آمار جمهوری اسلامی از قربانیان جنگ؛ ۴۵ زن و کودک در ایران کشته شدهاند
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت پزشکیان، اعلام کرد که در حملات روزهای اخیر «۴۵ زن و کودک» کشته شده و ۷۵ زن و کودک دیگر نیز مجروح شدهاند.
مهاجرانی گفت: «ما در یک جنگ تحمیلی قرار گرفتهایم.»
در پی حملات موشکی و پهپادی گسترده جمهوری اسلامی به اسرائیل در روزهای گذشته، بار دیگر توجهها به سامانه دفاع چندلایه اسرائیل جلب شده است.
صدها موشک بالستیک و پهپاد انتحاری از ایران بهسوی اسرائیل شلیک شده و این دو دشمن دیرینه در خاورمیانه، ضربات سنگینی به یکدیگر وارد کردهاند.
به گزارش خبرگزاری رویترز، اسرائیل از زمان جنگ خلیج فارس در سال ۱۹۹۱ و حمله موشکی عراق با موشکهای اسکاد، تقویت سامانههای دفاع هوایی خود را آغاز کرد و در این مسیر از کمکهای نظامی آمریکا، از جمله دریافت تجهیزات پیشرفته ضدموشکی، بهرهمند بوده است.
به گفته یکی از مقامهای نظامی اسرائیل، این سپر دفاعی تاکنون «۸۰ تا ۹۰ درصد» موفقیت داشته، اما هیچ سامانهای نمیتواند محافظت کامل ۱۰۰ درصدی را تضمین کند و به همین دلیل برخی از موشکهای جمهوری اسلامی توانستهاند از این سد دفاعی عبور کنند.
در ادامه گزارش رویترز، جزییاتی درباره سامانههای دفاعی اسرائیل آمده است.
سامانههای رهگیر پیکان-۲ و پیکان-۳ که با هدف مقابله با تهدید موشکهای جمهوری اسلامی طراحی شدهاند، قابلیت رهگیری اهداف را به ترتیب در داخل و خارج از جو زمین دارند.
این سامانهها در ارتفاعی عمل میکنند که امکان انهدام ایمن کلاهکهای غیرمتعارف را نیز فراهم میسازد.
پیمانکار اصلی این پروژه، صنایع هوافضای اسرائیل است و شرکت آمریکایی بوئینگ نیز در تولید این رهگیرها مشارکت دارد.
فلاخن داوود (DAVID'S SLING)
سامانه دفاع موشکی بُرد متوسط فلاخن داوود برای رهگیری موشکهای بالستیک در فاصله ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلومتری طراحی شده است.
این سامانه که بهطور مشترک از سوی شرکت دولتی اسرائیلی «رافائل - توسعهدهنده سیستمهای دفاعی پیشرفته» و شرکت آمریکایی RTX، با نام پیشین ریتئون، ساخته شده، توانایی رهگیری هواپیماها، پهپادها و موشکهای کروز را نیز دارد.
گنبد آهنین (IRON DOME)
گنبد آهنین، سامانه دفاع هوایی کوتاهبُرد اسرائیل، برای مقابله با راکتهایی طراحی شد که از سوی گروه حماس در نوار غزه شلیک میشدند.
این سامانه در شرکت رافائل با حمایت مالی آمریکا توسعه یافت و از سال ۲۰۱۱ عملیاتی شد.
هر واحد متحرک گنبد آهنین، موشکهای هدایتشونده راداری را بهسوی اهداف پرتاب میکند تا راکتها، خمپارهها و پهپادهای کوتاهبُرد را در هوا منهدم سازد.
نسخه دریایی این سامانه نیز برای محافظت از کشتیها و تاسیسات دریایی از سال ۲۰۱۷ به کار گرفته شده است.
