کمیته اطلاعات و امنیت پارلمان بریتانیا هشدار داد که جمهوری اسلامی یکی از «جدی‌ترین و شدیدترین تهدیدهای دولتی» علیه امنیت ملی بریتانیاست. این تهدید در سطح تهدید روسیه و چین ارزیابی شده است.
در گزارشی که پنج‌شنبه ۱۹ تیر از سوی این کمیته (آی‌اس‌سی) منتشر شد، به افزایش چشمگیر تمایل تهران برای انجام «ترور، جاسوسی و حملات سایبری» در خاک بریتانیا اشاره و از دولت خواسته شده است تا در راهبرد خود نسبت به جمهوری اسلامی، «بازنگری اساسی» انجام دهد.
در این گزارش درباره تهدیدهای فزاینده جمهوری اسلامی در بریتانیا آمده است که حکومت ایران در سال‌های اخیر، کارزاری گسترده برای ارعاب و تهدید شبکه ایران‌اینترنشنال به راه انداخته است.
بر اساس این گزارش، سرویس اطلاعاتی جمهوری اسلامی با اعمال فشار بر اعضای خانواده خبرنگاران این شبکه در داخل ایران و تهدید مستقیم خود خبرنگاران، تلاش کرده است مانع از ادامه فعالیت این رسانه شود.
این گزارش ۲۶۰ صفحه‌ای که بر مبنای اطلاعات محرمانه و مصاحبه با مقام‌های ارشد نهادهایی چون ام‌آی۶ و ام‌آی۵ (سازمان‌های اطلاعاتی اصلی بریتانیا)، مرکز ارتباطات دولت، دفتر کابینه و وزارت کشور تنظیم شده، تصویری جامع از تحول در نوع تهدیدات جمهوری اسلامی ترسیم می‌کند.
بر این اساس، جمهوری اسلامی «بازیگری عمل‌گرا» است که اغلب «بیش از آن‌که از ایدئولوژی پیروی کند، از فرصت‌طلبی بهره می‌برد» و اکنون قادر است همین عمل‌گرایی را به «اقدامات خصمانه در خاک بریتانیا» تبدیل کند.
کمیته در بخشی از این گزارش تاکید کرد: «هدف اساسی رژیم ایران، حفظ بقا و امنیت جمهوری اسلامی است. احساس ناامنی این رژیم، به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم، رفتارهای آن را شکل می‌دهد.»
۱۵ توطئه برای ترور یا ربایش؛ تهدیدی فزاینده علیه مخالفان
بر پایه یافته‌های این گزارش، از ژانویه ۲۰۲۲ تاکنون دست‌کم ۱۵ توطئه ترور یا آدم‌ربایی علیه افراد ساکن بریتانیا شناسایی شده است. این عملیات‌ها عمدتا مخالفان و منتقدان جمهوری اسلامی را هدف گرفته‌اند و ادامه الگوی رفتاری هستند که ایران در خاورمیانه و اروپا نیز دنبال کرده است.
در متن گزارش آمده است: «این تهدید عمدتا متوجه مخالفان و دیگر منتقدان رژیم است. همچنین تهدید علیه منافع یهودی و اسرائیلی در بریتانیا افزایش یافته است.»
مقام‌های اطلاعاتی بریتانیا به کمیته گفته‌اند که عوامل وابسته به تهران، آمادگی خود را برای «اقدام به ترور در داخل خاک بریتانیا و ربایش افراد از این کشور» نشان داده‌اند.
بر پایه اطلاعات رسیده به کمیته اطلاعات و امنیت بریتانیا، در حال حاضر تهدید حمله فیزیکی به افراد در بریتانیا، «بالاترین سطح تهدید از سوی جمهوری اسلامی است: «این تهدید با سطح تهدید روسیه برابری می‌کند.»
در ادامه گزارش تاکید شده است از آغاز سال ۲۰۲۲، تهدیدهای فیزیکی از سوی تهران علیه ساکنان بریتانیا «هم از نظر سرعت و هم از نظر تعداد، به‌شکل محسوسی افزایش یافته» است.
اهداف جمهوری اسلامی در بریتانیا: کاهش نفوذ، سرکوب انتقاد
تهران تلاش می‌کند حضور نظامی بریتانیا در خاورمیانه را کاهش دهد، اتحاد لندن با ایالات متحده و اسرائیل را تضعیف کند و صدای منتقدان، از جمله روزنامه‌نگاران و تبعیدیان ساکن بریتانیا را خاموش سازد.
در متن گزارش کمیته اطلاعات و امنیت پارلمان بریتانیا آمده است: «ایران و بریتانیا سابقه‌ای پیچیده دارند. رهبری حکومت ایران، بریتانیا را رقیبی سرسخت و حیله‌گر می‌داند که با ارزش‌های جمهوری اسلامی مخالفت دارد و بخشی از جبهه غربی برای تغییر رژیم تلقی می‌شود.»
رییس کمیته مشترک اطلاعاتی بریتانیا (جی‌آی‌سی) نیز در پارلمان گفت: «این بی‌اعتمادی عمیق نسبت به بریتانیا، هم دلایل تاریخی دارد و هم دلایل معاصر.»
جاسوسی و عملیات سایبری ایران، تهدیدی رو به رشد
در گزارش مورد نظر آمده است فعالیت‌های جاسوسی جمهوری اسلامی «قابل توجه» است و این فعالیت‌ها عمدتا از طریق توانمندی‌های سایبری و همچنین با استفاده از عوامل انسانی انجام می‌شود.
