تغییر رژیم یا صلح؛ تغییر سیاست ترامپ درباره جمهوری اسلامی
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا در ۴۸ ساعت گذشته، درباره جنگ اسرائیل با جمهوری‌اسلامی و تنش با تهران، مواضع مختلفی گرفت و توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد.
دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا در ۴۸ ساعت گذشته، درباره جنگ اسرائیل با جمهوری‌اسلامی و تنش با تهران، مواضع مختلفی گرفت و توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرد.
فایننشال تایمز سه‌شنبه سوم تیر نوشت که رییس‌جمهوری آمریکا تنها چند روز پس از آن‌که واشینگتن با حمله به تاسیسات هسته‌ای در ایران وارد درگیری اسرائیل و جمهوری اسلامی شد، اعلام کرد جنگ دیگری در خاورمیانه پایان یافت.
ماجرا شنبه ۳۱ خرداد با دستور ترامپ برای اعزام بمب‌افکن‌های بی-۲ و پرتاب بمب‌های سنگرشکن بر تاسیسات هسته‌ای ایران آغاز شد. اقدامی که عملا واشینگتن را وارد جنگ اسرائیل با جمهوری اسلامی کرد.
یک‌شنبه، ترامپ امکان «تغییر رژیم» در تهران را مطرح کرد که باعث خوشحالی جناح سنتی جمهوری‌خواهان و نگرانی بخشی از متحدان راست او شد.
سپس دوشنبه، زمانی که به نظر می‌رسید رییس‌جمهوری ۷۹ ساله آمریکا در حال بازگرداندن کشور به سمت استراتژی مداخله‌گرایانه خاورمیانه در دوران جورج دبلیو بوش است، اعلام کرد که «جنگ پایان یافته» است.
اعلام آتش‌بس
«تبریک به همه!»
ترامپ در شبکه اجتماعی تروث سوشال اعلام کرد که اسرائیل و جمهوری اسلامی بر سر «آتش‌بس کامل و همه‌جانبه» توافق کرده‌اند که ظرف چند ساعت آینده آغاز خواهد شد.
او گفت پایان این درگیری که آن را «جنگ ۱۲ روزه» نامید، مورد تحسین جهان قرار خواهد گرفت.
به گزارش فایننشال تایمز، محرک تغییر ناگهانی ترامپ به سمت آشتی، ماهیت محدود واکنش جمهوری اسلامی به حملات هوایی آخر هفته آمریکا بود.
اگرچه تهران دوشنبه موشک‌هایی به سمت پایگاه بزرگ نظامی آمریکا (العدید) در قطر شلیک کرد اما این کار را پس از «اطلاع قبلی» به واشینگتن انجام داد.
برخلاف حملات آمریکا که به گفته ترامپ تاسیسات هسته‌ای هدف حمله (فردو، نظنز و اصفهان) در ایران را «کاملا نابود» کرد، موشک‌پرانی جمهوری اسلامی، هیچ آسیبی به پایگاه آمریکا و پرسنل آن وارد نکرد.
نوسانات سیاست
تغییر سیاست ترامپ در قبال ایران بار دیگر نشان داد که رییس‌جمهوری آمریکا ترکیبی از سایت تهدیدهای شدید، تلاش برای معامله، و اعلام پیروزی همزمان است.
مذاکره‌کنندگان تجاری و سرمایه‌گذاران جهان با منش سیاسی ترامپ آشنا هستند: همان‌طور که تعرفه‌های بالایی بر بسیاری از شرکای تجاری آمریکا اعمال کرد و سپس برخی را کاهش داد.
اما در حوزه امنیت ملی، شخصیت ویژه رییس‌جمهوری، او را از بیان آرزوی علنی برای دریافت جایزه نوبل صلح تا حمله مستقیم علیه جمهوری‌اسلامی کشانده است.
هشدار به رهبر جمهوری اسلامی
برخی کارشناسان سیاست خارجی در واشینگتن معتقدند با مطرح کردن موضوع تغییر رژیم، ترامپ فشار بر علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی را افزایش داد تا در میز مذاکره امتیازات بیشتری بدهد و به فکر تلافی بیشتر نباشد، چون در غیر این صورت با تلاش احتمالی آمریکا برای پایان دادن به حکومتش مواجه خواهد شد.
واکنش‌ها در دولت آمریکا از زمان حملات این کشور به مراکز هسته‌ای در ایران متفاوت بوده است. یک‌شنبه صبح، مقامات ارشد آمریکا از جمله جی‌دی ونس، معاون رییس‌جمهوری و پیت هگست، وزیر دفاع، تاکید کردند واشینگتن به دنبال تغییر رژیم در تهران نیست.
موضع آن‌ها با مطرح کردن احتمال تغییر رژیم از سوی ترامپ در همان روز، تضعیف شد.
رابرت ستلوف، مدیر اجرایی انستیتو واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک، به فایننشال تایمز گفت: «ترامپ در صورتی که ایران کارت‌های خود را درست بازی کند، همچنان یک راه‌حل دیپلماتیک را که می‌تواند شامل کاهش قابل توجه تحریم‌ها باشد، ترجیح می‌دهد.»
به باور ستلوف، مقایسه شرایط کنونی با حمله بوش به عراق در سال ۲۰۰۳ نادرست است؛ حتی با وجود این‌که اسرائیل به برخی از ستون‌های رژیم ایران، مانند زندان بدنام اوین، حمله کرده است: «حتی اگر ترامپ تصمیم بگیرد مانند آن‌چه اسرائیلی‌ها شروع کردند، برخی از دارایی‌های حساس رژیم را هدف قرار دهد، ما هنوز با اجرای تغییر رژیم و مسئولیت دولت جانشین، مانند آن‌چه در سال ۲۰۰۳ در عراق انجام دادیم، فاصله زیادی داریم.»
به گفته راجان منون، یک استاد بازنشسته علوم سیاسی، ترامپ ممکن است معتقد باشد که تهران ضعیف شده و اکنون توافق هسته‌ای را امضا خواهد کرد اما: «چنین تضمینی وجود ندارد.»
منون معتقد است برای دفع خطر تغییر رژیم، مقامات جمهوری اسلامی باید به جهان نشان دهند که همچنان قدرت را در دست دارند و حاضر نیستند در برابر فشار آمریکا زانو بزنند.
