کارن ابری‌نیا، دبیر کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران، از مهاجرت دست‌کم ۱۵۰۰ استاد رشته‌های فنی از دانشگاه‌های برتر ایران طی پنج سال گذشته خبر داد و ابراهیم آزادگان، استاد دانشگاه صنعتی شریف، هم گفت در شرایط کنونی، هفته‌ای یک استاد دانشگاه را ترک می‌کند.
وب‌سایت خبرآنلاین دوشنبه ۲۸ مهر مشروح گفت‌وگویی با ابری‌نیا و آزادگان را درباره مهاجرت استادان و دانشجویان و فضای امنیتی دانشگاه‌ها منتشر کرد.
آن‌ها تاکید کردند گزینش‌های امنیتی، صلاحیت علمی نخبگان و استادان دانشگاه‌ها را به دلایلی مانند «امضای بیانیه»، «مجرد بودن» و «عکس داشتن در کافه‌ای در آمریکا» رد می‌کنند.
به گفته دبیر کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران، از سال تحصیلی ۱۳۹۷-۱۳۹۸ تا ۱۴۰۲-۱۴۰۳، از میان شش هزار استاد در رشته‌های فنی و مهندسی در دانشگاه‌های برتر، ۲۵ درصد مهاجرت کرده‌اند.
در دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه تهران حدود ۱۰ نفر از استادان یا خودشان را بازنشسته کردند و برای ادامه فعالیت به خارج رفتند یا از فرصت مطالعاتی بازنگشتند.
ابری‌نیا با استناد به آمار رسمی گفت از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ حدود ۶۶ هزار دانشجو از ایران مهاجرت کرده‌اند.
آمارهای غیررسمی اما می‌گویند در این بازه زمانی، حدود ۲۰۰ هزار دانشجو ایران را ترک کرده‌اند.
مهاجرت دانشگاهیان پس از جنبش مهسا شدت گرفت
ابری‌نیا گفت امضا کردن بیانیه‌ای از سوی استادان دانشگاه در سال ۱۴۰۱ و درخواست برای حفظ محیط آرام دانشگاه، سبب مشکلات زیادی برای آن‌ها شد و به استادان عمدتا جوان گفتند قرارداد آن‌ها تمدید نمی‌شود.
آزادگان هم یادآوری کرد پس از اعتراضات «زن، زندگی، آزادی» و در طول سه سال اخیر، دانشگاه صنعتی شریف با «فاجعه» مواجه شده است؛ به‌طوری که نزدیک به ۷۰ نفر از استادان دانشگاه را ترک کرده‌اند و هنوز جایگزین مناسبی برای آن‌ها پیدا نشده است.
این استاد دانشگاه شریف افزود این روزها هفته‌ای یک استاد دانشگاه را ترک می‌کند؛ آن‌ها یا مرخصی بدون حقوق می‌گیرند یا برای فرصت مطالعاتی و شرکت در کنفرانس از کشور خارج می‌شوند و دیگر بازنمی‌گردند.
آزادگان از رویدادهای سال ۱۴۰۱ به‌عنوان روزهای سخت دانشگاه شریف نام برد و یادآوری کرد که در جریان اعتراضات به دانشگاه حمله شد، بسیاری از استادان و دانشجویان را «بی‌علت زدند» و فضای امنیتی بسیار شدیدی در دانشگاه برقرار بود.
ماموران امنیتی و نیروهای لباس شخصی جمهوری اسلامی ۱۰ مهر ۱۴۰۱ دانشگاه شریف را محاصره، بین ۳۰ تا ۴۰ دانشجو را بازداشت و به دانشجویانی که قصد خروج از دانشگاه داشتند، .
آزادگان درباره فضای کنونی گفت هنوز در کنار در ورودی دانشگاه شریف زنانی به دانشجوها «تذکر میدهند»، داخل دانشگاه پر از دوربین است و همچنان دانشجوها را برای حجاب اجباری به کمیته انضباطی میفرستند.
دولت از مهاجرت استادان منتقد خوشحال میشود
ابری‌نیا در ادامه سخنان خود گفت در برخی موارد، دولتها از مهاجرت استادان منتقد خوشحال می‌شوند، زیرا معتقدند این گروه «دردسر» ایجاد می‌کند.
دبیر کانون صنفی استادان دانشگاهی ایران همچنین عملکرد حراست دانشگاه، نگاه امنیتی و رفتارهای تحقیرکننده در گزینش استادان را از دیگر دلایل مهاجرت خواند.
ابری‌نیا در مثالی گفت در دولت سیزدهم استادی را در اتاقی نشانده، قرآن جلویش گذاشته و گفته بودند «بخوان».
در موردی دیگر به یکی از استادان جوان گفته بودند: «چرا تا حالا ازدواج نکردهای؟ اگر تا سال آینده ازدواج نکنی، قراردادت را تمدید نمیکنیم.»
او افزود: «وضعیت طوری شده استادی که در بهترین دانشگاه‌های دنیا تحصیل کرده را مینشانند دور یک میز تا با کسی که نمیدانم حتی دیپلم دارد یا نه، حرف بزند که این فرد استاد دانشگاه ما را زیر سوال ببرد و سوالهای عجیب و غریب بپرسد.»
آزادگان هم با ذکر مثالی گفت گزینش دانشگاه شریف فردی که دکترای فلسفه خود را از دانشگاه پرینستون گرفته بود، بهدلیل داشتن عکس با چند دختر و پسر در کافه‌ای در آمریکا رد کرد.
هرچند که به گفته او، اصل ماجرا این بود که نمیخواستند اجازه بدهند کسی که در آمریکا درس خوانده، در دانشگاه شریف تدریس کند و آن عکس را بهانه کردند.
او افزود به فارغالتحصیل فلسفه دانشگاه سوربن هم گفته بودند: «اصلا برای چه برگشتی؟ ما هیچوقت اجازه نمیدهیم تفکرات شما در دانشگاه تدریس شود.»
بعد از جنگ، مهاجرت بهدلیل عدم صدور ویزا کمتر شد
ابری‌نیا در بخشی از این نشست گفت بعد از جنگ ۱۲ روزه نرخ مهاجرت استادان و دانشجویان کاهش یافت؛ اما نه اینکه جنگ سبب شود افراد از مهاجرت منصرف شوند، بلکه از کشورهای دیگر به ایرانیان کمتر ویزا میدهند.
او یادآوری کرد در دورهای که صدور ویزا راحتتر انجام میشد، مقصد بخش زیادی از استادان آمریکا، کانادا، اروپا و استرالیا بود، اما اخیرا به کشورهای همجوار مانند عربستان سعودی، ترکیه و امارات نیز مهاجرت می‌کنند.
آزادگان هم درباره وضعیت دانشگاه شریف گفت در رشته فلسفه مقصد استادان مهاجرتکرده غالبا بریتانیا، آمریکا و آلمان است.
به گفته او، استادان و دانشجویان گروههای فنی بیشتر از علوم انسانی مهاجرت می‌کنند و اکثرا هم جذب شرکتها می‌شوند تا دانشگاه‌ها.
