مشکلات شرکتهای املاک و مستغلات سوئد و جرقه ورشکستگی مالی
افزایش نرخ بهره و بدهیهای بیش از حد، شرکتهای املاک و مستغلات سوئد را تحت فشار قرار داده است. چنین شرایطی میتواند این شرکتها را به بزرگترین تهدید برای ثبات مالی سوئد تبدیل کند.
افزایش نرخ بهره و بدهیهای بیش از حد، شرکتهای املاک و مستغلات سوئد را تحت فشار قرار داده است. چنین شرایطی میتواند این شرکتها را به بزرگترین تهدید برای ثبات مالی سوئد تبدیل کند.
تاثیر افزایش نرخهای اخیر هنوز کاملا احساس نشده است. مقامات به بانکها گفتهاند در صورت بدتر شدن وضعیت، سرمایهشان را حفظ کنند.
خبرگزاری رویترز نگرانیها در مورد این موضوع بر ارزش پول سوئد تاثیر گذاشته و سرمایهگذاران خارجی میزان داراییهای خود را در این کشور کاهش دادهاند.
پس از بحران بانکی سوئد در دهه ۱۹۹۰ که باز هم تحت تاثیر بخش مسکن ایجاد شده بود، اقتصاد سوئد برای سه سال متوالی کوچک شد و دو بانک به شکل ملی درآمدند.
مشکل کجاست؟
بسیاری از شرکتهای تجاری املاک و مستغلات زمانی که نرخ بهره پایین بود وامهای زیادی گرفتند، پس از هشت افزایش متوالی نرخ بهره از سوی بانک مرکزی پس از بهار ۲۰۲۲، این شرکتها در بازپرداخت هزینههای بالاتر و تامین مالی مجدد، با مشکل مواجه شدند.
مقامات میگویند مشکلات محدود به چند شرکت است اما هشدار دادهاند که فروش داراییها از سوی یکی از این شرکتها میتواند ارزشگذاری در تمام این بخش را تحت تاثیر قرار دهد.
از سوی دیگر آژانسهای اعتباری، رتبهبندی چندین شرکت را کاهش دادهاند که نشاندهنده خطر بالای ورشکستگی است.
به طور متوسط حدود ۱۶ درصد از وامهای بانکی به بنگاههای املاک تعلق میگیرد.
بر اساس دادههای گروه خدمات مالی پیشرو در شمال اروپا (SEB)، بیشترین میزان وام را هندلسبنکن (Handelsbanken) به بنگاههای املاک واگذار میکند و پس از آن SEB، سوئد بنک (Swedbank) و نوردِآ (Nordea) در رتبههای بعدی قرار دارند.
در بخش وام مسکن به خانوارها نیز بسیاری با پرداخت نرخ بهره بالا دست و پنجه نرم میکنند.
در مجموع، بازار املاک بیش از ۶۰ درصد از وامهای بانکی را شامل میشود.
بنگاههای املاک چقدر وام گرفتهاند؟
بر اساس آخرین گزارش ثبات ناظر مالی، شرکتهای املاک و مستغلات فهرست شده حدود ۱/۸ تریلیون کُرون سوئد معادل ۱۷۵ میلیارد دلار بدهی معوق داشتند. این در حالی است که تولید ناخالص داخلی سوئد در سال ۲۰۲۲ حدود شش تریلیون کرون بود.
وامهای بانکی حدود «دو سوم استقراض» را تشکیل میدهند.
بر اساس گزارش بانک مرکزی سوئد (Riksbank)، بزرگترین دارندگان بدهی املاک تجاری، سرمایهگذاران خارجی هستند. صندوقهای سوئدی، صندوقهای بازنشستگی و شرکتهای بیمه در رتبههای بعدی بزرگترین بدهکاران بانکی قرار دارند.
چه زمانی شرکتها نیاز به تامین مالی مجدد وامهای خود دارند؟
طبق گزارش بانک مرکزی سوئد، طی چهار سال ۲۰۲۴، ۲۰۲۵، ۲۰۲۶ و ۲۰۲۷ به ترتیب حدود ۱۰۵ میلیارد، ۱۲۲ میلیارد، ۱۰۵ میلیارد و ۶۳ میلیارد کُرون سررسید میشود.
