پیت هگست، وزیر جنگ آمریکا، با بازنشر ویدیوی توقیف دوباره یک نفتکش در نزدیکی سواحل ونزوئلا گفت: ترامپ بهصراحت گفته است محاصره نفتکشهای تحریمشدهای که به ونزوئلا تردد میکنند، تا زمانی که «بنگاه مجرمانه مادورو» همه داراییهای سرقتشده آمریکا را بازنگرداند، ادامه خواهد داشت.
هگست تاکید کرد وزارت جنگ آمریکا با همکاری شرکای خود در گارد ساحلی، بدون تردید و در چارچوب «عملیات نیزه جنوبی»، عملیات رهگیری دریایی را برای برچیدن شبکههای مجرمانه غیرقانونی اجرا خواهد کرد.
او افزود: «خشونت، مواد مخدر و هرجومرج بر نیمکره غربی مسلط نخواهد شد.»
دولت ونزوئلا شنبه با صدور بیانیهای رسمی، توقیف یک نفتکش توسط آمریکا در نزدیکی سواحل این کشور را بهشدت محکوم کرد و هشدار داد که «این اقدامات بدون پاسخ نخواهد ماند». کاراکاس اعلام کرد تمامی گزینههای حقوقی و دیپلماتیک، از جمله طرح شکایت در شورای امنیت سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای چندجانبه، در دستور کار قرار دارد.
این واکنش پس از آن مطرح شد که کریستی نوم، وزیر امنیت داخلی آمریکا، تایید کرد گارد ساحلی ایالات متحده یک نفتکش را در آبهای بینالمللی توقیف کرده است؛ کشتیای که بنا بر اعلام مقامهای آمریکایی، آخرین بار در ونزوئلا پهلو گرفته بود. این اقدام تنها چند روز پس از آن انجام شد که دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، از اعمال «محاصره کامل» علیه همه نفتکشهای تحریمشدهای که وارد یا خارج از ونزوئلا میشوند، خبر داد.
به گفته مقامهای آمریکایی، این دومین توقیف نفتکش در هفتههای اخیر در نزدیکی ونزوئلاست و همزمان با افزایش قابل توجه حضور نظامی ایالات متحده در منطقه صورت گرفته است. وزیر امنیت داخلی آمریکا اعلام کرده واشینگتن به تعقیب جابهجایی «نفت تحریمشدهای که برای تامین مالی تروریسم مواد مخدر استفاده میشود» ادامه خواهد داد.
در مقابل، دولت ونزوئلا این اقدام را تشدید فشارهای غیرقانونی دانسته و آن را مغایر با حقوق بینالملل توصیف کرده است. شرکت بریتانیایی مدیریت ریسک دریایی «ونگارد» اعلام کرده نفتکش توقیفشده احتمالاً «سنتوریز» با پرچم پاناما بوده که در شرق باربادوس در دریای کارائیب رهگیری شده است. به نوشته رویترز، کارشناسان حقوقی نیز گفتهاند این کشتی بهطور رسمی تحت تحریم ایالات متحده قرار نداشته است.
بر اساس گزارشها، توقیفهای اخیر عملاً به کاهش چشمگیر صادرات نفت خام ونزوئلا انجامیده و شماری از نفتکشهای حامل میلیونها بشکه نفت، بهجای ترک آبهای این کشور، برای پرهیز از ریسک توقیف متوقف ماندهاند. چین همچنان بزرگترین خریدار نفت ونزوئلا بهشمار میرود و بخش عمده صادرات این کشور به مقصد پالایشگاههای مستقل چینی انجام میشود.
از سال ۲۰۱۹ و پس از اعمال تحریمهای انرژی آمریکا، ونزوئلا و خریداران نفت آن به استفاده گسترده از «ناوگان سایه» روی آوردهاند؛ نفتکشهایی که با پنهانسازی مسیر و هویت، تلاش میکنند تحریمها را دور بزنند. تحلیلگران هشدار میدهند ادامه این وضعیت، در صورت تداوم محاصره اعلامشده از سوی واشینگتن، میتواند عرضه جهانی نفت را تحت تاثیر قرار داده و به افزایش قیمتها منجر شود.
نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا، پیشتر مدعی شده بود که افزایش حضور نظامی آمریکا با هدف سرنگونی دولت او و دسترسی به ذخایر عظیم نفتی این کشور انجام میشود؛ ادعایی که واشینگتن آن را رد کرده است.
کارزار فشارهای فزاینده ترامپ علیه مادورو شامل تقویت حضور نظامی آمریکا در منطقه و بیش از ۲۰ حمله علیه کشتیها در اقیانوس آرام و دریای کارائیب در نزدیکی ونزوئلا بوده است.
این حملات تاکنون به کشته شدن دستکم ۱۰۰ نفر انجامیدهاند.
زلنسکی شنبه ۲۹ آذر تاکید کرد قالب کنونی مذاکرات صلح «ارزش جنگیدن دارد».
او در عین حال افزود: «اگر مذاکرات نتیجه ندهد، همه ما به گزینههای دیگر فکر خواهیم کرد.»
زلنسکی این سخنان را در پاسخ به پرسشی درباره اظهارات اخیر امانوئل مکرون، رییسجمهوری فرانسه، بیان کرد.
مکرون پیشتر گفته بود اگر تلاشهای صلح به رهبری واشینگتن به بنبست برسد، اروپا ناچار خواهد بود دوباره وارد مذاکرات مستقیم با مسکو شود.
حمایت اوکراین از پیشنهاد آمریکا برای گفتوگوهای سهجانبه
رییسجمهوری اوکراین در ادامه گفت اگر پیشنهاد واشینگتن برای برگزاری گفتوگوهای سهجانبه میان ایالات متحده، اوکراین و روسیه به تسهیل فرآیند تبادل اسیران و هموار شدن مسیر برگزاری نشست رهبران منجر شود، کییف از آن حمایت خواهد کرد.
زلنسکی افزود رستم عمروف، مذاکرهکننده ارشد اوکراین، او را در جریان تازهترین مذاکرات که ۲۸ آذر با هیات آمریکایی در ایالات متحده انجام شد، قرار داده است.
به گفته او، دور تازه گفتوگوها قرار است با تمرکز بر بازسازی اوکراین پس از جنگ برگزار شود.
این در حالی است که کیریل دیمیتریف، فرستاده ویژه روسیه، نیز برای گفتوگو با مقامهای آمریکایی در میامی حضور دارد.
به گفته یک منبع روس، هرگونه دیدار میان دیمیتریف و مذاکرهکنندگان اوکراینی در آمریکا منتفی است.
زلنسکی در ادامه گفت آمریکا اکنون پیشنهاد برگزاری گفتوگوهای سهجانبه واشینگتن، کییف و مسکو در سطح مشاوران امنیت ملی را مطرح کرده است.
او افزود: «اگر چنین نشستی برگزار شود و به تبادل اسیران جنگی کمک کند یا اگر نشست مشاوران امنیت ملی به توافقی برای دیدار رهبران منجر شود، نمیتوانم مخالف آن باشم. ما از چنین پیشنهادی از سوی آمریکا حمایت میکنیم.»
اوکراین و روسیه از ماه ژوئیه تاکنون بهطور رودررو مذاکره نکردهاند، اما تحرکات دیپلماتیک با حمایت آمریکا برای پایان دادن به جنگ اوکراین در هفتههای اخیر شدت گرفته است.
روسیه عملیات نظامی خود را علیه اوکراین اسفند ۱۴۰۰ کلید زد و از آن زمان، درگیریهای مرگبار میان دو کشور ادامه داشته است. از زمان آغاز جنگ کنونی، روسیه حدود یکپنجم از خاک اوکراین را به تصرف خود درآورده است.
