واکنشها به برگزاری دادگاه نمایشی کتایون ریاحی؛ اخذ اعتراف اجباری نشانه حقارت حکومت است
کانون فیلمسازان مستقل برگزاری دادگاه نمایشی برای کتایون ریاحی را به منظور اخذ اعتراف اجباری خواند و حمید فرخنژاد، بازیگری که بهطور مستقیم رهبر جمهوری اسلامی را هدف انتقادهایش قرار داده است، تلاش برای اعترافگیری را نشانه حقارت حکومتی دانست که مردم خواستار سقوط آن هستند.
روز چهارشنبه ۲۱ دی ماه، دادگاه کتایون ریاحی، بازیگری که حجاب اجباری از سر برداشته است برگزار شد اما به دلیل تحت فشار قرار گرفتن او برای اعتراف اجباری و عذرخواهی از مقامات جمهوری اسلامی، او از حال رفت و با آمبولانس از دادگاه به بیمارستان منتقل شد.
این جلسه دادگاه که به صورت ناگهانی با تغییر تاریخ و مقابل چند دوربین خبری برگزار شد، واکنشهای گستردهای در پی داشت.
کانون فیلمسازان مستقل در اینستاگرام خود نوشت این بازیگر مقابل چند دوربین خبری و زیر فشار برای عذرخواهی از مقامها مجبور به اعتراف اجباری شد و به دلیل فشار، از حال رفت.
عادله چراغی، سخنگوی این کانون هم گفت از کتایون ریاحی خواسته شده تا قبل از برگزاری جلسه دادگاه در حضور رسانههای منتخب حکومت، بابت برداشتن حجاب اجباری و همراهی با مردم معترض، از مقامات جمهوری اسلامی عذرخواهی و ابراز پشیمانی کند.
بر اساس گفتههای خانم چراغی، کتایون ریاحی با این اقدام مخالفت کرده است.
حمید فرخنژاد، بازیگر سینما هم در اینستاگرام خود به گرفتن اعتراف اجباری از کتایون ریاحی در دادگاه اشاره کرد و گفت: «چهقدر حقیر و بدبختید که فکر میکنید اگر یک ویدیو از کسی در بیاید که زیر شکنجه و تهدیدتان از شما عذرخواهی کرده باشد، نشانه حقانیت و مجوز تداوم شماست.»
او در ادامه نوشت: «مردم تصمیم گرفتند که شما بروید که میروید، اینجور خودتان را کثیفتر میکنید.»
از سوی دیگر خانه سینما با صدور بیانیهای درباره تاریخ دادگاه این بازیگر اظهار بیاطلاعی کرد.
این واکنش در پاسخ به اطلاعرسانی ثریا ریاحیراد، شاعر بود که در صفحه اینستاگرامش نوشته بود «با وجود اطلاع قبلی به خانه سینما»، کسی از او در دادگاه دفاع نکرد.
خانه سینما همچنین برگزاری جلسه قرائت کیفرخواست و رسیدگی به اتهامات کتایون ریاحی را در دادگاه با حضور دوربینهای فیلمبرداری تایید کرد و نوشت پس از انتقال او به مرکز درمانی، جلسه رسیدگی «با حضور وکلای ایشان» ادامه یافته است.
به گفته کمیته حمایت حقوقی و قضایی خانه سینما، حال عمومی این بازیگر اکنون بهبود یافته و از بیمارستان نیز مرخص شده است.
خبرگزاری صداوسیمای جمهوری اسلامی اما نوشت که نماینده دادستان در دادگاه، اتهامات کتایون ریاحی را «اجتماع و تبانی علیه امنیت ملی»، «تشویش اذهان عمومی» و «تشویق به فساد» عنوان کرده است.
اواخر آبان ماه، خبرگزاری تسنیم وابسته به سپاه پاسداران، از بازداشت کتایون ریاحی، بازیگر سینمای ایران خبر داد.
ریاحی از جمله هنرمندانی است که با خیزش انقلابی مردم ایران همراهی کرد و در مصاحبه با ایراناینترنشنال، بدون حجاب اجباری ظاهر شد.
این در حالی بود که در مهر ماه، بنا به اطلاعاتی که به ایراناینترنشنال رسید، ماموران در نبود کتایون ریاحی به خانهاش رفتند و بخش زیادی از وسایل او شامل کامپیوتر و لپتاپش را مصادره کردند.
منابع ایراناینترنشنال گفتند ماموران حکم جلب کتایون ریاحی را داشتهاند.
این بازیگر روز هشتم آذر به قید وثیقه آزاد شده بود.
تایمز کره در مقالهای تحلیلی به چنددستگی و اختلاف میان سران جمهوری اسلامی، در غیاب یک استراتژی واحد و منسجم برای مقابله با خیزش انقلابی مردم ایران پرداخته است.
به باور تحلیلگران، جمهوری اسلامی در اثر ماهها اعتراضات بیسابقه در ایران، به چنددستگی دچار شده و بین دو گزینه سرکوب سخت و آنچه خود رژیم اقدامات آشتیجویانه میپندارد، گیر کرده است.