متوسط سررسید بدهی برای شرکتهای سوئدی حدود سه تا چهار سال است که کمتر از اکثر کشورهای اروپایی محسوب میشود.
هزینه نرخ بهره احتمالا با افزایش بدهیها افزایش مییابد.
بحران املاک و مستغلات منجر به بحران بانکی میشود؟
گزارش ناظر مالی اعلام کرد در صورت بروز بحران در بخش املاک و مستغلات، بانکها میتوانند حدود ۵۰ میلیارد کرون از دست بدهند.
بانکها دارای حفاظت سرمایه اجباری حدود ۱/۱ تریلیون کرون و همچنین سرمایه اضافی بالاتر از آن هستند.
با وجود این بانک مرکزی سوئد اعلام کرد پیشبینی این که آیا بحران در بخش املاک و مستغلات بر اعتماد به کل سیستم مالی تاثیر میگذارد یا خیر، دشوار است.
فروپاشی بانکهای منطقهای مانند سیلیکون ولی آمریکا و کِرِدیت سوئیس در سال ۲۰۲۳، نشان میدهد سرمایهگذاران و سپردهگذاران میتوانند به سرعت اعتماد خود را از دست بدهند و پولشان را از بانک خارج کنند.
بر اساس تحلیل بانک مرکزی سوئد، شرکتهای املاک و مستغلات باید ترازنامههای خود را بازسازی و بانکها باید در صورت بدتر شدن اوضاع، ضامنهای زیان وامهای بزرگ را حفظ کنند.
شرکتهای املاک و مستغلات چه اقداماتی انجام دادهاند؟
شرکتهای املاک و مستغلات بدهکار شروع به بازخرید بدهی، فروش داراییها و افزایش سهام کردهاند اما بازارها همچنان چالشبرانگیز هستند.
مقامات سوئد میگویند باید کارهای بیشتری انجام شود و حتی شرکتهایی که با مشکلات فوری مواجه نیستند ممکن است نیاز به تجدید ساختار داشته باشند زیرا احتمالا نرخ بهره برای مدتی بالا باقی میماند.
در صورت بروز بحران، مقامات چه کاری میتوانند انجام دهند؟
در طول بحران مالی سالهای ۲۰۰۸ - ۲۰۰۹، سوئد بدهیهای بانکی را تضمین و وامهای یارانهای را برای حفظ جریان اعتبار ارائه کرد.
در طول همهگیری کووید-۱۹، بانک مرکزی بدهیهای دولتی و شرکتها را خریداری و دولت دستمزد برخی کارمندان را پرداخت کرد، به شرکتها معافیتهای مالیاتی موقت داد و ضمانتهای اعتباری به خطوط هوایی ارائه شد.
ناظر مالی میتواند کف وزن ریسک بانکها را برای قرار گرفتن در معرض بخش املاک و مستغلات که در حال حاضر ۳۵ درصد است، کاهش دهد.
یک منبع آگاه گفت که سوئد همچنین میتواند یک «بانک بد» با حمایت دولت ایجاد کند که وامهای املاک و مستغلات با عملکرد ضعیف بانکها را در اختیار بگیرد: «دولت یک "جعبه ابزار گسترده و عمیق" دارد که آماده است در صورت تهدید ثبات مالی "اقدامات لازم" را انجام دهد.»
با وجود علنی شدن مبارزه خانواده فلودروس و تلاش اتحادیه اروپا برای آزاد کردن او، هنوز هیچ اطلاع دقیقی از اتهامات وارده به این دیپلمات اروپایی از سوی جمهوری اسلامی در دست نیست.
پدر یوهان به گاردین گفته است که تا روز جمعه ۱۷ آذر، پسرش به مدت ۶۰۰ روز در زندان اوین تهران بدون داشتن حق ملاقات معمولی کنسولی یا تماس تلفنی، زندانی بوده است.
به گفته او، پسرش در این مدت دستکم پنج بار دست به اعتصاب غذا زده است.
