صفحه رسمی وزارت خارجه آمریکا در شبکه ایکس خواستار آزادی زندانیان سیاسی در ایران شد و با اشاره به «حبس ناعادلانه» رضا خندان، فعال حقوق بشر، نوشت زندانی شدن او یادآور این است که در ایران، کسانی که جرات سخن گفتن دارند، با ارعاب، خشونت و مجازاتهای ناعادلانه مواجه میشوند.
وزارت خارجه آمریکا افزود: «تامین عدالت و برابری نباید به تعویق بیفتد.»
پیشتر نیز وزارت خارجه آمریکا بازداشت اعضای خانواده خسرو علیکردی را محکوم کرد و نوشت: «ابتدا عزاداران در مراسم یادبود خسرو علیکردی بازداشت شدند و اکنون خانواده او هدف قرار گرفتهاند؛ این اقدامات از سوی رژیم جمهوری اسلامی غیرقابل قبول است.»
افبیآی دوشنبه اول دی از شهروندان خواست در صورت داشتن هرگونه اطلاعات درباره محل اقامت یا فعالیتهای توکلی، همکاری کنند.
افبیآی، توکلی را فرمانده یگان موسوم به «۱۱ هزار» معرفی کرده؛ یگانی که به گفته مقامهای آمریکایی، مسئول طراحی و هدایت اطلاعاتی و عملیاتی شبکه ترور نیروی قدس سپاه پاسداران علیه اهداف اسرائیلی و همچنین مقامهای فعلی و سابق دولت ایالات متحده در اروپا و آمریکا بوده است.
ارتباط با عملیاتهای نافرجام در چند کشور
طبق اطلاعات منتشرشده، توکلی در چندین طرح ترور که از سوی جمهوری اسلامی طراحی شده اما در مراحل مختلف خنثی شدهاند، نقش محوری داشته است.
این عملیاتها شامل طرحهایی در استرالیا، یونان، آلمان و مکزیک بوده که بنا بر ارزیابی نهادهای امنیتی غربی، پیش از اجرا شناسایی و متوقف شدهاند.
افبیآی همچنین اعلام کرده توکلی در شبکهای فعالیت میکرده که هدف آن اجرای عملیاتهای «بدون رد پای مستقیم جمهوری اسلامی» بوده؛ شبکهای که بر برونسپاری عملیات، استفاده از عوامل خارجی و پوششهای غیررسمی برای پنهان کردن نقش تهران تکیه داشته است.
سردار عمار؛ هویت پنهان سعید توکلی
نهادهای اطلاعاتی آمریکا به این جمعبندی رسیدهاند که توکلی در واقع همان فردی است که با نام مستعار «سردار عمار» شناخته میشود؛ یکی از فرماندهان ارشد نیروی قدس سپاه که فعالیتهایش به طور مستقیم زیر نظر اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه، انجام میشود.
دفتر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل چهارم آبان در بیانیهای به نمایندگی از سازمان اطلاعات و عملیات این کشور (موساد)، اعلام کرد فرماندهی «شبکه ترور حکومت ایران» در کشورهای غربی فردی با نام «سردار عمار» است.
بیانیه دفتر نخستوزیری اسرائیل حکومت ایران را متهم کرد که سالهاست میکوشد با روشهای مختلف، از جمله به کار گرفتن مزدوران خارجی و تبهکاران برای حملات تروریستی، از پاسخگویی بگریزد.
این بیانیه تاکید کرده بود: «با خنثی شدن چند عملیات رژیم در کشورهای مختلف و افشای هویت فرمانده یگان ۱۱۰۰۰، این تاکتیک شکست خورده است.»
تمرکز بر عملیاتهای برونمرزی بدون ردپای رسمی
بر اساس ارزیابیهای امنیتی، ماموریت اصلی این شبکه، اجرای حملات هدفمند در خارج از ایران به گونهای بوده که امکان انکار رسمی نقش جمهوری اسلامی فراهم شود.
به گفته افبیآی، این راهبرد شامل استفاده از عوامل غیردولتی، پوششهای جنایی و مسیرهای غیرمستقیم مالی و لجستیکی بوده است.
نماینده ایالات متحده در شورای امنیت سازمان ملل در انتهای جلسه، بار دیگر با درخواست حق پاسخ به سخنان نماینده جمهوری اسلامی، ادعای پایان اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ که توسط ایروانی مطرح شده بود را رد کرد و گفت «این قطعنامه نه با اتمام فرآیند اسنپبک و نه با رسیدن به تاریخ ۱۸ اکتبر منقضی نشده است.» او تاکید کرد تمرکز اصلی واشینگتن بر بازگرداندن محدودیتها و تحریمهای جامعتر شورای امنیت است که به باور آمریکا باید دوباره اعمال شوند.
