مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گفتوگویی با خبرگزاری روسی ریانووستی که شنبه ۲۹ آذر منتشر شد، گفت: «آنها [مقامات جمهوری اسلامی] میگویند: "تاسیسات ناامن است و نمیتوان به آنجا رفت." اما در این صورت، شما باید به بازرسان اجازه دهید تا تایید کنند که واقعا دسترسی به آنجا امکانپذیر نیست.»
رافائل گروسی افزود که این موضوع اکنون موضوع گفتوگوی آژانس با تهران است: «امیدوارم بتوانیم به میزان مشخصی از پیشرفت دست یابیم.»
موضوع اورانیوم غنیشده ایران پس از جنگ ۱۲ روزه به چالشی جدی برای آژانس بینالمللی انرژی اتمی تبدیل شده است.
مهرماه، فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت مسعود پزشکیان، در کنفرانس خبری هفتگی خود تاکید کرد اورانیوم غنیشده «در جایی مدفون شده» و دسترسی به آن وجود ندارد.
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، نیز ۲۱ شهریور در گفتوگو با صدا و سیمای جمهوری اسلامی گفت که ذخیره اورانیوم غنیشده ایران «زیر آوار تاسیسات هستهای بمباران شده» است.
سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، جمعه گفت مسکو از مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی میخواهد در ارزیابی برنامه هستهای جمهوری اسلامی «رویکردی حرفهای و بیطرفانه» داشته باشد.
لاوروف در گفتوگو با خبرنگاران افزود: «ما از آقای گروسی که خواهان احیای تماسها با تهران است، میخواهیم بهطور دقیق به ماموریت بنیادین دبیرخانه آژانس پایبند بماند؛ از جمله ماهیت خنثی و بیطرفانه ارزیابیهایی که ارائه میشود و همچنین فعالیت کلی این سازمان.»
تاکید آژانس بر ضرورت دسترسی به همه تاسیسات هستهای ایران
گروسی در بخش دیگری از مصاحبه با ریانووستی گفت: «پیش از هر چیز، ایران بسیار بیش از این سه تاسیسات را در اختیار دارد. این سه تاسیسات از نظر بازفرآوری، تبدیل و غنیسازی اورانیوم بسیار مهم هستند، اما برنامه هستهای ایران به آنها محدود نمیشود.»
او افزود: «ایران یک برنامه هستهای بسیار پیشرفته با یک مولفه پژوهشی و علمی قدرتمند و شمار زیادی از تاسیسات دیگر در سراسر کشور دارد. همچنین یک نیروگاه هستهای در بوشهر وجود دارد و برنامههایی برای ساخت نیروگاههای جدید نیز مطرح است؛ از جمله، اگر اشتباه نکنم، بهصورت مشترک با روسیه. بنابراین، کار در همه این حوزهها ادامه دارد.»
او این سخنان را در پاسخ به این پرسش مطرح کرد که چرا با توجه به اعلام ایالات متحده مبنی بر نابودی کامل همه تاسیسات هستهای ایران، آژانس بازرسیها از این تاسیسات را ضروری میداند.
گروسی تاکید کرد که بر اساس معاهده عدم اشاعه سلاحهای هستهای (انپیتی)و موافقتنامه جامع پادمانها، ایران موظف است دسترسی به این تاسیسات را فراهم کند.
او افزود: «این دقیقا بخشی از گفتوگوی ماست.»
کمالوندی: بازرسی از سایتها خواسته غیرمعقول است
همزمان با اظهارات گروسی، بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون سازمان انرژی اتمی ایران، خواسته آژانس برای بازرسی از تاسیسات اتمی جمهوری اسلامی را «غیرمعقول» خواند.
او ۲۹ آذر به خبرگزاری ایسنا گفت: «ما باید تدابیری داشته باشیم و ببینیم میشود از طریق دیگر، حسابرسی مواد را انجام دهیم و به آژانس اطلاع دهیم؛ بدون اینکه بازرسها به محل مورد نظر بروند یا نه. ایدهها و روشهایی الان به ذهن ما میرسد اما باید درباره این موضوعات مذاکره شود.»
این مقام ارشد جمهوری اسلامی افزود: «اصرار آژانس برای اینکه حتما طبق موافقتنامه پادمان که برای شرایط غیرجنگی نوشته شده، ایران اجازه دسترسی و بازرسی درباره مواد و سایتها بدهد یا به آژانس گزارش دهد، خواستهای غیرمعقول است.»
مقامات جمهوری اسلامی پس از جنگ با اسرائیل، بارها از آژانس بینالمللی انرژی اتمی و مدیرکل آن انتقاد و گروسی را به «محکوم نکردن» حملات اسرائیل و آمریکا متهم کردند.
در حالی که تهران اعلام کرده توافق صورت گرفته با آژانس در قاهره لغو شده، کمالوندی تهدید کرد: «چه بخواهند چه نخواهند، شرایط تغییر کرده و اگر بخواهیم مذاکرات جدی را دوباره با آژانس شروع کنیم، باید ملاحظات ایران در نظر گرفته شود.»
در ماههای اخیر، شماری از مقامهای جمهوری اسلامی، گروسی را «عامل موساد» نامیدند و حتی روزنامه کیهان، رسانه زیر نظر نماینده علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، خواستار اعدام او به اتهام «جاسوسی» برای اسرائیل شد.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی ۱۰ خرداد و پیش از جنگ، در گزارشی محرمانه اعلام کرده بود ایران پیشتر در سه مکان که مدتها تحت تحقیقات قرار داشتهاند، فعالیتهای محرمانه هستهای انجام داده است.
پایگاه خبری واینت ۲۸ آذر گزارش داد جمهوری اسلامی پیش از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل، در حال تحقیق درباره توسعه نسل چهارم تسلیحات هستهای بر اساس همجوشی خالص بود.
بر پایه این گزارش که جمعه ۲۸ آذر منتشر شد، تحقیقات در ایران درباره نوعی سلاح هستهای کاملا جدید صورت گرفته که تاکنون هیچ کشوری موفق به تولید آن نشده است.
در این گزارش آمده است: «این نوع همجوشی به اورانیوم یا پلوتونیوم نیاز ندارد و تقریبا هیچگونه تشعشع یا آلودگی رادیواکتیوی بر جای نمیگذارد.»
این گزارش در شرایطی منتشر شد که در روزهای اخیر، گمانهزنیها درباره سرنوشت برنامه هستهای جمهوری اسلامی و واکنش احتمالی آمریکا، اسرائیل و تروئیکای اروپایی به آن بالا گرفته است.
