذیب کرد. او گفت امکان ندارد عواملی در وزارت اطلاعات، هرچقدر هم که متعصب باشند، دست به این کار زده باشند. خامنهای با اشاره به سابقه دوستی، همکاری و دشمنی با داریوش فروهر و همسرش، پروانه اسکندری، گفت: «بینی و بیناللَّه، فروهر و همسرش - این دو مرحوم - دشمنان ما بودند؛ اما دشمنان بیضرر و بیخطر.»
خاورمیانه جدید، حماس و فلسطین
۲۳ شهریور ۱۳۸۶، خامنهای روی منبر نماز جمعه رفت و اینبار به موضوع خاورمیانه جدید و حماس و فلسطین پرداخت. در این نماز جمعه، او گفت ۱۱ سپتامبر بهانهای بود تا آمریکاییها حکومت صدام را که «غیر قابل محاسبه» بود را سرنگون کنند و به جای او دولتی دستنشانده سرکار بیاورند و در نهایت جمهوری اسلامی را محاصره کنند. خامنهای در این خطبهها گریزی هم به مساله فلسطین زد و گفت هدف آمریکاییها ایجاد خاورمیانهای جدید به مرکزیت اسرائیل بود.
حماس در سال ۲۰۰۶ توانسته بود در انتخابات، به عنوان گروهی سیاسی کنترل غزه را به دست بگیرد. خامنهای با اشاره به این موضوع، گفت: «در فلسطین این نقشه (خاورمیانه جدید به مرکزیت اسرائیل) شکست خورد، چرا؟ بهخاطر اینکه در فلسطین گروه حماس که بزرگترین و اصلی ترین هسته مقاومت در مقابل اسرائیل است، با آراء مردم دولت تشکیل داد و سر کار آمد. تودهنی به امریکا و اسرائیل از این بالاتر؟ از آن روزی هم که این دولت به وجود آمده است، مرتب دارند کارشکنی میکنند که از میدان خارجش کنند؛ اما تا امروز نتوانستهاند….امیدواریم بعد از این هم نتوانند.»
خطبه ۸۸، نظرم به نظر آقای رئیس جمهور نزدیکتر است
۲۹ خرداد ۱۳۸۸، تقریبا یک هفته پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری آن سال، جنبش اعتراضی بیسابقهای در زمان رهبری خامنهای آغاز شده بود. حرکتی که به جنبش سبز مشهور شده و با تاکید بر تقلب در شمارش آرا، خواهان ابطال نتیجه اعلامشده بود.
در این شرایط خامنهای یک هفته بعد از نماز جمعه هاشمی رفسنجانی - که از مهمترین حامیان معترضان در بدنه حکومت بود- شخصا به دانشگاه تهران رفت و در خطبه نماز جمعه ضمن رد صریح امکان تقلب در انتخابات، به سابقه رفاقت با هاشمی اشاره کرد و گفت: «البته بین ایشان و بین آقای رئیس جمهور(محمود احمدی نژاد) از همان انتخاب سال ۸۴ تا امروز اختلافنظر بود، الان هم هست؛ هم در زمینهی مسائل خارجی اختلافنظر دارند، هم در زمینهی نحوهی اجرای عدالت اجتماعی اختلافنظر دارند، هم در برخی مسائل فرهنگی اختلافنظر دارند؛ و نظر آقای رئیس جمهور به نظر بنده نزدیکتر است.»
نفی بهار عربی با خطبههای عربی
خامنهای ۱۵ بهمن سال ۱۳۸۹ باز به نماز جمعه رفت. روزگاری که از یک طرف جنبش سبز و اعتراضات هنوز با گذشت یکسال کماکان ادامه داشت و از طرفی، در منطقه دومینوی انقلابها که به «بهار عربی» موسوم شده بود در جریان بود. در این شرایط خامنهای برای اولین بار در نماز جمعه خطبهای به زبان عربی خواند؛ خطبه عربی که پر اشکال و پر غلط هم بود. او در این نماز جمعه با نفی انگیزه ملیگرایانه انقلابهای کشورهای عربی، آنها را ناشی از «بیداری اسلامی» به جای «بهار عربی» توصیف کرد. همین کلیدواژه او تا مدتها بهانه نشستهای تبلیغاتی و مقامالات و گفتگوهای حامیان حکومت قرار داشت.
