پس از ۳۱ سال، یک شهروند ونزوئلایی لبنانی‌تبار به نام «علی حاج زکی جلیل» در جزیره مارگاریتا در ونزوئلا در عملیات مشترک اینترپل، اف‌بی‌آی و مقامات محلی ونزوئلا دستگیر شد. بمب‌گذاری انتحاری یک هواپیمای مسافربری در سال ۱۹۹۴ موجب کشته شدن ۲۱ نفر از جمله ۱۲ مسافر یهودی شد.
بمب‌گذاری در این هواپیمای مسافربری پاناما یکی از مرگبارترین حملات تروریستی علیه یهودیان در آمریکای لاتین به شمار می‌رود و این حمله بخشی از موج خشونت‌های هماهنگ علیه اهداف یهودی و اسرائیلی در اوایل دهه ۱۹۹۰ تلقی می‌شود.
دستگیری این شهروند ونزوئلایی، متهم به سازماندهی این بمب‌گذاری، پس از سال‌ها توقف در تحقیقات درباره انفجار پرواز شرکت هواپیمایی آلاس چیریکاناس پاناما به شماره ۹۰۱ در ۱۹ ژوئیه ۱۹۹۴ انجام شد.
به گفته مقاماتی که پیگیری این پرونده را انجام دادند، جلیل ظاهرا مسئولیت تدارکات و حمل‌ونقل مهاجمانی که این حمله را اجرا کردند، بر عهده داشته است.
پاناما رسما درخواست استرداد او را ارائه کرده و انتظار می‌رود جلیل با اتهامات «قتل عمد» و «جرایم علیه امنیت کشور» روبه‌رو شود.
ماجرای انفجار چه بود؟
در سال ۱۹۹۴، هواپیمای کوچک دو موتوره شرکت آلاس چیریکاناس در مسیر شهر کلن به پاناماسیتی در میانه راه منفجر شد و تمام ۱۸ مسافر و سه خدمه آن کشته شدند.
تحقیقات نشان داد که یک بمب‌گذار انتحاری مواد منفجره را درون یک رادیوی قابل‌حمل پنهان و منفجر کرده است.
گزارش دولت پاناما بعدا بمب‌گذار را به عنوان «علی جمال»، عامل گروه حماس که با یک چمدان حامل بمب سوار هواپیما شده بود، شناسایی کرد.
این حمله تنها یک روز پس از بمب‌گذاری در مرکز جامعه یهودیان «آمیا» در بوئنوس آیرس رخ داد که ۸۵ نفر را کشت.
سازمان‌های اطلاعاتی مدت‌ها مظنون بودند که این دو حمله بخشی از کارزار هماهنگ حزب‌الله علیه منافع یهودیان و اسرائیل در سراسر آمریکای لاتین بوده‌اند.
پرونده‌ای که دوباره گشوده شد
سال‌ها تحقیقات درباره پرواز ۹۰۱ به دلیل بی‌ثباتی سیاسی و کمبود همکاری بین‌المللی متوقف مانده بود.
این پرونده در سال ۲۰۱۷ پس از آن که یافته‌های جدید جنایی و اطلاعاتی مظنونانی در ونزوئلا و لبنان را به این حمله مرتبط دانست، بازگشایی شد.
در سال ۲۰۲۴، وزارت خارجه ایالات متحده جایزه‌ای پنج میلیون دلاری برای ارائه اطلاعاتی که به دستگیری مسئولان این حمله منجر شود، تعیین کرد.
نیروهای امنیتی پاناما با همکاری سازمان‌های اطلاعاتی اسرائیل و آمریکا به‌تدریج سرنخ‌هایی را دنبال کردند که به جلیل ختم شد؛ فردی که سال‌ها با چندین نام مستعار به‌صورت پنهانی زندگی می‌کرد.
زندگی پنهانی با هویت‌های جعلی
مقامات ونزوئلایی گفتند جلیل در جزیره مارگاریتا با استفاده از هویت‌های جعلی زندگی می‌کرد و از جانب شبکه‌های محلی همسو با گروه‌های مرتبط با حزب‌الله حمایت می‌شد.
وزارت کشور ونزوئلا بازداشت او را تایید و اعلام کرد که جلیل تا زمان رسیدگی به روند استرداد، در بازداشت خواهد ماند.
دادستان‌های پانامایی گفتند که در روزهای آینده رسما درخواست استرداد او را ارائه خواهند داد.
مقامات ونزوئلایی هنوز درباره همکاری خود اظهارنظر نکرده‌اند و گزارش‌ها حاکی از آن است که این دستگیری با کمک مستقیم اینترپل و اف‌بی‌آی انجام شده است.
در صورت استرداد به پاناما و محکومیت، جلیل بر اساس قوانین پاناما با حکم حبس ابد روبه‌رو خواهد شد.
یک گزارش محرمانه اطلاعاتی پاناما در سال ۱۹۹۵ به «شباهت‌های عملیاتی» میان بمب‌گذاری‌های پاناما و بوئنوس آیرس اشاره کرده بود، از جمله استفاده از مهاجمان انتحاری، مواد منفجره مشابه و ارتباط با اتباع لبنانی فعال در ونزوئلا و پاراگوئه.
مقامات می‌گویند ممکن است بازداشت‌های بیشتری در این زمینه در آینده صورت گیرد، زیرا بازرسان در پی شناسایی اعضای دیگر شبکه گسترده‌ای هستند که گمان می‌رود در طراحی این حمله نقش داشته‌اند.
