در حالی که مسئولان جمهوری اسلامی از عدالت آموزشی و فرصت برابر دانش‌آموزان صحبت می‌کنند، پیام‌های رسیده به ایران‌اینترنشنال نشان می‌دهند ثبت‌نام در برخی مدارس به پرداخت مبالغ سنگین و شبه‌اجباری گره خورده و خانواده‌ها را به تعلیق ثبت‌نام فرزاندانشان و ترک تحصیل آن‌ها کشانده است.
ایران‌اینترنشنال از مخاطبان خود درباره دریافت شهریه‌های اجباری هنگام ثبت‌نام دانش‌آموزان پرسید.
مخاطبان در پاسخ با ارسال پیام‌های صوتی، تصویری و متنی گزارش دادند که در مدارس دولتی، پرداخت‌هایی با عنوان «کمک» عملا شرط ثبت‌نام شده و مدیران، خانواده‌ها را برای پرداخت وجه تحت فشار می‌گذارند.
یکی از شهروندان در پیامی به ایران‌اینترنشنال گفت: «پسرم با معدل ۱۹/۸۱ در همه آزمون‌های مدارس تیزهوشان قبول شده اما من توان پرداخت ۲۰۰ میلیون تومان شهریه را ندارم.»
او در ادامه گفت: «رژیم جمهوری اسلامی حتی مدرسه و سواد را هم از ما گرفته است.»
هم‌زمان، خانواده‌های دارای دانش‌آموز در مدارس خاص نیز از مطالبه مبالغ سنگین خبر دادند؛ روندی که به سرگردانی والدین، بدهکار شدن خانواده‌ها و به خطر افتادن تداوم تحصیل انجامیده است.
پدر یکی از دانش‌آموزان با ارسال پیامی به ایران‌اینترنشنال، با بیان این‌که پس از جنگ ۱۲ روزه بیکار شده است، نوشت: «مدارس دولتی تا پول نگیرند ثبت‌نام نمی‌کنند. پول شهریه را ندارم، برای همین هنوز بچه‌ام را ثبت‌نام نکرده‌اند. این زندگی نیست ....»
شهروندی در پیامی دیگر با مضمون مشابه نوشت ثبت‌نام در برخی مدارس دولتی به پرداخت پول منوط شده و خانواده به‌دلیل تنگنای مالی قادر به تکمیل فرایند نیست.
یک شهروند نیز از باقی‌ماندن بدهی ۲۳ میلیون تومانیِ سال گذشته‌اش به مدرسه فرزندش خبر داد و نوشت در شرایط کنونی امکان پرداخت ندارد.
او اضافه کرد: «با این شرایط معیشت مگر می‌شود پول پرداخت؟ مگر داریم که بدهیم؟»
یکی از شهروندان نیز در ویدیویی گفت: «فرزندم با معدل ۱۹/۲۶ در مدرسه استعدادهای درخشان درس می‌خواند. دولت باید از دانش‌آموزان نخبه حمایت کند اما به جای آن ۱۴ میلیون تومان شهریه از ما خواسته‌اند.»
او تاکید کرد که در چنین شرایطی، مهاجرت نخبگان از کشور قابل پیش‌بینی است.
اعضای یک خانواده با بیان این‌که به پنج یا شش مدرسه دولتی در آبادان و خرمشهر مراجعه کرده‌اند، از مطالبه مبالغ ورودی برای دبیرستان و نیز هزینه‌های متعدد برای پیش‌دبستانی خبر دادند.
مخاطب فرستنده این پیام نوشت: «برای دبیرستان می‌گفتند باید ۱۵ میلیون تومان بدهید، یکی‌شان گفت ۳۵ میلیون تومان. برای پیش‌دبستانی گفتند بروید یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان فرم بگیرید. بعد از آن ورودی هشت میلیون تومان .... فقط دو میلیون و ۳۰۰ هزار تومان هم لوازم‌التحریر خواستند.»
یک شهروند در پیامی به ایران‌اینترنشنال گفت: «پیش‌دبستانی اجباری نیست اما موقع ثبت‌نام پسرم که می‌خواهد به کلاس اول برود، گفتند باید حتما یک ماه با پرداخت هزینه به پیش‌دبستانی هم برود.»