یکی از ویژگیهای کلیدی گنبد آهنین، قابلیت تشخیص مسیر راکتهای ورودی است: اگر مشخص شود راکت به منطقهای غیرمسکونی برخورد میکند، رهگیری نمیشود و اجازه داده میشود بیخطر فرود آید.
در ابتدا، این سامانه برای پوشش شهری در برابر راکتهایی با برد چهار تا ۷۰ کیلومتر طراحی شده بود، اما کارشناسان میگویند دامنه عملکرد آن در طول زمان گسترش یافته است.
سامانه آمریکایی تاد (THAAD)
ارتش ایالات متحده در اکتبر سال گذشته میلادی اعلام کرد سامانه پیشرفته ضدموشکی تاد را به اسرائیل منتقل کرده است.
تاد بخشی کلیدی از سامانههای دفاع هوایی ارتش آمریکا به شمار میرود و برای انهدام تهدیدات موشکی بُرد کوتاه، متوسط و متوسط-بلند در فاز نهایی پروازشان طراحی شده است.
رویترز در ادامه گزارش خود به نقل از یک مقام آمریکایی نوشت ارتش این کشور در حملات جمعهشب، با استفاده از سامانههای زمینی به رهگیری موشکهای ایرانی که بهسوی اسرائیل شلیک شده بودند، کمک کرده است.
همچنین بر اساس گزارش رسانههای اسرائیلی، یک ناوشکن آمریکایی در شرق مدیترانه نیز در رهگیری موشکهای بالستیک نقش داشته است.
دفاع «هوا به هوا»
مقامهای نظامی اسرائیل اعلام کردند بالگردهای تهاجمی و جنگندههای اسرائیلی از موشکهای هوا به هوا برای سرنگونی پهپادهایی که بهسوی اسرائیل در حرکت بودند، استفاده کردهاند.
همچنین نیروی هوایی اردن جمعه موشکها و پهپادهایی را که وارد حریم هوایی این کشور شده بودند، رهگیری کرد.
نشریه اکونومیست در گزارشی با اشاره به درگیری میان اسرائیل و ایران و احتمال مداخله نیروهای نیابتی جمهوری اسلامی نوشت حزبالله لبنان شاید چارهای جز کنار ماندن از این جنگ نداشته باشد، چرا که توان نظامیاش محدود شده و تحولات سیاسی داخلی نیز دست و پای این گروه را بسته است.
وقتی نعیم قاسم که رهبری حزبالله را پس از حسن نصرالله بر عهده گرفت، ۲۲ خرداد امسال مقابل دوربین تلویزیون نشست، نمادهای پشت سر او از تغییری ظریف اما مهم حکایت داشتند.
در این تصاویر پسزمینه، دیگر نه تصویری از روحالله خمینی دیده میشد و نه پرچمهای همیشه حاضر جمهوری اسلامی. بهجای آنها، تنها پرچم زردرنگ حزبالله و نماد درخت سدر لبنان در پشت سر قاسم قرار داشت.
اکونومیست در این گزارش نوشت تابستان گذشته، زمانی که اسرائیل بسیاری از فرماندهان ارشد حزبالله از جمله نصرالله را کشت، نارضایتی پنهانی در درون این گروه شیعه که هم یک حزب سیاسی و هم یک گروه شبهنظامی است، شکل گرفت.
آن زمان جمهوری اسلامی، حامی دیرین حزبالله، برای کمک به این گروه وارد عمل نشد؛ چیزی که برخی درون حزبالله آن را خیانت تلقی کردند. اما واقعیت این بود که تهران هرگز قصد نداشت جان خود را فدای نیروی نیابتیاش کند.
اکونومیست به نقل از مئیر جاودانفر، کارشناس امور ایران، نوشت: «ایران از حزبالله حمایت کرد تا با اسرائیلیها بجنگد، نه اینکه خودش وارد جنگ شود. اگر غیر از این بود، تمام مدل نیابتی را زیر سوال میبرد.»