تشدید حملات هوایی روسیه با هدف قطع ارتباط اوکراین با دریا
زلنسکی تاکید کرد اوکراین از طرحهایی حمایت میکند که «خط تماس» میدان نبرد را در وضعیت کنونی حفظ کند، بدون آنکه ناچار به واگذاری سرزمینهایی شود که در منطقه دونباس در شرق کشور در کنترل دارد.
او ادامه داد: «از نظر من نسخه عادلانه این است که در همان جایی بایستیم که اکنون ایستادهایم. این یک موضوع اصولی است.»
زلنسکی افزود پیشنهاد آمریکا برای ایجاد «منطقه آزاد اقتصادی» در شرق اوکراین موضوعی است که باید مردم اوکراین در خصوص آن تصمیمگیری کنند.
کییف بارها با هرگونه واگذاری سرزمین به مسکو مخالفت کرده است.
مقامهای آمریکایی، اوکراینی و اروپایی بهتازگی از پیشرفت در زمینه ارائه تضمینهای امنیتی به کییف بهعنوان بخشی از گفتوگوهای صلح خبر دادند، اما هنوز روشن نیست که آیا این شروط برای مسکو قابل قبول خواهد بود یا نه.
زلنسکی همچنین با اشاره به تشدید حملات هوایی روسیه به بنادر و تاسیسات انرژی در منطقه اودسا و مسیر حیاتی منتهی به مرز مولداوی هشدار داد مسکو در تلاش است دسترسی اوکراین به دریای سیاه را قطع کند.
به گفته او، روسیه کارزاری تقریبا پیوسته از حملات پهپادی و موشکی را علیه منطقهای آغاز کرده که بنادر کلیدی تجارت خارجی و تامین سوخت اوکراین در آن قرار دارند.
زلنسکی هدف روسیه را «ایجاد آشوب و اعمال فشار روانی در زمستان» دانست، به گونهای که تامین سوخت، مواد غذایی و حتی تجهیزات پزشکی دچار مشکل شود.
بر اساس گزارشها، حمله ۲۹ آذر روسیه به بندر پیودننی به مخازن آن آسیب وارد کرده است.
حمله موشکی ۲۸ آذر به این بندر نیز ۸ کشته و دستکم ۳۰ زخمی بر جای گذاشته بود.
هفته گذشته، یکی از بزرگترین حملات هوایی روسیه به منطقه دریای سیاه به تاسیسات انرژی آسیب زد و به خاموشی گستردهای در بندر اودسا انجامید که صدها هزار نفر را برای چند روز در تاریکی فرو برد.
پیش از این در فروردینماه، روسیه و اوکراین برای برقراری آتشبس دریایی به توافق رسیده بودند.
ویتکاف شنبه ۲۹ آذر با انتشار بیانیه مشترک این چهار کشور در صفحه ایکس خود نوشت این نشست ۲۸ آذر در شهر میامی ایالت فلوریدا برگزار شد.
محمد بن عبدالرحمن آل ثانی، نخستوزیر قطر، هاکان فیدان، وزیر خارجه ترکیه و بدر عبدالعاطی، وزیر خارجه مصر، به همراه ویتکاف در این نشست حضور داشتند.
بر اساس این بیانیه، مرحله نخست آتشبس با «پیشرفتهایی ملموس» از جمله در زمینه افزایش ورود کمکهای بشردوستانه به غزه، بازگرداندن پیکر گروگانهای اسرائیلی، عقبنشینی محدود نیروها و کاهش سطح درگیریها همراه بوده است.
طرفهای شرکتکننده در این نشست اعلام کردند در گفتوگوهای مرتبط با مرحله دوم، بر ضرورت شکلگیری یک نهاد حاکمیتی در غزه تاکید شده؛ نهادی که وظیفه آن حفاظت از غیرنظامیان و برقراری نظم عمومی خواهد بود.
در این نشست همچنین درباره اقداماتی در چارچوب «ادغام منطقهای» نوار غزه گفتوگو شد که شامل تسهیل تجارت، توسعه زیرساختها و همکاری در حوزه انرژی، آب و دیگر منابع مشترک است.