اورتگاس در ادامه، با اشاره به پیامهایی که از سوی نماینده حکومت ایران خطاب به رییسجمهوری آمریکا مطرح شده بود، گفت ایالات متحده همچنان آماده گفتوگوهای رسمی با ایران است، اما «تنها در صورتی که تهران وارد گفتوگویی مستقیم و معنادار شود.» او تصریح کرد واشنگتن قصد مذاکره علنی «پشت تریبون» را ندارد و برای هر توافقی خطوط قرمز روشنی وجود دارد؛ «از جمله اینکه هیچگونه غنیسازی اورانیوم در داخل ایران قابل قبول نیست.» به گفته او، در هر دو دوره ریاستجمهوری دونالد ترامپ، آمریکا «دست دیپلماسی» را به سوی ایران دراز کرده، اما تهران بهجای پذیرش این مسیر، خود را در موقعیتهای پرخطر قرار داده است؛ اورتگاس با لحنی کنایهآمیز افزود: «از آتش فاصله بگیرید و دست دیپلماسی رییسجمهوری ترامپ را بپذیرید؛ این دست هنوز به سوی شما دراز است.»
سهشنبه دوم دیماه، در نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره برنامه هستهای تهران، آمریکا، بریتانیا، فرانسه و چند کشور اروپایی با اشاره به ابهام درباره محل نگهداری ذخایر اورانیوم غنیشده در ایران تاکید کردند مخفیماندن ذخایر اورانیوم ایران هیچ توجیهی ندارد.
نماینده آمریکا در این نشست گفت ایالاتمتحده همچنان ترجیح میدهد مساله برنامه هستهای جمهوری اسلامی از طریق یک راهحل مبتنی بر مذاکره حلوفصل شود.
نماینده آمریکا افزود بهجز برخی بندها، قطعنامه ۲۲۳۱ همچنان لازمالاجرا است.
او تاکید کرد این قطعنامهها «تنبیهی» نیستند و برای رسیدگی محدود به نگرانیهای عدم اشاعه درباره برنامه هستهای ایران طراحی شدهاند.
نماینده بریتانیا در شورای امنیت گفت جمهوری اسلامی موظف است از مصوبات شورای امنیت درباره برنامه هستهای خود پیروی کند.
رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی دوشنبه گفته بود این آژانس باور دارد بخش عمده ذخایر اورانیوم با غنای بالای جمهوری اسلامی همچنان در داخل ایران باقی مانده است.
گروسی در مصاحبه با خبرگزاری ریانووستی گفته بود: «بیتردید ما درباره برنامه هستهای ایران با کمبود جدی اطلاعات روبهرو هستیم که از منظر عدم اشاعه [تسلیحات هستهای]، موضوعی بسیار منفی است.»
به گفته او، حتی با وجود آسیب شدید به تاسیسات فردو، نطنز و اصفهان در بمباران آمریکا و اسرائیل، درک روشنی مبنی بر این وجود دارد که بخش عمده اورانیوم با غنای بالای جمهوری اسلامی در داخل ایران نگهداری میشود.
نگرانی اروپا از محل ذخایر اورانیوم غنیشده در ایران
نماینده اتحادیه اروپا در نشست شورای امنیت، با اشاره به گزارشهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی اعلام کرد این نهاد تاکید کرده اطلاعی از محل ذخایر اورانیوم غنیشده ایران ندارد؛ موضوعی که به گفته مقامهای اروپایی، یکی از اصلیترین نگرانیهای جامعه بینالمللی است.
نماینده دانمارک در این نشست گفت «هیچ توجیه صلحآمیزی» برای مخفی ماندن ذخایر اورانیوم غنیشده ایران وجود ندارد و از تهران خواست به میز مذاکره بازگردد و تردیدهای جدی درباره ماهیت برنامه هستهای خود را برطرف کند.
نماینده فرانسه خودداری جمهوری اسلامی از اجرای تعهدات بینالمللی هستهای را «تهدیدی جدی علیه صلح و امنیت جهانی» خواند و تاکید کرد تنها راهحل عملی برای حلوفصل این پرونده، دیپلماسی است.
