هم‌زمان با نزدیک شدن به هشتادمین سالگرد بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی، نشریه آمریکایی فارن‌پالیسی در تحلیلی هشدار داده است که تنش میان قدرت‌های هسته‌ای در سراسر جهان به‌طرز نگران‌کننده‌ای رو به افزایش است و اقدامات بازدارنده کافی برای پیشگیری از یک فاجعه دیگر انجام نمی‌شود.
در این تحلیل آمده است که «سلاح نهایی» ــ یعنی بمب اتم ــ نه‌تنها از صحنه منازعات جهانی حذف نشده، بلکه در حال تبدیل‌شدن به یک ابزار تهدید روزمره در تقابل‌های ژئوپلیتیک است.
فارن‌پالیسی با یادآوری نقل‌قولی از مایکل هیرش در سالگرد ۷۵ سالگی بمباران هیروشیما می‌نویسد: «بیش از آنکه از آن فاجعه درس بگیریم، امروز بیش از هر زمان دیگری به تکرار آن نزدیک شده‌ایم؛ آن هم در حالی‌که رهبران کنونی ــ به‌ویژه دونالد ترامپ ــ خود عاملی برای افزایش خطر شده‌اند.»
این نشریه با اشاره به تنش‌های فعال میان قدرت‌های هسته‌ای می‌نویسد که از جبهه‌های شرق اروپا تا شبه‌قاره هند و شبه‌جزیره کره، کشورهایی با زرادخانه اتمی درگیر منازعات فعال یا در آستانه درگیری مستقیم با یکدیگر هستند.
در اروپا، روسیه بارها با تهدید به استفاده از تسلیحات هسته‌ای تلاش کرده مانع حمایت نظامی ناتو از اوکراین شود. در آسیا، حمله تروریستی به کشمیر در آوریل گذشته موجب درگیری مسلحانه میان هند و پاکستان شد؛ دو کشوری که پیش‌زمینه‌ای از جنگ‌های اتمی بالقوه دارند.
در عین حال، اسرائیل و آمریکا نیز با حمله به تاسیسات هسته‌ای ایران در ژوئن گذشته تلاش کردند برنامه اتمی تهران را متوقف کنند، اما این نگرانی وجود دارد که جمهوری اسلامی پروژه تسلیحاتی خود را از نو آغاز کند.
به نوشته فارن‌پالیسی، در شرایطی که مذاکرات کنترل تسلیحات در جهان در حال اضمحلال است، تنها راه جلوگیری از فاجعه، ساخت چارچوب‌هایی برای مدیریت تنش میان قدرت‌های هسته‌ای است.
فارن‌پالیسی با اشاره به تجربه جنگ سرد تاکید می‌کند که در آن دوره، وجود خطوط ارتباط اضطراری میان واشنگتن و مسکو ــ موسوم به "هات‌لاین" ــ عامل کلیدی در مهار بحران‌ها بود. اما امروز، نه‌تنها تماس نظامی رسمی میان روسیه و ناتو وجود ندارد، بلکه در جنوب آسیا نیز تماس میان فرماندهان ارشد نظامی هند و پاکستان به دلیل بی‌اعتمادی متقابل و نبود کانال‌های دیپلماتیک بالا دچار اختلال است.
این در حالی است که با وجود تهدیدهای لفظی روسیه، این کشور از حمله به مسیرهای ارسال تسلیحات ناتو به اوکراین اجتناب کرده؛ اقدامی که به تعبیر فارن‌پالیسی می‌تواند نشانه کارکرد بازدارندگی هسته‌ای باشد، اما نمی‌توان به آن اتکا کرد.
در بخش دیگری از این گزارش آمده است که ایجاد مجدد کانال‌های روشن و باثبات ارتباطی، پیش از آغاز بحران، می‌تواند امکان کاهش سریع تنش‌ها را فراهم کند. نویسندگان پیشنهاد می‌کنند که هند و پاکستان خطوط ارتباطی مستقیم میان دفاتر نخست‌وزیر و کانال‌های پنهانی میان مشاوران امنیت ملی ایجاد کنند تا در زمان تشدید تنش‌ها، ابزارهای جایگزین برای گفت‌وگو در اختیار داشته باشند.
فارن‌پالیسی همچنین از روند فروپاشی رژیم‌های عدم اشاعه هسته‌ای، از جمله افول نقش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در مواجهه با برنامه ایران، ابراز نگرانی کرده و هشدار می‌دهد که تهران، این نهاد را به‌عنوان ابزار دخالت سیاسی غرب می‌بیند. این گزارش تاکید می‌کند که کشورهایی از جنوب جهانی باید از ماموریت غیرسیاسی آژانس حمایت علنی کنند تا اعتماد به آن حفظ شود.
این نشریه با اشاره به بیانیه مشترک سران گروه ۲۰ در سال ۲۰۲۲ که به ابتکار اندونزی منتشر شد، یادآور می‌شود که قدرت‌های بزرگ باید بار دیگر تاکید کنند که استفاده یا تهدید به استفاده از سلاح هسته‌ای «غیرقابل‌قبول» است. این موضوع باید به‌ویژه پیش از برگزاری نشست بازنگری معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای در سال آینده، مورد تاکید مجدد قرار گیرد.
در پایان این گزارش آمده است: اگرچه از نخستین استفاده نظامی از بمب اتمی در تاریخ ۶ اوت ۱۹۴۵ در هیروشیما، و آخرین مورد آن در ۹ اوت همان سال در ناگازاکی، تاکنون استفاده مجددی از این سلاح مرگبار در جنگ نشده، اما حفظ این رکورد نیازمند اقدامات فوری و هدفمند در حوزه کاهش خطر است. به‌گفته فارن‌پالیسی، اگر جهان در برابر خطرات کنونی بی‌تفاوت بماند، ممکن است این فاصله هشتاد ساله، پایان ناتمام یک موفقیت تاریخی باشد.