واشینگتن، قاهره، دوحه و آنکارا این اقدامات را برای بازسازی غزه، تقویت ثبات منطقهای و دستیابی به شکوفایی بلندمدت ضروری دانستند.
پیشتر یک مقام ارشد کاخ سفید در مصاحبه با پایگاه خبری تایمز اسرائیل گفت این چهار کشور معتقدند هم اسرائیل و هم حماس در اجرای مرحله دوم توافق «کند عمل میکنند» و در صدد حفظ وضعیت موجود هستند.
بر اساس توافق صلح غزه، حماس باید با خروج از قدرت در غزه و استقرار «نیروی بینالمللی تثبیت» موافقت کند و روند خلع سلاح و غیرفعال کردن تونلها و زیرساختهای نظامی خود را در دستور کار قرار دهد.
بر اساس بیانیهای که ویتکاف منتشر کرد، نمایندگان این چهار کشور از تشکیل و عملیاتی شدن قریبالوقوع «شورای صلح» بهعنوان یک نهاد انتقالی برای مدیریت امور غیرنظامی، امنیتی و روند بازسازی حمایت کردند.
به گفته آنها، این سازوکار قرار است نقشی محوری در اداره موقت غزه ایفا کند.
آنها همچنین بر اهمیت اجرای طرح جامع صلح غزه، لزوم هماهنگی، اجرای بهترتیب مراحل آن و پایش موثر تاکید کردند. این روند قرار است با مشارکت نهادهای محلی غزه و همکاری شرکای بینالمللی انجام شود.
این کشورها با تاکید دوباره بر تعهد کامل خود به طرح صلح ۲۰بندی ترامپ، از همه طرفها خواستند به تعهداتشان پایبند بمانند، خویشتنداری نشان دهند و با سازوکارهای نظارتی همکاری کنند.
به گفته آنها، رایزنیها برای پیشبرد اجرای مرحله دوم در هفتههای آینده ادامه خواهد داشت.
این دیدار بالاترین سطح نشست کشورهای میانجی از زمان آغاز آتشبس غزه در ماه اکتبر تاکنون بود و پیش از دیدار بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، با ترامپ برگزار شد.
ترامپ و نتانیاهو هشتم دی در فلوریدا دیدار خواهند کرد تا درباره موضوعات مختلف، از جمله آتشبس غزه، گفتوگو کنند.
این مقامها شنبه ۲۹ آذر بدون اعلام محل دقیق توقیف کشتی گفتند گارد ساحلی آمریکا هدایت این عملیات را بر عهده دارد.
گارد ساحلی آمریکا، پنتاگون و وزارت نفت ونزوئلا تاکنون درباره توقیف این کشتی اظهارنظری نکردهاند.
۲۵ آذر، دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، از «محاصره» همه نفتکشهای تحریمشدهای خبر داد که به ونزوئلا وارد یا از آن خارج میشوند.
این دومین بار در هفتههای اخیر است که ایالات متحده یک نفتکش را در نزدیکی ونزوئلا توقیف میکند. این اقدام همزمان با تقویت گسترده حضور نظامی آمریکا در منطقه صورت میگیرد.
رویترز افزود در روزهای اخیر، در عمل نوعی تحریم در منطقه شکل گرفته است و کشتیهایی که میلیونها بشکه نفت بارگیری کردهاند، برای جلوگیری از خطر توقیف ناچار شدهاند در آبهای ونزوئلا باقی بمانند.
پیشتر در ۱۹ آذر، آمریکا نفتکش «اسکیپر» را که برای انتقال محمولههای نفتی تحت تحریم ونزوئلا و ایران مورد استفاده قرار میگرفت، توقیف کرد.
از آن زمان، صادرات نفت خام کاراکاس بهطور چشمگیری کاهش یافته است.