نماینده یونان نیز از مشخص نبودن محل ذخایر اورانیوم غنیشده ایران ابراز نگرانی کرد و این وضعیت را غیرقابل توجیه دانست.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ۱۲ آبان در مصاحبه با شبکه الجزیره گفته بود ذخایر اورانیوم با غنای بالا زیر آوار تاسیسات بمباران شده مدفون است.
او گفته بود تا وقتی این ذخایر از زیر آوار بیرون کشیده نشدهاند نمیتوان ارزیابی کرد چه میزان از آن سالم مانده و چه مقدار از بین رفته است.
جمهوری اسلامی بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای بالا در اختیار دارد که پس از حملات آمریکا و اسرائیل به تاسیسات هستهای در ایران در جریان جنگ ۱۲ روزه، گمانهزنیهای مختلفی در خصوص سرنوشت آنها مطرح شده است.
نماینده جمهوری اسلامی: مکانیسم ماشه اعتباری ندارد
نماینده جمهوری اسلامی در نشست شورای امنیت بار دیگر حمله آمریکا و اسرائیل به ایران را نقض آشکار منشور سازمان ملل دانست و گفت: «قطعنامه ۲۲۳۱ درباره برنامه هستهای ایران در اکتبر منقضی شد و دیگر هیچ اعتبار قانونی ندارد.»
نماینده جمهوری اسلامی گفت: «مشکل کنونی در پرونده هستهای ایران به دلیل خروج یکجانبه آمریکا از برجام، پایبند نبودن سه کشور اروپایی به تعهدات برجامی خود و حمله نظامی آمریکا و اسرائیل به ایران است.»
حامیان قدیمی از تهران دفاع کردند
نماینده روسیه در این جلسه، رویکرد کشورهای غربی را «ضد ایرانی» توصیف کرد و انتقادها از برنامه هستهای جمهوری اسلامی را سیاسی دانست.
نماینده روسیه با تاکید بر این که اقدام نظامی نمیتواند نگرانیها را درباره مساله اتمی ایران برطرف کند گفت: «سه کشور اروپایی به جای پایبندی به دیپلماسی، مکانیسم ماشه را علیه ایران فعال کردند.»
نماینده چین در این شورا گفت: «مساله اتمی ایران باید از موضعی برابر و از طریق مذاکره حلوفصل شود.»
او افزود: «کشورهای عضو شورای امنیت باید سوءاستفاده از این شورا را برای فشار بر ایران و اقدامات تبیهی علیه این کشور متوقف کنند.»
نماینده چین با اشاره به این که سه کشور اروپایی صلاحیت قانونی برای فعالسازی مکانیسم ماشه را نداشتند، تاکید کرد: «اختلافها باید از مسیر گفتوگو حل شود.»
نماینده چین همچنین گفت خروج آمریکا از برجام و حمله تابستان اسرائیل و آمریکا به ایران، مساله اتمی ایران را به یک بحران عمیق تبدیل کرده است.
نماینده بریتانیا در این نشست اظهارات روسیه و چین را رد کرد و گفت مکانیسم ماشه کاملا مطابق قطعنامه ۲۲۳۱ و بهدلیل عدم پایبندی ایران به تعهدات برجامی فعال شده و تحریمهای سازمان ملل همچنان معتبر و لازمالاجرا هستند.
نماینده اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد: «نباید درباره اعتبار اقدام سه کشور اروپایی در فعالسازی مکانیسم ماشه علیه تهران، هیچ تردیدی ایجاد کرد.»
او گفت: «حصول اطمینان از جلوگیری از دستیابی تهران به سلاح هستهای برای اتحادیه اروپا و جامعه جهانی اهمیتی اساسی دارد.»
فرانسه، بریتانیا و آلمان به عنوان سه کشور اروپایی امضاکننده برجام شش شهریور در نامهای به شورای امنیت روند ۳۰ روزه مکانیسم ماشه برای بازگشت تحریمهای سازمان ملل را فعال کردند.
این اقدام با استقبال آمریکا و اسرائیل مواجه شد و مقامات جمهوری اسلامی آن را «باطل و غیرقانونی» دانستند و وعده پاسخ مقتضی دادند.
در این نشست نمایندگانی از پاناما، اسلونی و پاکستان نیز به تشریح مواضع خود در باره پرونده هستهای جمهوری اسلامی پرداختند.