در آن زمان، یکی از منتقدان شیعه حزبالله رابطه این گروه با تهران را به رابطه رییسجمهوری و محافظانش تشبیه کرد: «این وظیفه محافظ است که از رییسجمهوری دفاع کند، نه برعکس.»
این منطق هرگز برای ایدئولوگهای بلندپایه حزبالله، بهویژه نصرالله، مسالهساز نبود؛ آنها با ایفای نقش مامور وفادار ایران در خدمت به انقلاب اسلامی مشکلی نداشتند. اما برای پایگاه اجتماعی داخلی حزب، این وضعیت تلخ و آزاردهنده بود.
هلال خشان، استاد علوم سیاسی در دانشگاه آمریکایی بیروت، به اکونومیست گفت: «نیروهای عادی، همان شیعیان معمولی که تلفات سنگینی داده بودند و زیر حملات اسرائیل دوام آورده بودند، ناامید شده بودند. آنها واقعا انتظار داشتند ایران به کمکشان بیاید.»
افول «محور مقاومت»
این نارضایتی و ناامیدی، در ۲۳ خرداد و با حملات هوایی و ویرانگر اسرائیل به مواضع جمهوری اسلامی، دوباره و با شدتی بیشتر بازگشت.
این حمله شباهت تکاندهندهای با عملیاتهای پیشین اسرائیل علیه حزبالله داشت: استفاده از اطلاعات دقیق، ترور فرماندهان و تضعیف سریع پدافند هوایی.
در پی این حملات، از بیروت، تنها یک پیام تسلیت رسمی برای تهران صادر شد.
با اینحال، زمانی حزبالله بهعنوان عامل بازدارنده نهایی جمهوری اسلامی شناخته میشد؛ نیرویی که میتوانست مانع حمله اسرائیل به برنامه هستهای تهران شود.
نصرالله به ۱۰۰ هزار نیروی رزمی و زرادخانهای انبوه از موشکهای خود افتخار میکرد، اما امروز، در حالی که فرماندهان بلندپایه سپاه پاسداران یکی پس از دیگری هدف قرار میگیرند، حامیان لبنانیشان سکوت کردهاند.
اکونومیست یادآوری کرد حزبالله شاید چارهای جز نظاره صرف و کنار کشیدن خود از مناقشه نداشته باشد. دستگاههای اطلاعاتی اسرائیل از آخرین جنگ تمامعیار با حزبالله در سال ۲۰۰۶، تا عمق ساختار این گروه نفوذ کردهاند.
در جریان بیش از یک سال نبرد که پس از حمله هفتم اکتبر حماس به اسرائیل (۱۵ مهر ۱۴۰۲) آغاز شد، ارتش اسرائیل توان رزمی و نظامی حزبالله را تقریبا بهطور کامل نابود کرد.
سقوط حکومت بشار اسد در سوریه در آذر ۱۴۰۳ نیز تلاشهای حزبالله برای بازسازی را به بنبست کشانده است.
امروز زرادخانه موشکی حزبالله تهی شده و هزاران نیروی آن که پس از آتشبس با اسرائیل در آذر سال گذشته به عراق گریختهاند، همچنان بدون سلاح و سرگردان ماندهاند.
خشان در همین زمینه به اکونومیست گفت: «حزبالله دیگر یک نیروی رزمی نیست. آنها به اردکی لنگ تبدیل شدهاند که حتی توان دفاع از خودشان را هم ندارند.»
با اینحال، محدودیتها فقط نظامی نیستند و سیاست داخلی لبنان نیز دست و پای حزبالله را بسته است.
پس از دو سال بنبست سیاسی و تشکیل دولتهای موقت در لبنان، دی سال گذشته ژوزف عون، فرمانده پیشین ارتش، به ریاستجمهوری رسید.
عون مصمم است که اقتدار دولت مرکزی را ولو به قیمت مهار گروههایی مانند حزبالله، به کشور بازگرداند.
