تحلیل

فاکس‌نیوز: سپاه پس از شکست‌های بزرگ دچار بحران شده است

به گزارش فاکس نیوز، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نهادی که «زمانی نیرویی انقلابی و پرنفوذ بود»، پس از مجموعه‌ای از شکست‌های نظامی سنگین با بحرانی عمیق و آینده‌ای نامشخص روبه‌رو شده است.

افشون استوار، کارشناس مسائل ایران و نویسنده کتاب «پیشتاز امام: دین، سیاست و سپاه پاسداران» به فاکس‌نیوز گفت: «آنچه سپاه طی ۲۵ سال گذشته برایش تلاش کرد، اساساً از دست رفته است. کارزار آن‌ها برای ساخت بازدارندگی داخلی با موشک‌ها و غنی‌سازی هسته‌ای و گسترش نفوذ منطقه‌ای از طریق نیروهای نیابتی، عملاً فروپاشیده است.»

به گفته استوار، شکست‌های یک سال اخیر از جمله تضعیف حزب‌الله در لبنان، فلج شدن حماس در غزه، از دست رفتن نفوذ در سوریه و نابودی زیرساخت‌های نظامی و هسته‌ای در حملات اسرائیل و آمریکا، باعث شده جای پای منطقه‌ای سپاه به شدت محدود شود و رژیم برای بازبینی راهبرد خود تحت فشار قرار گیرد.

بهنام ‌بن‌طالب‌لو، مدیر ارشد برنامه ایران در بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها هم در گفت‌وگو با فاکس نیوز تاکید کرد: «سپاه به دلیل بی‌اعتمادی روحانیون به ارتش ملی وفادار به شاه ایجاد شد. وظیفه اصلی سپاه از ابتدا حفظ و دفاع از انقلاب بود. به همین دلیل، افراط‌گرایی رژیم تا امروز تداوم یافته و گروگان‌گیری و تروریسم هم هرگز متوقف نشده است.»

کارشناسان معتقدند روایت ایدئولوژیک «نبرد دائمی با آمریکا و اسرائیل» امروز برای اکثریت مردم ایران جذابیتی ندارد و جامعه به دنبال عادی‌سازی روابط با غرب است.

استوار در این باره گفت: «بیشتر ایرانی‌ها از مواضع انزواطلبانه رژیم خسته شده‌اند و خواهان روابط بهتر با جهان‌ هستند.»

با این حال، سپاه همچنان قدرت گسترده‌ای دارد و پیوندش با روحانیت حاکم بسیار عمیق است. بن‌طالب‌لو تاکید کرده که «سپاه و روحانیون شریکان قدرت‌اند و ایران را سکویی برای صدور انقلاب می‌بینند.»

این گزارش می‌افزاید شکست‌های اخیر، عملیات‌های اقتصادی و نفوذ سپاه را هم با بحران روبه‌رو کرده است. تحریم‌ها و حملات سایبری، دسترسی سپاه به منابع مالی و شبکه‌های بین‌المللی را دشوار کرده و بانک‌های خارجی به دلیل ترس از تحریم‌ها، از هرگونه همکاری با ایران اجتناب می‌کنند.

استوار هشدار داده که «سپاه چیزهای زیادی از دست داده و حالا مجبور است منابع محدودش را صرف بازسازی کند. این موضوع فشار مضاعفی بر آن‌ها وارد خواهد کرد.»

با وجود این بحران‌ها، کارشناسان معتقدند سپاه احتمالاً به دلیل انگیزه‌های ایدئولوژیک و منافع مادی همچنان وفادار به رژیم باقی خواهد ماند. طالب‌لو به فاکس‌نیوز گفته: «سپاه بخشی از نخبه‌سالاری حاکم است. هرچند بخش زیادی از مغز متفکر راهبردی‌اش را از دست داده، اما تا زمانی که وضعیت موجود تغییر نکند، وفادار خواهد ماند.»

استوار همچنین هشدار داده که ناکامی سپاه در عملیات‌های منطقه‌ای ممکن است این نهاد را به سرکوب داخلی بیشتر سوق دهد: «امروز نمی‌توانند سلاح به غزه بفرستند یا لبنان را کنترل کنند. شاید ترور را امتحان کنند اما بارها شکست خورده‌اند. در عوض، سرکوب مردم خودشان کاری است که می‌توانند به‌راحتی انجام دهند.»

او آینده ایران را بیش از پیش شبیه کره شمالی توصیف کرده و گفت:«ایران ممکن است بیشتر منزوی و استبدادی شود؛ شبیه کره شمالی. اگرچه سقوط رژیم همیشه محتمل است، اما دیکتاتوری‌ها اغلب دوام زیادی دارند.»

در بخش پایانی گزارش، استوار تاکید کرده نسل جدید سپاه که کمتر مذهبی اما همچنان سخت‌گیر است، می‌تواند مسیر ایران را مشخص کند: «این نسل، جنگ با آمریکا و اسرائیل را در عراق و سوریه آموخته‌اند و همین جنگ ذهنیت آن‌ها را شکل داده است.»

برخی از نیروهای موسوم به اصلاح‌طلبان نیز به گفته او در تلاش‌اند مسیر متفاوتی را دنبال کنند: «آن‌ها می‌خواهند رژیم را نه از راه تقابل، بلکه از طریق گشایش به جهان حفظ کنند و الگوهایشان بیشتر ویتنام و چین است تا کره شمالی.»

فاکس نیوز نتیجه‌گیری کرده که سپاه، علی‌رغم شکست‌های پی‌درپی، همچنان یک بازیگر کلیدی باقی مانده و مسیر آینده‌اش تاثیر زیادی بر سرنوشت جمهوری اسلامی خواهد داشت.