بسیاری از کشتیهایی که از ونزوئلا نفت بارگیری میکنند مشمول تحریم هستند، اما برخی دیگر که محمولههای نفتی ونزوئلا و همچنین نفت خام ایران و روسیه را حمل میکنند، همچنان تحریم نشدهاند.
افزون بر این، شماری از شرکتها، بهویژه شرکت آمریکایی شورون، نفت ونزوئلا را با استفاده از کشتیهای مجاز و متعلق به خود جابهجا میکنند.
به گفته تحلیلگران، پکن بزرگترین خریدار نفت خام ونزوئلا است و این نفت حدود چهار درصد از کل واردات نفتی چین را تشکیل میدهد.
برآوردها نشان میدهد حجم این محمولهها در ماه دسامبر در حال نزدیک شدن به میانگینی بیش از ۶۰۰ هزار بشکه در روز است.
در حال حاضر بازار نفت از نظر عرضه در وضعیت مطلوبی قرار دارد و میلیونها بشکه محموله نفتی بر روی نفتکشها در سواحل چین در انتظار تخلیه هستند.
اگر محاصره نفتی آمریکا علیه ونزوئلا برای مدتی ادامه پیدا کند، با از دست رفتن نزدیک به یک میلیون بشکه در روز از عرضه نفت خام، به احتمال زیاد قیمتها افزایش خواهند یافت.
از زمانی اعمال تحریمهای انرژی واشینگتن علیه کاراکاس در سال ۲۰۱۹، بازرگانان و پالایشگاههای خریدار نفت ونزوئلا به استفاده از «ناوگان سایه» روی آوردهاند.
این ناوگان شامل نفتکشهایی است که موقعیت مکانی خود را پنهان میکنند.
به گفته تحلیلگران حوزه کشتیرانی، این ناوگان بهدلیل ماهیت فعالیت خود در معرض اقدامات تنبیهی احتمالی از سوی ایالات متحده قرار دارد.
بر اساس دادههای «تانکر ترکرز»، وبسایت تخصصی ردیابی نفتکشها، از میان بیش از ۷۰ نفتکش عضو ناوگان سایه که در آبهای ونزوئلا حضور دارند، حدود ۳۸ فروند از سوی وزارت خزانهداری آمریکا تحریم شدهاند.
به گفته این وبسایت، دستکم ۱۵ فروند از این کشتیها با نفت خام و سوخت بارگیری شدهاند.
کارزار فشارهای فزاینده ترامپ علیه نیکلاس مادورو، رییسجمهوری ونزوئلا، شامل تقویت حضور نظامی آمریکا در منطقه و بیش از ۲۰ حمله علیه کشتیها در اقیانوس آرام و دریای کارائیب در نزدیکی ونزوئلا بوده است.
این حملات تاکنون به کشته شدن دستکم ۱۰۰ نفر انجامیدهاند.
ترامپ همچنین تهدید کرده که حملات زمینی آمریکا به این کشور آمریکای جنوبی بهزودی آغاز خواهد شد.
مادورو میگوید حضور نظامی آمریکا با هدف سرنگونی او و به دست گرفتن کنترل منابع نفتی این کشور عضو اوپک انجام میشود؛ منابعی که بزرگترین ذخایر نفت خام جهان به شمار میآیند.
کمالوندی شنبه ۲۹ آذر در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا گفت ساخت بمب هستهای سادهترین کار است، چرا که نیاز به کنترل سوخت ندارد و «به یکباره منفجر میشود»، اما ساخت یک نیروگاه اتمی که مستلزم کنترل سوخت و میزان فعل و انفعالات است، «سخت و فنی» به شمار میآید.
او افزود: «ما در موضوع هستهای به لبه قدرت رسیدیم و در مرحلهای قرار داریم که دیگر موضوع مجهولی برایمان باقی نمانده است.»
پایگاه خبری واینت ۲۸ آذر گزارش داد جمهوری اسلامی پیش از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، در حال تحقیق درباره توسعه نسل چهارم تسلیحات هستهای بر اساس همجوشی خالص بود.