رهبران باقیمانده حزبالله بهخوبی میدانند که کشاندن لبنان به جنگی دیگر، ممکن است کشور را به سوی درگیری داخلی سوق دهد.
با وجود پیروزی در انتخابات اخیر شوراهای محلی، حتی در میان پایگاه اجتماعی حزبالله هم نشانههایی از نارضایتی دیده میشود.
بسیاری همچنان از حزبالله خشمگیناند که بدون حمایت جدی از جوامع شیعه، لبنان را پس از حملات هفتم اکتبر وارد جنگ حماس با اسرائیل کرد و در نتیجه آن، خانههای بسیاری از شیعیان زیر آوار رفت.
نفوذ حزبالله بر نهادهای دولتی نیز رو به کاهش است. نیروهای این گروه از پستهای حساس در فرودگاه کنار گذاشته شدهاند و ارتش در حال بازپسگیری کنترل مناطقی در جنوب لبنان است که پیشتر در اختیار حزبالله بود.
جاده فرودگاه بیروت که تا چند ماه پیش پر بود از تصویرهای نصرالله و قاسم سلیمانی، حالا با بیلبوردهایی پوشیده شده که از آغاز «عصری نو» برای لبنان خبر میدهند.
شروع یک درگیری دیگر، چه داخلی و چه خارجی، میتواند بیش از پیش حزبالله را تضعیف کند.
اکونومیست تاکید کرد در معنایی گستردهتر، شبکه نیروهای نیابتی و شبهنظامی که با نام «محور مقاومت» شناخته میشد، از هم پاشیده است.
حزبالله که برای سالها «نگین» این محور به شمار میرفت، دیگر تمایلی به جنگ ندارد.
به گفته یک تحلیلگر، بدون حزبالله «محور مقاومت» عملا وجود خارجی نخواهد داشت.
برخی ناظران آغاز روند فروپاشی این محور را به کشته شدن سلیمانی در حمله پهپادی آمریکا به بغداد در سال ۱۳۹۸ نسبت میدهند.
حمله خونبار اسرائیل به غزه توان تهاجمی حماس را بهشدت تضعیف کرده و برخی گروههای قدرتمندتر عراقی نیز اکنون بیشتر به انتخابات پارلمانی پایان سال فکر میکنند تا به جنگ با اسرائیل.
پس از سلیمانی، نیروی پیونددهندهای که این شبکه سایهوار جمهوری اسلامی را منسجم نگه میداشت، از میان رفته است.
جاودانفر در همین زمینه گفت: «موفقیت تنها در ساختن این شبکه نبود، بلکه مدیریت آن هم اهمیت فراوانی داشت و این کفشی بود که اسماعیل قاآنی، جانشین سلیمانی، هیچگاه نتوانست آن را به پا کند.»
حزبالله که زمانی سرسختترین نیروی نیابتی جمهوری اسلامی بود، اکنون بیش از همیشه شبیه به یک حزب سیاسی لبنانی عمل میکند: «زخمی، محتاط و نظارهگر از حاشیه.»
بامداد دوشنبه، موشکهایی از ایران، شهر تلآویو و بندر حیفا را هدف قرار دادند که باعث کشته شدن دستکم هشت نفر و برجا ماندن ویرانیهایی در مناطق مسکونی شد. این حملات واکنش تند وزیر دفاع اسرائیل را به همراه داشت و او هشدار داد ساکنان تهران ناچار میشوند خانههای خود را ترک کنند.
یسرائیل کاتز دوشنبه ۲۶ خرداد در بیانیهای گفت: «دیکتاتور متکبر تهران [علی خامنهای] اکنون به قاتلی ترسو تبدیل شده که مناطق غیرنظامی اسرائیل را هدف میگیرد تا ارتش ما را از ادامه حملاتی که توانمندیهای او را نابود کرده، بازدارد.»