متس فلودروس در مصاحبه با گاردین میگوید پسرش در سلولی بدون تخت زندگی میکند و مجبور است زیر نور لامپی بخوابد که ۲۴ ساعته روشن است.
یوهان از دسترسی معمول به تماس تلفنی، کتاب و مکملهای غذایی محروم است.
پدر او با درخواست برای آزادی یوهان، در حالی که با گاردین از امید همسرش به بازگشت پسرشان به خانه برای کریسمس صحبت میکند، به گریه میافتد.
او میگوید: «این اتفاق برای همسرم ویرانگر است. لحظاتی وجود دارد که برای هر دوی ما بسیار سخت است. ما هر دو خیلی گریه میکنیم؛ او خیلی بیشتر از من ... شاید بیشتر از زمانی که دو یا سه ساله بودم، گریه کردهام.»
فلودروس ادامه میدهد: «ما عمیقا نگرانیم. این را بارها گفتهام که او را خودسرانه بازداشت کردهاند. یوهان هیچ اشتباهی نکرده و باید آزاد شود. باید به او اجازه خروج از ایران بدهند.»
یوهان، فارغالتحصیل دانشگاه آکسفورد است. او قبل از بازداشت در ۱۷ آوریل ۲۰۲۲ (فروردین سال گذشته) در میز افغانستان در بخش خدمات خارجی اتحادیه اروپا کار میکرد.
به نظر میرسد دستگیری شهروندان اروپایی به دست جمهوری اسلامی، بخشی از یک استراتژی عامدانه برای اجبار و فشار بر غرب به منظور آزاد کردن زندانیان ایرانی یا گرفتن امتیازات مالی باشد.
شکستن سکوت پس از حدود ۱۷ ماه
هویت یوهان فلودروس تا سه ماه پیش نامشخص بود؛ تا اینکه اواسط شهریور امسال خانواده یوهان گفتند «دیپلماسی خاموش» برای آزادی پسرشان کارساز نیست.
پدر یوهان میگوید: «در ابتدا تصمیم گرفتیم سکوت کنیم تا به طرف مقابل فرصت بدهیم بگوید دستگیری او اشتباه بوده و یوهان را آزاد کنند. اما بعد از مدتی همه فهمیدند این اتفاق نخواهد افتاد.»
او میگوید: «به طور کلی، به نظر میرسد از زمانی که خبر دستگیری یوهان در رسانهها مطرح شده اوضاع کمی بهتر است. روحیه یوهان نیز پس از آن که نام و چهره خود را در زندان از تلویزیون ایران دیده، بهتر شده است.»
خانواده یوهان منتظر جلسه دادگاه هستند که قرار است بهزودی برگزار شود و در آن، از اتهاماتی که جمهوری اسلامی علیه این دیپلمات سوئدی مطرح میکند، مطلع شوند.
پدر یوهان در این مورد به گاردین میگوید: «ما معتقدیم محاکمه در ماه دسامبر برگزار میشود اما از تاریخ دقیقش اطلاع نداریم.»
او در گفتوگو با گاردین اضافه میکند که برایش اهمیتی ندارد در این دادگاه چه حکمی صادر میشود: «این دادگاه فقط یک تئاتر است و هر حکمی که در مورد یوهان صادر کنند بیمعنا خواهد بود.»
از حدود دو سال پیش تا زمان رسانهای شدن بازداشت یوهان، خانواده او اطلاعات کمی از طرف ایرانی درباره جزییات این دستگیری دریافت کردند.
در ماه می ۲۰۲۲، جمهوری اسلامی تایید کرد یک تبعه سوئدی را بازداشت کرده است. در خبری دیگر، در ماه ژوئن سال گذشته، تهران از بازداشت یک شهروند سوئدی به ظن جاسوسی خبر داد.
در سپتامبر ۲۰۲۳ بود که به طور رسمی تایید شد جمهوری اسلامی یوهان فلودروس را دستگیر کرده است.
در حال حاضر خانواده یوهان بیشتر نگران شرایط «غیرقابل قبول» نگهداری پسرشان هستند.