۱۴ بهمن سال ۱۳۹۰، خامنهای دوباره به نماز جمعه رفت و بازهم خطبه عربی خواند؛ بازهم غلطهای دستوری خطبه او مورد توجه رسانهها قرار گرفت. او در این خطبه هم باز ماجرای بیداری اسلامی را مطرح کرد و انقلابهای منطقه را ناشی از انگیزه اسلامی دانست.
در این زمان جمهوری اسلامی در تلاش بود تا در جریان بهار عربی، به کمک گروههای شیعه در منطقه برای انجام انقلاب برود. یکی از آن موارد ناآرامیهای بحرین بود. خامنهای در این نماز جمعه با اشاره به گفتههای مقامات بحرین، درباره نقش جمهوری اسلامی در تحریک گروههای شیعه بحرین، گفت: «این دروغ است. نه، ما دخالت نمیکنیم. ما آنجایی که دخالت کنیم، صریح می گوییم.»
دوره طولانی سکوت
خامنهای بعد از نماز جمعه سال ۱۳۹۰، برای مدت طولانی به نماز جمعه نرفت. البته در این مدت دوست قدیمی او، هاشمی رفسنجانی هم دیگر - پس از نماز جمعه سال ۱۳۸۸- به نماز جمعه نرفته بود. امامان جمعه هم نسل خامنهای یکی پس از دیگری یا مردند یا به بهانههایی از تریبون نماز جمعه خداحافظی کردند. هاشمی رفسنجانی هم، حدود هفت سال پس از آنکه از حضور در نماز جمعه منع شد، سال ۱۳۹۵ به طرز مشکوکی درگذشت.
اما سال ۱۳۹۸ اتفاق خاصی رخ داد. قاسم سلیمانی در دیماه آن سال مورد هدف قرار گرفت. مرگ فرمانده سپاه قدس که مجری سیاستهای خامنهای در منطقه بود، باعث شد تا خامنهای پس از هشت سال باز هم به نماز جمعه برود.
۱۳ دیماه ۱۳۹۸ قاسم سلیمانی در فرودگاه بغداد هدف قرار گرفت؛ ۱۸ دیماه سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در عملیات قاسم سلیمان به پایگاه عینالاسد آمریکا حمله کرد و البته در همین شب هم هواپیمای اوکراینی را هدف قرار داد. حدود ۱۰ روز پس از این وقایع خامنهای بعد از هشت سال از آخرین نماز جمعهاش به منبر برگشت.
با وجود تبلیغات گسترده برای نماز جمعه خامنهای بعد از هشت سال، خطبههای او چیز جدیدی نداشت؛ سال ۶۸، او خود را درجایگاه رهبری اثبات کرد، سال ۷۰ شروع درگیری با هاشمی را کلید زد، سال ۷۷ تکلیفش را قتلهای زنجیرهای را روشن کرد، سال ۸۶، رویکردش نسبت به خاورمیانه جدید را بروز داد، سال ۸۸ هاشمی را کنار زد، ۸۹ و ۹۰ هم با خطبه عربی خواندن، هم تصویری دلخواه از خودش به عنوان رهبر مسلمین جهان ساخت و هم تکلیفش را با بهار عربی روشن کرد.
اما خطبه سال ۱۳۹۸ او، هیچ چیز جدیدی، آنهم پس از هشت سال، آنهم بعد از وقایع آبان خونین ۹۸، مرگ قاسم سلیمانی و هواپیمای اوکراینی نداشت.
حالا حدود پنج سال از دیماه ۹۸ گذشته، اسرائیل صراحتا موجودیت جمهوری اسلامی را تهدید میکند، رهبران مهمترین گروههای نیابتی خامنهای را یکی پس از دیگری میکشد و فرماندهان ارشد خامنهای را حتی در کنسولگری جمهوری اسلامی هدف قرار میدهد.
در این شرایط خامنهای قرار است روز جمعه، ۱۳ مهر ۱۴۰۳، دوباره به نماز جمعه برود. آیا او حرف جدیدی دارد، یا صرفا قرار است قدرتنمایی و اعلام حضور کند؟ اعلام حضوری برای دلگرمی دادن به هوادارانش.
حزبالله لبنان خبر داد که به سمت «صنایع نظامی» در حیفا موشکهای سالو پرتاب کرده است.
ارتش اسرائیل نیز خبر داد که ۱۰ راکت از لبنان به شمال این کشور شلیک شدند که برخی رهگیری شدند و برخی دیگر به مناطق باز اصابت کردند.
حکومت ایران شامگاه ۱۰ مهر با حدود ۲۰۰ موشک بالستیک خاک اسرائیل را هدف قرار داد. این دومین حمله مستقیم جمهوری اسلامی به اسرائیل به شمار میرود.