روزنامه اورشلیمپست سهشنبه دوم دی در گزارشی نوشت در روزهای اخیر و همزمان با انتشار گزارشها درباره افزایش نگرانی اسرائیل از تهدید موشکی ایران، مقامهای جمهوری اسلامی مجموعهای از مواضع هماهنگ رسانهای و دیپلماتیک را مطرح کردهاند که به نظر میرسد هدف آن بازدارندگی از حمله احتمالی اسرائیل باشد.
این مواضع در حالی بیان میشود که طی ماههای گذشته، گمانهزنیها درباره احتمال آغاز دور تازهای از درگیری مستقیم میان ایران و اسرائیل افزایش یافته است.
واینت سهشنبه در گزارشی نوشت طی روزهای اخیر موجی از افشاگریها و نشستهای توجیهی در اسرائیل منتشر و برگزار شده که بر افزایش تنشها با ایران و بحث درباره احتمال آغاز دور جدید اقدامات علیه تهران تمرکز دارد.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی، در یک نشست خبری، اسرائیل را به طراحی و اجرای «عملیاتهای پرچم دروغین» متهم کرد و گفت چنین اقدامهایی سابقهای طولانی دارد و بسیاری از آنها بعدها اثبات شدهاند.
او همزمان تاکید کرد ایران در جنگ اوکراین نقشی ندارد و روابط تهران و مسکو را «گسترده و عادی» توصیف کرد.
بقایی همچنین آمریکا را به نقض تعهدات پیشین متهم کرد و گفت داراییهای مسدودشده ایران همچنان آزاد نشدهاند.
در بخش دیگری از این مواضع، رسانههای رسمی در ایران بهطور مشخص به گمانهزنیها درباره تلاش بنیامین نتانیاهو، نخستوزیری اسرائیل، برای متقاعد کردن رییسجمهوری آمریکا به اقدام نظامی علیه ایران واکنش نشان دادند.
بقایی در پاسخ به این گزارشها گفت برنامه موشکی جمهوری اسلامی «صرفا دفاعی» است و برای حفظ حاکمیت کشور طراحی شده و «به هیچ وجه قابل مذاکره یا چانهزنی نیست».
این موضعگیری، بهطور مستقیم در برابر نگاه اسرائیل و بخشی از سیاستگذاران آمریکایی قرار میگیرد که برنامه موشکی حکومت ایران را بخشی از تهدید راهبردی میدانند.
پیام بازدارنده برای اسرائیل و آمریکا
همزمان، رسانههای حکومتی ایران تلاش کردهاند حمایت روسیه از موضع تهران را برجسته کنند.
خبرگزاری ایرنا به نقل از میخائیل اولیانوف، نماینده دائم روسیه در سازمانهای بینالمللی در وین، نوشت ایران بر اساس پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای حق ادامه برنامه هستهای صلحآمیز را دارد.
این پیام در شرایطی منتشر شد که گزارشهایی درباره احیای فعالیتهای هستهای ایران و نگرانی از عبور از آستانههای حساس فنی مطرح شده است.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، نیز در گفتوگو با شبکه راشا تودی گفت تهران آماده دستیابی به «توافقی عادلانه و متوازن» درباره برنامه هستهای است، اما «دیکته» را نمیپذیرد.
او گفت اگر آمریکا به این نتیجه برسد که مذاکره با «تحمیل» تفاوت دارد، امکان بازگشت به گفتوگو وجود خواهد داشت.
به نوشته اورشلیمپست، در داخل ایران نیز نشانههایی از احتیاط بیشتر دیده میشود. محمد کرمی، فرمانده نیروی زمینی سپاه پاسداران، در سخنرانی اخیر خود بهجای تهدیدهای معمول، بر پیوند امنیت با رشد اقتصادی و علمی تاکید کرد و از ظرفیتهای توسعهای جنوبشرق ایران سخن گفت.
این تغییر لحن، از نگاه برخی ناظران، میتواند نشانهای از درک محدودیتهای کنونی جمهوری اسلامی در عرصه نظامی و اقتصادی باشد.
به نوشته این روزنامه اسرائیلی، در مجموع، مجموعه پیامهای اخیر تهران، از تاکید بر ماهیت دفاعی برنامه موشکی تا برجستهسازی آمادگی مشروط برای مذاکره و پرهیز از لحن تهاجمی، حاکی از نگرانی جمهوری اسلامی نسبت به احتمال اقدام نظامی اسرائیل است؛ نگرانیای که در شرایط فشار اقتصادی داخلی و توازن شکننده منطقهای، اهمیت بیشتری یافته است.
