روزنامه اعتماد گزارش داد با آغاز سال تحصیلی جدید، صدها کودک فاقد شناسنامه در استان سیستان و بلوچستان از ثبت‌نام در مدارس بازمانده‌اند. بر اساس این گزارش، سخت‌گیری‌ها برای ثبت‌نام این گروه از کودکان پس از جنگ ۱۲ روزه نسبت به سالهای گذشته افزایش یافته است.
اعتماد شنبه ۱۲ مرداد نوشت سیاست تازه جمهوری اسلامی در محدود کردن حضور «اتباع غیرمجاز» افغانستانی باعث شده در سال جاری بسیاری از کودکان بی‌شناسنامه‌ای که هویت ایرانی دارند نیز از تحصیل محروم شوند.
این در حالی است که از سال ۱۳۹۶ با دستورالعمل وزارت آموزش و پرورش، کودکان فاقد شناسنامه می‌توانستند با معرفی‌نامه فرمانداری و دریافت نامه خوداظهاری، در مدارس ثبت‌نام کنند.
حسن بروشکی، مدیرکل پیشین آموزش و پرورش استان سیستان و بلوچستان، در مصاحبه با اعتماد گفت تا سال گذشته این کودکان با معرفی‌نامه فرمانداری ثبت‌نام می‌شدند، اما امسال سخت‌گیری‌ها بیشتر شده است و برخی ادارات از معرفی آن‌ها خودداری می‌کنند.
اسماعیل زهی، فعال اجتماعی، هم در همین زمینه گفت امسال به‌طور کلی سامانه ثبت‌نام کودکان فاقد شناسنامه مسدود شده است.
بر اساس آمار سال ۱۴۰۲، حدود یک میلیون نفر در کشور شناسنامه ندارند و بیش از ۴۰۰ هزار نفر از آنان کودک هستند.
بیش از چهار هزار و ۵۰۰ کودک بی‌شناسنامه در سیستان و بلوچستان زندگی می‌کنند.
اعتماد در ادامه گزارش خود، با پدر دو کودک به نام‌های عمر و عثمان گفت‌وگو کرد که متولد ۱۳۵۲ است، خودش را «خاک» می‌نامد و شناسنامه ندارد.
او از محرومیت نسلی گفت که «بی‌شناسنامگی» را به ارث برده است: «سه پسر بزرگم هم شناسنامه ندارند و درس نخواندند. اگر مدارک من را ندهند، بچه‌هایشان هم همین‌طور می‌مانند. این چرخه همین‌طور نسل در نسل ادامه پیدا می‌کند.»
در روزهای گذشته تصاویر و ویدیوهایی از دانش‌آموزان سیستان و بلوچستان منتشر شد که از تحصیل محروم شده بودند و با کیف‌هایشان پشت در مدارس اشک می‌ریختند.
دختر ۱۱ سالهای در یکی از این ویدیوها گفت: «۲۵۰ نفریم که به‌خاطر شناسنامه نمی‌توانیم درس بخوانیم... ما بلوچ هستیم و من می‌خواستم امسال به کلاس چهارم بروم.»
رضا بلوچ، فعال مدنی، به اعتماد گفت تاکنون هزار خانواده از زابل تا چابهار خبر داده‌اند که فرزندانشان به‌دلیل نداشتن شناسنامه از ادامه تحصیل بازمانده‌اند.
او افزود: «مسئولان برخی مدارس اجازه نمی‌دهند این کودکان سر کلاس بروند و آن‌ها را از کلاس بیرون کرده‌اند.»
عظیم شهبخش، استاد دانشگاه، با اشاره به این بحران هشدار داد پیامدهای محرومیت از آموزش برای این کودکان، «دامن حاکمیت را هم خواهد گرفت» و نسل بیسواد در نهایت «چرخه فقر، ناآگاهی و آسیب» را تکرار خواهد کرد.