او ادامه داد: «مدیر مدرسه طلبکارانه گفت کافی است پول را بدهید و بعد حتی اگر فرزندتان فقط یک جلسه هم بیاید کافی است.»
یکی از شهروندان خبر داد که مدیران مدارس با تاکید بر «غیرالزامی» بودن پرداخت‌ها، مبالغی را تحت عنوان «کمک برای بهبود خدمات» دریافت کرده و ثبت‌نام را به آن گره زده‌اند.
مخاطب دیگری نوشت یک مدرسه سمپاد، برخلاف انتظار رایگان بودن، از خانواده‌ها ۵۰ میلیون تومان شهریه گرفته است.
یکی از شهروندان هم در پیامی گفت: «پسرم به مدرسه دولتی می‌رود. خردادماه، پیش از دریافت کارنامه، گفتند باید برای سال جدید و گرفتن کارنامه نفری دو میلیون و ۵۰۰ هزار تومان پرداخت کنیم. این مبلغ اجباری بود و در صورت نپرداختن، ثبت‌نام سال جدید انجام نمی‌شد و کارنامه را هم نمی‌دادند.»
او اضافه کرد: «هزینه روپوش حدود یک میلیون تومان شد و بابت سرویس مدرسه هم ۱۳ میلیون تومان پرداخت کردیم. در طول سال نیز هزینه‌های دیگری دریافت می‌شود. هنوز کتاب‌ها را نداده‌اند و دفترهایی که باید بخریم به‌صورت سیمی آماده شده که همین سیمی‌کردن بیش از یک میلیون تومان هزینه دارد.»
افزایش شهریه دانشگاه‌ها
مخاطبان ایران‌اینترنشنال همچنین گفته‌اند افزایش هزینه‌ها محدود به مدارس نیست و برخی دانشگاه‌ها نیز با جهش شهریه‌های ثابت و متغیر، ثبت‌نام ترم جدید را دشوار کرده‌اند.
بر پایه پیام‌های دریافتی، نتیجه این وضعیت، تعویق ثبت‌نام، انصراف اجباری و چشم‌انداز ترک‌تحصیل به‌ویژه برای خانواده‌های کم‌درآمد است.
یک دانشجوی ترم پنج مدیریت در دانشگاه پیام‌نور اعلام کرد شهریه متغیر در نیم‌سال اول ۱۴۰۴–۱۴۰۵ حدود ۱۰۰ درصد افزایش یافته و امکان ثبت‌نام را برای او مختل کرده است.
او به ایران‌اینترنشنال توضیح داد: «ترم‌های قبل برای ۱۹ واحد سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومان پرداخت می‌کردم ولی الان برای ۲۰ واحد هفت میلیون تومان می‌خواهند. ما در این وضع اقتصادی امکان پرداخت چنین مبلغی را نداریم.»
یکی از مخاطبان از مشهد نیز نوشت شهریه متغیر دانشگاه آزاد در این شهر حداقل ۷۰ درصد نسبت به ترم قبل افزایش یافته است.
شهروندی نیز در پاسخ خود با اشاره به تابستان سال جاری نوشت در فاصله سه ماه منتهی به ترم مهر، شهریه دانشگاه‌ها به‌طور محسوسی افزایش یافته است.
او نوشت: «شهریه دانشگاه‌ها برای ترم مهرماه سر به فلک کشیده است.»
در روزهای گذشته نیز گزارش‌هایی درباره افزایش شهریه در دانشگاه‌های آزاد و بهشتی منتشر شد.
۱۳ شهریور، سمیرا راهی، روزنامه‌نگار، در گفت‌وگو با ایران‌اینترنشنال گفت: «افزایش چندبرابری شهریه‌های دانشگاه در تمامی رشته‌ها شوک روانی و مالی به دانشجویان وارد کرده و می‌تواند منجر به انصراف از ادامه تحصیل شود.»
هم‌زمانی جهش شهریه در مدارس و دانشگاه‌ها و افزایش‌های اعلامی در تعرفه‌های جدید فنی‌وحرفه‌ای نشان می‌دهد آموزش عالی و مهارت‌آموزی در ایران بیش از پیش در مسیر کالایی شدن حرکت می‌کند.