او ساعتی بعد در توضیحی بیشتر درباره این اظهار نظر اعلام کرد: «میخواهم چیزی را که بدیهی است روشن کنم: هیچگونه قصدی برای آسیب فیزیکی به ساکنان تهران وجود ندارد؛ برخلاف آنچه دیکتاتور قاتل [خامنهای] علیه ساکنان اسرائیل انجام میدهد.»
کاتز تاکید کرد: «ساکنان تهران مجبور خواهند شد بهای دیکتاتوری را بپردازند و از خانههای خود در مناطقی که نیاز به حمله به اهداف حکومتی و زیرساختهای امنیتی در این شهر وجود دارد، تخلیه شوند. ما به دفاع از شهروندان اسرائیل ادامه خواهیم داد.»
این تحولات در حالی رخ داد که اجلاس سران گروه هفت در کانادا تحتالشعاع خطر تشدید درگیریها قرار گرفته است.
دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، ۲۵ خرداد ابراز امیدواری کرد که توافقی میان جمهوری اسلامی و اسرائیل حاصل شود، اما نشانهای از کاهش درگیریها در چهارمین روز جنگ دیده نمیشود.
بر اساس اعلام سازمان خدمات اضطراری ملی اسرائیل، تلفات در این کشور از جمعه ۲۳ خرداد تاکنون به ۲۳ نفر رسیده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، شب گذشته در پی حملات گسترده جمهوری اسلامی در پاسخ به عملیات نظامی اسرائیل، بیش از ۱۰۰ تن دیگر در اسرائیل زخمی شدند.
مقامهای امدادی میگویند عملیات جستوجو و نجات در حیفا ادامه دارد، شهری که حمله به آن حدود ۳۰ زخمی بر جای گذاشته است.
به گزارش رسانهها، آتشسوزیهایی نیز در نیروگاه برق نزدیک بندر حیفا دیده شده است.
ویدیوهایی که از حمله شبانه جمهوری اسلامی منتشر شده، عبور چندین موشک بر فراز تلآویو را نشان میدهند. همچنین صداهای انفجارهایی در این شهر و همچنین اورشلیم شنیده شده است.
در تلآویو، چندین ساختمان مسکونی در منطقهای پرجمعیت و تنها چند صد متر دورتر از دفتر نمایندگی سفارت آمریکا تخریب شدند.
سفیر ایالات متحده در اسرائیل اعلام کرد ساختمان سفارتخانه خساراتی جزئی دیده، اما به کارکنان آن آسیبی نرسیده است.
گایدو تتلبائون، یک سرآشپز ۳۱ ساله که در آپارتمان خود در تلآویو بود، میگوید اندکی پس از ساعت چهار صبح آژیر هشدار به صدا درآمد: «طبق معمول به پناهگاهی رفتیم که آن طرف خیابان است. چند دقیقه بعد، درِ پناهگاه منفجر شد ... چند نفر با بدنهای خونآلود وارد شدند. وقتی برگشتیم، دیدیم از آپارتمان چیزی نمانده، دیوارها فرو ریخته و شیشهای باقی نمانده بود.»
او افزود: «وحشتناک است، چون هیچ چیز مشخص نیست. این ممکن است آغاز یک دوره طولانیتر باشد، یا بدتر شود، یا شاید هم بهتر؛ اما همین مبهم و مجهول بودن، ترسناکترین بخش ماجراست.»
موشکهای شلیکشده از ایران همچنین به نزدیکی بازار پرطرفدار سوقالکرمل در تلآویو اصابت کردند.
میکدهها، رستورانها، خیابانی مسکونی در پتاحتیکوا و یک مدرسه در شهر مذهبی بنیبراک نیز هدف قرار گرفتند.
«روش جدید» در حمله جمهوری اسلامی
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرد در حمله بامداد دوشنبه «روش جدیدی» مورد استفاده قرار گرفته که موجب شده سامانههای دفاعی چندلایه اسرائیل به اشتباه یکدیگر را هدف بگیرند و ایران بتواند اهداف زیادی را با موفقیت مورد اصابت قرار دهد.