سامانههای دفاع هوایی آمریکا، بریتانیا و فرانسه در دفع حمله موشکی اخیر جمهوری اسلامی به اسرائیل نقش قابل توجهی ایفا کردند.
حکومت ایران یکی از متحدان اصلی روسیه در نبرد با اوکراین است. روزنامه والاستریتژورنال روز ۱۶ شهریور گزارش داد با وجود هشدارهای غرب، جمهوری اسلامی محمولهای از موشکهای بالستیک کوتاهبرد را در اختیار روسیه قرار داده است.
وزارت دفاع بریتانیا روز ۲۳ شهریور اعلام کرد موشکهای ارسالی حکومت ایران به روسیه از نوع فتح۳۶۰ هستند.
جمهوری اسلامی پیشتر پهپادهای انتحاری شاهد ۱۳۱ و شاهد ۱۳۶ را به روسیه ارسال کرده بود تا در جریان عملیات نظامی در اوکراین مورد استفاده قرار گیرند.
زلنسکی در ادامه اظهارات خود در نشست خبری با دبیرکل ناتو، بار دیگر از متحدان کییف خواست ممنوعیت استفاده از تسلیحات غربی برای حمله به عمق خاک روسیه را لغو کنند.
زلنسکی هشدار داد متحدان اوکراین تصمیمگیری در این خصوص را «به تاخیر انداختهاند».
خبرگزاری رویترز در همین رابطه نوشت موافقت غرب با حمله اوکراین به عمق خاک روسیه، «زنجیرههای لجستیکی و فرماندهی» مسکو را مختل خواهد کرد.
با این حال، متحدان کییف بیم دارند چنین اقدامی، واکنش شدید مسکو را در پی داشته باشد.
دیوید لمی، وزیر امور خارجه بریتانیا، روز اول مهر بهصورت تلویحی آمریکا را خطاب قرار داد و گفت متحدان اوکراین در رابطه با صدور مجوز استفاده از تسلیحات غربی برای حمله به عمق خاک روسیه، باید از خود «جرات و جسارت» نشان دهند.
ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، روز ۲۲ شهریور هشدار داد اگر کشورهای غربی به اوکراین اجازه دهند با استفاده از موشکهای دوربرد ساخت این کشورها به عمق خاک روسیه حمله کند، این اقدام بهمنزله نبرد مستقیم غرب و مسکو خواهد بود.
پوتین همچنین روز پنجم مهر اعلام کرد اگر اوکراین با موشکهای غربی روسیه را هدف قرار دهد، مسکو میتواند در پاسخ، از سلاح هستهای استفاده کند.
دبیرکل جدید ناتو در کییف: از عضویت اوکراین در این پیمان حمایت میکنیم
دبیرکل جدید ناتو در نشست خبری با زلنسکی، حمایت خود را از عضویت اوکراین در این پیمان دفاعی اعلام کرد.
روته گفت: «اوکراین بیش از هر زمان دیگری به ناتو نزدیک شده است و تا زمانی که عضویت ناتو را به دست آورد، به حرکت خود در این مسیر ادامه خواهد داد.»
درخواست کییف برای عضویت در این پیمان یکی از موارد اصلی اختلاف میان مسکو و ناتو بوده است.
روسیه عملیات نظامی خود را علیه اوکراین روز پنجم اسفند ۱۴۰۰ کلید زد و از آن زمان تاکنون، درگیریهای مرگبار میان دو کشور ادامه داشته است.
در پی حمله روسیه به اوکراین، فنلاند در فروردین ۱۴۰۲ و سوئد در اسفند همان سال به عضویت ناتو درآمدند.
سفر روته به اوکراین اولین سفر رسمی او بهعنوان دبیرکل ناتو است.او از سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴ نخستوزیر هلند بود و در این مقام نیز از کمک تسلیحاتی آمستردام به کییف، بهویژه در زمینه ارسال جنگندههای اف-۱۶، حمایت میکرد.
روته روز ۱۰ مهر جانشین ینس استولتنبرگ، دبیرکل پیشین ناتو، شد.
استولتنبرگ روز شنبه ۲۴ شهریور گفت ناتو میتوانست اقدامات بیشتری برای جلوگیری از حمله روسیه به اوکراین صورت دهد.
او افزود ناتو اکنون در حال ارسال تجهیزات نظامی به اوکراین برای مقابله با روسیه است اما میتوانست این کار را پیش از شروع جنگ و برای جلوگیری از وقوع آن به انجام برساند.