آزمون و خطا
شتاب در اجرای احکام اعدام برخی افراد بازداشتشده از یک سو و متوقف کردن اجرای برخی احکام اعدام دیگر، حاکی از سردرگمی رژیم است.
به نظر مهرزاد بروجردی، از نویسندگان کتاب «ایران پساانقلاب»، جمهوری اسلامی در حال چرتکه انداختن سیاسی است.
بروجردی معتقد است رژیم حاکم بر ایران میداند که «اعدامها افراد بیشتری را به خیابان میآورد و آنها (مردم) را بیشتر تحریک میکند اما از سوی دیگر، (جمهوری اسلامی) میخواهد پیامی مبنی بر این بفرستد که از اعدام معترضان هم ابایی ندارد تا مردم را مرعوب کند.»
برخی تحلیلگران، آزادی چهرههای سرشناس خیزش انقلابی همچون مجید توکلی و حسین رونقی را هم بخشی از نمایش رژیم در تلاش برای آرام کردن شرایط میدانند.
در نگاهی کلی، رژیم حاکم بر ایران در حال آزمون و خطاست و به باور بروجردی در این راه از طرفی به سوپاپ اطمینان متوسل شده و از سوی دیگر احکام حبس طولانی و اعدام صادر میکند.
او در ادامه میگوید که این رویهها نشان میدهند جمهوری اسلامی «در فراهم آوردن سیاستی مفصل و مجزا (برای رویارویی با معترضان) به مشکل برخورده است».
دست و پا زدن برای بقا
دستگیری و زندانی کردن چهرههای مشهور (که اغلب آنها مدت بسیار کوتاهتری از زندانیان غیرسرشناس در حبس ماندهاند) هم نشانه دیگری از آن است که رژیم از یافتن راهی برای مهار اعتراضات ناتوان است.
همچنین بعضی بازداشتیها همچون آرش صادقی، الهه محمدی و نیلوفر حامدی، ماههاست که در زندان به سر میبرند.
تحلیلگران این راهبرد «حبس و ترخیص» را جدا از اقدامی برای مرعوب کردن مردم، با این هدف میدانند که جمهوری اسلامی ببیند از معترضان چه واکنشی نسبت به این اقدامات میگیرد.
افشین شاهی، استاد مطالعات خاورمیانه دانشگاه کیل در بریتانیا، «نمایش نرمی به خرج دادن گاه و بیگاه از سوی مقامات جمهوری اسلامی» را اقدامی برای جلوگیری از دودستگی بیشتر نهادهای امنیتی میداند و اشاره میکند که حمام خون به راه انداختن جمهوری اسلامی برخی افراد داخل نظام را از آن فراری داده است.
شاهی هم مانند بروجردی بر این باور است که رژیم در مواجهه با خشم عموم، به راهبرد مشخصی مجهز نیست.
برخی تحلیلگران میگویند گفتوگوهایی در داخل رژیم برای راه آمدن با معترضان شکل گرفته اما در هر صورت جمهوری اسلامی نمیتواند آنچه مردم میخواهند به آنها بدهد؛ چون مردم ایران خواهان سرنگونی رژیماند.
علی خامنهای در دیدار با جمعی از مداحان گفت: «احساسبرانگیزی مداحی در معرکههای حساس به داد کشور رسید.»
او با «فتنه» خواندن اعتراضات ۸۸، افزود مداحان در آن زمان هم نقشآفرینی کردهاند. خامنهای در سخنانش مداحی را «یک هنر ترکیبی» توصیف کرد.
سازمان عفو بینالملل با صدور بیانیهای نسبت به خطر اعدام قریبالوقوع محمد قبادلو هشدار داد و از جمهوری اسلامی خواست تا به اعدام معترضان پایان دهد. همزمان ۵۰۰ فعال دانشگاهی، مدنی و حقوق بشری با امضای نامهای خواهان توقف صدور و اجرای احکام اعدام علیه بازداشتشدگان اعتراضات شدند.
در بیانیهای که از سوی عفو بینالملل منتشر شده است، به نقل از دایانا الطحاوی، معاون مدیر بخش خاورمیانه و شمال آفریقا در این سازمان آمده است: «نفرتانگیز است که مقامهای ایرانی در حالی که در تلاش هستند با ایجاد رعب و وحشت، قدرت را حفظ کنند، به قتلهای حکومتی ادامه میدهند.»
او تاکید کرد که «اعدامهای خودسرانه محمدمهدی کرمی و محمد حسینی تنها چند روز پس از تایید حکم، نشان میدهد چگونه مقامات ایرانی از مجازات اعدام بهعنوان سلاحی برای سرکوب استفاده میکند.»
سازمان عفو بینالملل همچنین در بیانیه خود از این که محمد قبادلو در معرض خطر شدید اعدام قرار دارد، اظهار نگرانی کرد و دادگاهی را که به اتهامات قبادلو رسیدگی کرده «ساختگی» و اتهامات وارد شده به او را از سوی دادستان بر اثر «شکنجه» و اخذ «اعتراف اجباری» دانست.
