تحلیل

واشینگتن‌پست: سرنوشت مذاکرات آمریکا و ایران به میزان آسیب برنامه هسته‌ای بستگی دارد

تصاویر ماهواره‌ای منتشر شده از فردو
تصاویر ماهواره‌ای منتشر شده از فردو

شورای سردبیری واشینگتن‌پست در تحلیلی تازه نوشت سرنوشت تنش‌ها و مسیر دیپلماسی میان حکومت ایران و آمریکا به این سؤال کلیدی وابسته است که برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی پس از بمباران اخیر آمریکا چه وضعیتی دارد: نابود شده، تضعیف شده یا عملاً دست‌نخورده باقی مانده است.

بر اساس این گزارش، اگر همان‌طور که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری ایالات متحده ادعا می‌کند، این حملات «به‌طور کامل» توانایی ایران برای تولید سلاح هسته‌ای را نابود کرده باشد، آمریکا نشان داده که هر زمان بخواهد می‌تواند این ظرفیت را از بین ببرد و در نتیجه حکومت ایران مجبور خواهد شد با امتیازاتی جدی پای میز مذاکره بیاید. اما اگر حملات کمتر از آنچه گفته شده کارآمد بوده باشد، جمهوری اسلامی ممکن است خود را قادر به مقاومت در برابر فشار و ادامه مسیر هسته‌ای بداند. در این حالت، دیپلماسی دیگر نه بهترین انتخاب، بلکه ضرورتی دشوار خواهد بود.

واشینگتن‌پست نوشت ارزیابی‌های رسمی هنوز شفاف نیستند. گزارش فاش‌شده سازمان اطلاعات دفاعی آمریکا نشان داده که این عملیات، برنامه هسته‌ای حکومت ایران را فقط چند ماه به عقب رانده است. برخی از سناتورهایی که در جلسه توجیهی محرمانه شرکت کردند، همین دیدگاه را داشتند؛ اما گروهی دیگر معتقد بودند این حملات خسارات فاجعه‌باری وارد کرده است.

از دیگر ابهام‌های مهم، سرنوشت ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ایران است که برخی شواهد، از جمله تصاویر ماهواره‌ای و تردد کامیون‌ها در فردو و اصفهان، نشان می‌دهد ممکن است قبل از حمله از این سایت‌ها منتقل شده باشد. همچنین مشخص نیست که آیا سانتریفیوژهای پیشرفته ایران که برای غنی‌سازی مجدد ضروری‌اند، نابود شده‌اند یا در سایت‌های ناشناخته باقی مانده‌اند.

به نوشته واشینگتن‌پست، هرچند ترامپ ظاهراً آماده از سرگیری مذاکرات است، اما حکومت ایران تاکنون این پیشنهاد را رد کرده و حتی مجلس این کشور قانونی برای توقف همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تصویب کرده است. با این حال، تحلیل‌گران تاکید دارند که این مذاکرات، به‌ویژه اگر برنامه هسته‌ای ایران به‌طور کامل نابود نشده باشد، باید ادامه یابد.

این گزارش خاطرنشان می‌کند اگر حکومت ایران همچنان خواهان یک برنامه هسته‌ای غیرنظامی باشد، می‌توان با توافق‌های بین‌المللی، محدودیت بر سطح غنی‌سازی و راستی‌آزمایی‌های گسترده، آن را مدیریت کرد. در مقابل، تهران می‌تواند انتظار کاهش تدریجی تحریم‌ها و بازگرداندن بخشی از دارایی‌های مسدودشده را داشته باشد.

واشینگتن‌پست هشدار داده که در غیاب یک راه‌حل دیپلماتیک، آمریکا و اسرائیل ناچار خواهند بود سال‌ها درگیر «بازی موش و گربه» با برنامه هسته‌ای حکومت ایران باشند و جمهوری اسلامی هم به‌دنبال راه‌های تازه برای پنهان‌سازی و پیشبرد فعالیت‌های هسته‌ای خود برود.