بر پایه این گزارش، تحقیقات در ایران درباره نوعی سلاح هستهای کاملا جدید صورت گرفته که تاکنون هیچ کشوری موفق به تولید آن نشده است.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی ۱۰ خرداد و پیش از جنگ در گزارشی محرمانه اعلام کرده بود جمهوری اسلامی پیشتر در سه مکان که مدتها تحت تحقیقات قرار داشتهاند، فعالیتهای محرمانه هستهای انجام داده است.
کمالوندی: بازرسی از سایتها خواسته غیرمعقول است
کمالوندی در مصاحبه خود با ایسنا، خواسته آژانس برای بازرسی از تاسیسات اتمی بمبارانشده جمهوری اسلامی را «غیرمعقول» خواند.
او گفت: «ما باید تدابیری داشته باشیم و ببینیم میشود از طریق دیگر، حسابرسی مواد را انجام دهیم و به آژانس اطلاع دهیم؛ بدون اینکه بازرسها به محل مورد نظر بروند یا نه. ایدهها و روشهایی الان به ذهن ما میرسد، اما باید درباره این موضوعات مذاکره شود.»
کمالوندی افزود: «اصرار آژانس برای اینکه حتما طبق موافقتنامه پادمان که برای شرایط غیرجنگی نوشته شده، ایران اجازه دسترسی و بازرسی درباره مواد و سایتها بدهد یا به آژانس گزارش دهد، خواستهای غیرمعقول است.»
۱۷ آذر، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، گفته بود در حال حاضر از سرگیری بازرسیهای آژانس امکانپذیر نیست، زیرا «هیچ پروتکل یا دستورالعملی» برای بازرسی از تاسیسات «صلحآمیز» ایران وجود ندارد.
با اینحال رافائل گروسی، مدیرکل آژانس، ۲۴ آذر اعلام کرد بازرسیهای این نهاد در ایران مجددا آغاز شدهاند، اما بازرسان هنوز به تاسیسات هستهای کلیدی نطنز، فردو و اصفهان که در حملات آمریکا در جریان جنگ ۱۲ روزه آسیب جدی دیدند، دسترسی ندارند.
رد ادعای تهران درباره تاسیسات اتمی بمبارانشده
گروسی ۲۹ آذر در مصاحبه با خبرگزاری روسی ریانووستی گفت مقامهای جمهوری اسلامی معتقدند «تاسیسات ناامن است و نمیتوان به آنجا رفت ... اما در این صورت، شما باید به بازرسان اجازه دهید تا تایید کنند که واقعا دسترسی به آنجا امکانپذیر نیست».
گروسی افزود این موضوع اکنون محور گفتوگوی آژانس با تهران است: «امیدوارم بتوانیم به میزان مشخصی از پیشرفت دست یابیم.»
پس از جنگ ۱۲ روزه، موضوع ذخایر اورانیوم غنیشده حکومت ایران به چالشی جدی برای آژانس بینالمللی انرژی اتمی تبدیل شده است.
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت مسعود پزشکیان، مهرماه تاکید کرد اورانیوم غنیشده «در جایی مدفون شده» و دسترسی به آن وجود ندارد.
عراقچی نیز ۲۱ شهریور در مصاحبهای گفت ذخایر اورانیوم غنیشده جمهوری اسلامی «زیر آوار تاسیسات هستهای بمبارانشده» است.
گروسی در بخش دیگری از مصاحبه با ریانووستی گفت: «پیش از هر چیز، ایران چیزی بسیار فراتر از این سه تاسیسات در اختیار دارد. این سه تاسیسات از نظر بازفرآوری، تبدیل و غنیسازی اورانیوم بسیار مهم هستند، اما برنامه هستهای ایران به آنها محدود نمیشود.»
او تاکید کرد بر اساس معاهده عدم اشاعه سلاحهای هستهای (انپیتی) و موافقتنامه جامع پادمانها، تهران موظف است دسترسی به تمام تاسیسات خود را فراهم کند.