به گزارش این سازمان حقوق بشری، در هفته گذشته، مقامات جمهوری اسلامی پنج حکم اعدام دیگر را در ارتباط با اعتراضات اعلام کرده است و دهها شهروند معترض دیگر نیز در خطر صدور احکام اعدام قرار دارند.
علاوه بر عفو بینالملل اما بیش از ۵۰۰ فعال مدنی، سیاسی، حقوق بشری، دانشگاهی، روزنامهنگار و زندانی سیاسی سابق و فعلی با امضای نامهای، از مقامات جمهوری اسلامی خواستند تا فورا به صدور و اجرای حکم اعدام علیه معترضان خیزش انقلابی پایان دهد.
امضاکنندگان نامه، این اعدامها را «شتابزده و با ایرادات حقوقی و فقهی فراوان» خواندهاند که گاه بر پایه اعترافاتی برآمده از بازجوییهایی هستند که افکار عمومی در خصوص چگونگی اخذ آنها دچار تردید است: «بنابراین، اعدامهایی چنین بدون حضور وکیل تعیینی و نهایتا بدون فرصت اعاده دادرسی، نه با وجدان عمومی جامعه سازگار است و نه با فلسفه مجازات.»
در ادامه این نامه آمده است: «گرفتن جان جوانان معترضی که اعتراض و حتی رفتار فرضی مجرمانه آنها طی اعتراضات، برآمده از مناسبات ناعادلانه و به شدت تبعیضآمیز اجتماعی است، وجدان جمعی ایرانیان عدالتخواه را به شدت آزرده است.»
فعالان مدنی، سیاسی و دانشگاهی در این نامه اعدام را «خشونتآفرین» خوانده و خواستار توقف خشونت سیستماتیک و خاتمه صدور و اجرای احکام اعدام معترضان جنبش «زن زندگی آزادی» شدند.
عبدالعلی بازرگان، مرضیه مهرافزا، احمد منتظری، عماد بهاور، مصطفی تاجزاده، محمدرضا و حمیدرضا جلاییپور، ابوالفضل قدیانی، فاطمه گوارایی، مرضیه مرتاضی لنگرودی و زهرا ربانی املشی از جمله کسانی هستند که این نامه را امضا کردهاند.
ابراز نگرانیها درباره اعدام معترضان خیزش انقلابی در حالی شدت گرفته که قوه قضاییه جمهوری اسلامی تاکنون حکم اعدام چهار بازداشتشده به نامهای محسن شکاری، مجیدرضا رهنورد، محمدمهدی کرمی و محمد حسینی را اجرا کرده است.
از سوی دیگر، نهادها و فعالان حقوق بشر هشدار دادهاند دستکم ۱۰۰ شهروند بازداشت شده در جریان اعتراضات سراسری به اعدام محکوم شدهاند یا در معرض حکم اعدام قرار دارند.
بر اساس گزارشهای رسیده به ایران اینترنشنال، بینایی یک چشم حسام موسوی، مربی سنگنوردی و هایلاین که در شیراز بازداشت شده در زندان و به علت شکنجه و ضربات شوکر به سرش دچار مشکل شده، فتقش پاره شده و به تجاوز جنسی تهدید شده است.
بر اساس گزارشها و تصاویر رسیده به ایراناینترنشنال، در ادامه خیزش انقلابی ایرانیان علیه جمهوری اسلامی، مردم در محلههای مختلف تهران در شامگاه چهارشنبه ۲۱ دی شعارهایی را علیه حکومت و همچنین علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی سر دادند.
ویدیوهای رسیده به ایراناینترنشنال نشان میدهند شهروندان تهرانی در منطقههای مختلف این شهر شامگاه چهارشنبه نیز مانند شبهای گذشته از خانههای خود شعارهایی علیه جمهوری اسلامی سر دادند.
تهرانپارس، شهرک باقری، سعادتآباد و شهرک چیتگر برخی از این مناطق بودند.
همچنین ویدیوی رسیده به ایراناینترنشنال نشان میدهد همزمان با خیزش انقلابی مردم، شهروندان در مسعودیه تهران اقدام به دیوارنویسی اعتراضی کردهاند.
ویدیویی هم در صفحه تلگرام «١۵٠٠ تصویر» منتشر شده با این توضیح که ماموران سرکوبگر و آمبولانس در بامداد پنجشنبه ٢٢ دی ماه در مقابل زندان رجاییشهر کرج مستقر شدهاند.
یک ویدیوی رسیده دیگر نیز نشان میدهد شهروندی به یاد محمد حسینی، معترض اعدام شده به دست جمهوری اسلامی، درصدد پخش غذاست. او در این ویدیو میگوید: «محمد جان تو تنها نیستی و ما همه خواهرانت هستیم.»
با وجود گذشت نزدیک به چهار ماه از خیزش انقلابی علیه جمهوری اسلامی، اعتراضات سراسری علیه حکومت همچنان به صورتهای مختلف ادامه دارد.