هرچند بریتانیا در اولویت‌های اطلاعاتی تهران پس از آمریکا، اسرائیل و عربستان سعودی قرار دارد اما مقام‌های امنیتی هشدار داده‌اند که این جایگاه ممکن است به سرعت تغییر کند: «بریتانیا یک هدف اصلی برای تهران در حوزه جاسوسی است چرا که آن‌ها لندن را دشمن ویژه جمهوری اسلامی می‌دانند. این رویکرد همچنین به دلیل نقشی است که در مذاکرات هسته‌ای و رابطه با ایالات متحده ایفا می‌کنیم.»
از سوی دیگر، بر اساس این گزارش، عملیات‌های سایبری ابزار کلیدی جمهوری اسلامی در جنگ نامتقارن محسوب می‌شوند و تهران به عنوان «یک بازیگر مهاجم سایبری با توانمندی‌های گسترده» توصیف شده؛ گرچه سطح پیچیدگی آن کمتر از روسیه و چین است.
مرکز ملی امنیت سایبری بریتانیا (ان‌سی‌اس‌سی) هشدار داده است که بسیاری از نهادهای بریتانیایی برای شناسایی یا مقابله با نفوذهای سایبری تهران تجهیز نشده‌اند.
در گزارش کمیته اطلاعات و امنیت پارلمان بریتانیا آمده است: «ضروری است که سطح مقاومت سایبری کشور افزایش یابد. اگر امنیت سایبری و تاب‌آوری در سراسر بریتانیا تقویت شود، احتمال موفقیت حملات سایبری ایران کاهش می‌یابد.»
خلأهای سیاست‌گذاری و فقدان تخصص در دولت بریتانیا
کمیته اطلاعات و امنیت پارلمان ضمن استقبال از برخی اقدامات اخیر دولت بریتانیا از جمله گنجاندن ایران در سطح تقویت شده «طرح ثبت نفوذ خارجی» و امکانات جدید قانونی برای مقابله با نهادهایی مانند سپاه پاسداران، از رویکرد کلی دولت در قبال تهران انتقاد کرد.
در گزارش این کمیته آمده است: «سیاست دولت در قبال ایران عمدتا معطوف به مدیریت بحران بوده و تحت‌تاثیر نگرانی‌ها درباره برنامه هسته‌ای تهران، از پرداختن به دیگر مسائل سیاسی، منطقه‌ای و اجتماعی بازمانده است.»
بر اساس این گزارش، چنین رویکردی مانع از آن شده که دولت «درک واقعی از ایران» به‌دست آورد: «در مجموعه دولت، فقدان تخصص ویژه درباره ایران محسوس است.»
در بخشی از گزارش به نقل از یکی از منتقدان آمده است: «وقتی افرادی در وزارت خارجه مسئول سیاست‌گذاری درباره ایران هستند که حتی یک کلمه فارسی بلد نیستند، واقعا نمی‌شود کار خاصی از آن‌ها انتظار داشت.»
شبکه‌های نفوذ و بازی با نیروهای نیابتی
انتشار این گزارش، با موج تازه‌ای از بررسی‌ها درباره نفوذ جمهوری اسلامی در اروپا هم‌زمان شده است.
همین هفته، مقامات ایتالیا یک شبکه وسیع از افراد را کشف کردند که ظاهرا در حال ترویج روایت جمهوری اسلامی در اروپا بودند.
کن مک‌کالوم، رییس سرویس امنیت داخلی (ام‌آی۵)، پیش‌تر گفته بود از اوایل سال ۲۰۲۲ تاکنون، ۲۰ طرح وابسته به ایران در بریتانیا خنثی شده است.
او همچنین گفته بود: «جمهوری اسلامی به‌طور گسترده از مجرمان حرفه‌ای به عنوان نیابتی استفاده می‌کند؛ از قاچاقچیان مواد مخدر بین‌المللی گرفته تا جنایتکاران خرده‌پا.»
در جمع‌بندی گزارش کمیته اطلاعات و امنیت پارلمان بریتانیا آمده است: «هرچند ایران در برخورد نظامی به دنبال تناسب و بازدارندگی است اما همواره این امکان وجود ندارد. بنابراین تهران تمرکز خود را بر توسعه توانمندی‌های نامتقارن و شبکه‌ای از سازمان‌های شبه‌نظامی و تروریستی هم‌راستا در سراسر خاورمیانه گذاشته تا نفوذ خود را گسترش دهد و مهاجمان بالقوه را بازدارد.»
این کمیته از اقدامات ام‌آی۵ و پلیس بریتانیا در مقابله با تهدیدهای جمهوری اسلامی قدردانی کرده و از دولت بریتانیا و متحدانش خواسته است به‌روشنی به تهران اعلام کنند فعالیت‌های خصمانه در خاک بریتانیا غیر قابل قبول است: «ما تلاش‌های ام‌آی۵ و پلیس را در مواجهه با این تهدید جدی می‌ستاییم و دولت بریتانیا و شرکای بین‌المللی‌اش را ترغیب می‌کنیم در هر فرصت به ایران یادآوری کنند چنین حملاتی به‌مثابه حمله به بریتانیاست و با پاسخ مناسب مواجه خواهد شد.»