متس فلودروس میگوید که هفته گذشته وقتی با یوهان تماس گرفته، متوجه شده است به مدت ۴۸ ساعت در اعتصاب غذا بوده زیرا زندانبانان اجازه ندادهاند هفتهای یکبار تماس تلفنی خود را داشته باشد.
این خانواده بین آوریل ۲۰۲۲ تا فوریه ۲۰۲۳ هیچ تماسی با پسر خود نداشته است؛ هرچند پس از مداخله دیپلماتیک، جمهوری اسلامی موافقت کرد یوهان امکان تماس مرتب تلفنی داشته باشد.
با وجود این او همچنان به ندرت موفق به گفتوگو با خانواده خود میشود.
پدر یوهان در ادامه به گاردین میگوید: «تقریبا ۱۵ روز است تماسهایی وجود دارد. اجازه دستکم پنج مورد از تماسها پس از اعتصاب غذای یوهان به او داده شده است.»
خانواده او همچنین به عدم دسترسی یوهان به کتابهایی اعتراض دارند که کنسولگری سوئد برای رهایی از یکنواختی حبس برایش ارسال میکند.
علاوه بر این، یوهان به غذای کافی و مکملهایی که بابتش ماهانه حدود ۳۵ یورو میپردازند، دسترسی ندارد.
حداقل درخواست خانواده یوهان انتقال او از بند ۲۰۹ به عنوان بند ویژه زندانیان سیاسی، به بند عمومی است تا این دیپلمات سوئدی بتواند ورزش کند و آزادانه در محوطه زندان حرکت داشته باشد.
به گفته خانواده، در حال حاضر هواخوری یوهان به دو یا سه جلسه نیمساعته در هفته محدود شده است.
روایتی از بازداشت و ۳۰۰ روز انفرادی
یوهان که از کودکی به فرهنگ ایرانی علاقه داشته، قبل از رفتن به دانشگاه آکسفورد در تهران به مدت یک ترم به یادگیری زبان فارسی پرداخته است.
او در مجموع هفت یا هشت بار برای مطالعه، کار و گشتوگذار به ایران سفر کرده. چندین مورد از این بازدیدها نیز بهعنوان بخشی از کار او برای مشارکت بشردوستانه اتحادیه اروپا با ایرانیان به منظور ارائه بهداشت و آموزش به بیش از سه میلیون پناهنده افغان در این کشور بوده است.
قرار بود سفر او به ایران در آوریل سال ۲۰۲۲ یک سفر توریستی باشد. یوهان میخواسته به دیدار یکی از دوستانش برود که در سفارت سوئد کار میکرده اما در بدو ورود و در فرودگاه، بازداشت میشود.
متس فلودروس میگوید در «سیاهچاله اطلاعاتی» که پس از دستگیری یوهان به وجود آمده، بدترین فکرها به ذهن او و همسرش خطور کرده است. آنها فکر کردهاند شاید راننده تاکسی فرودگاه او را ربوده و کشته است چون در آن زمان تظاهراتی در مقابل سفارت سوئد در تهران علیه سوزانده شدن قرآن برگزار میشده است.
اگرچه در نهایت به آنها گفته شده پسرشان زنده است اما مادر و پدر یوهان تقریبا به مدت ۱۰ ماه از سرنوشت فرزندشان بیاطلاع بودهاند.
فلودروس پدر میگوید: «فوریه گذشته، هنگامی که کنار خواهر و شوهر خواهرم در حال خوردن قهوه بودیم تلفنم زنگ خورد. روی صفحه شماره یوهان نمایان بود. لحظه تکاندهندهای بود. ما گریه میکردیم و میگفتیم که دوستش داریم.»
یوهان در این تماس تلفنی به خانوادهاش گفته است نمیتواند در مورد سه هفته اول پس از دستگیریاش صحبت کند.
او گفته است بیش از ۳۰۰ روز از مدت بازداشتش را با نقض دستورالعملهای بینالمللی در سلول انفرادی سپری کرده است.
فلودروس میگوید دولت سوئد و کمیسیون اروپا «از هر ابزاری که در دست دارند» برای تضمین آزادی یوهان استفاده میکنند اما تا زمانی که او آزاد نشود، تلاش آنها ناکافی است.