سپاه جزییات بیشتری درباره این روش منتشر نکرد.
تا زمان انتشار این گزارش، ارتش اسرائیل به درخواست رسانهها برای اظهارنظر درباره این حمله واکنشی نشان نداده است. هیچ گزارشی نیز مبنی بر برخورد موشکهای رهگیر اسرائیلی به یکدیگر منتشر نشده است.
مقامهای اسرائیلی بارها تاکید کردهاند سامانههای دفاعی این کشور کارایی ۱۰۰ درصدی ندارند و هشدار دادهاند که روزهای سختی در پیش است.
همزمان ارتش اسرائیل صبح دوشنبه اعلام کرد بار دیگر مراکز فرماندهی متعلق به سپاه پاسداران و نیروهای نظامی جمهوری اسلامی را هدف قرار داده است.
نشست سران گروه هفت و نگرانی از گسترش درگیریها
رهبران گروه هفت یکشنبه در کوههای راکی کانادا گرد هم آمدند. بحران ایران و اسرائیل در صدر دستور کار این نشست قرار دارد.
فریدریش مرتس، صدراعظم آلمان، اعلام کرد اهداف اصلی او در این نشست، تضمین جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای، دفاع از حق اسرائیل برای دفاع از خود، ممانعت از تشدید درگیریها و ایجاد فضای دیپلماتیک است.
او به خبرنگاران گفت: «این موضوع جایگاه بسیار بالایی در دستور کار نشست گروه هفت خواهد داشت.»
پیش از ترک آمریکا برای حضور در نشست جی-۷، رییسجمهوری ایالات متحده در پاسخ به سوالی درباره تلاش برای کاهش تنشها گفت: «امیدوارم توافقی حاصل شود. وقت توافق است ... گاهی اوقات مجبورند کار را با جنگ و دعوا حل کنند.»
مخالفت ترامپ با طرح ترور خامنهای
در واشینگتن، دو مقام آمریکایی به رویترز گفتند ترامپ در روزهای گذشته با طرح اسرائیل برای کشتن خامنهای مخالفت کرده است.
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، در پاسخ به سوالی درباره این گزارش در مصاحبه با فاکسنیوز گفت: «خیلی وقتها گزارشهای غلطی منتشر میشود از مکالماتی که اصلا انجام نشده. من نمیخواهم وارد این ماجرا شوم.»
او اضافه کرد: «ما آنچه را که باید انجام بدهیم، انجام میدهیم.»
اسرائیل حملات خود را با یورش ناگهانی آغاز کرد تا فرماندهی عالی نظامی جمهوری اسلامی و تاسیسات هستهای ایران را از کار بیندازد.
مقامهای اسرائیلی اعلام کردهاند این عملیات در روزهای آینده تشدید خواهد شد. تهران هم هشدار داده که در پاسخ «درهای جهنم» را به روی اسرائیل خواهد گشود.
ترامپ در عین حال که حمله اسرائیل را ستوده، خبر مشارکت واشینگتن در این کارزار را رد کرده و به حکومت ایران هشدار داده پاسخهایش را به سمت منافع آمریکا در منطقه گسترش ندهد.
دو مقام آمریکایی گفتهاند ارتش ایالات متحده در رهگیری موشکهای ایرانی که بهسوی اسرائیل شلیک شده، مشارکت داشته است.
ترامپ بارها تاکید کرده تهران میتواند با پذیرفتن محدودیتهای شدید در برنامه هستهایاش، به جنگ پایان دهد.
جمهوری اسلامی برنامه هستهای خود را صلحآمیز میخواند، اما کشورهای غربی و آژانس بینالمللی انرژی اتمی میگویند این برنامه میتواند برای تولید بمب اتم نیز به کار گرفته شود.
مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، دوشنبه در مجلس شورای اسلامی گفت تهران قصد تولید سلاح هستهای ندارد، اما به پیگیری «حق» خود در زمینه انرژی و تحقیقات هستهای ادامه خواهد داد.
شماری از کارشناسان و تحلیلگران در مصاحبه با ایراناینترنشنال، به ابعاد مختلف حمله اسرائیل به ایران و نابودی زیرساختهای نظامی و توان حاکمیتی جمهوری اسلامی چه در بخش رزم و چه در توانایی سرکوب معترضان داخلی پرداختند و گفتند در چنین وضعیتی، امید مردم به سرنگونی نظام بیشتر شده است.
اسرائیل بامداد جمعه ۲۳ خرداد به مواضع جمهوری اسلامی در چندین شهر ایران حمله کرد و یکشنبه ۲۵ خرداد، با هدف قرار دادن بخشهای بیشتری از پایتخت، جنگ را وارد مرحله جدیدی کرد.
تاکنون شماری از فرماندهان بلندپایه سپاه پاسداران و متخصاصان برنامه هستهای حکومت ایران در این حملات کشته شدهاند و به باور کارشناسان و تحلیلگران، توان پدافندی جمهوری اسلامی نیز به شکل ویژهای از دست رفته است.
دامون محمدی، معمار و شهرساز، با اشاره به تداوم حملات اسرائیل و ناتوانی مسئولان در محافظت از شهروندان، به ایراناینترنشنال گفت ساختار شهری یعنی در بحران هم شریانهای اصلی شهر از کار نیفتد و امنیت لازم برای شهروندان در سطوح مختلف تامین شود، اما باتوجه به «سیستم شعارزده و توهمی» جمهوری اسلامی، وضعیت کاملا متفاوت با آن چیزی است که رسانههای حکومتی وانمود میکنند.
به گفته او، وضعیت تهران با توجه به حمله یکشنبه و موقعیت آن بهعنوان پایتخت میتواند در دل جامعه هراس و بیاعتمادی ایجاد و فرآیند مدیریت بحران را سختتر کند.
محمدی با اشاره به نادیده گرفته شدن این بحرانها از سوی حکومت یادآوری کرد: «در جمهوری اسلامی همهچیز فدای اراده خامنهای میشود و تصمیمهای شهری نه بر اساس منطق و نیاز مردم، بلکه طبق خواست حاکم گرفته میشود.»
شاهزاده رضا پهلوی نیز پیشتر با اشاره به این وضعیت بحرانی گفت جمهوری اسلامی پس از دههها فساد و بیکفایتی و زورگویی، در شکنندهترین و ضعیفترین وضعیت خود قرار گرفته است.
توازن قدرت در حال تغییر به سود مردم ایران است
ایراناینترنشنال با اشاره به فروپاشی ساختار شهری و همچنین سخنان شاهزاده رضا پهلوی درباره «فرصت بیسابقه برای سرنگونی حکومت»، از نوید محبی، تحلیلگر سیاسی، پرسید مردم و معترضان در این موقعیت چه کاری میتوانند انجام دهند.
محبی یادآور شد جنبش آزادیخواهانه مردم ایران در ۴۶ سال گذشته در دورههای مختلف تداوم داشته و اوج تجلی آن، اعتراضات شش سال اخیر بود که البته بهشدت از سوی حکومت سرکوب شد.
او افزود در تمام این اعتراضات، با وجود آنکه جنبش آزادیخواهانه مردم به پیش رفت، گفتمانسازی کرد و دستاوردهای بزرگی داشت، اما به سرنگونی نظام نینجامید؛ با این حال، اکنون ایران در موقعیت ویژهای قرار دارد: «اسرائیل عزمش را جزم کرده تا نیروهای سرکوب جمهوری اسلامی را از بین ببرد.»
این تحلیلگر با اشاره به کشته شدن فرماندهان ارشد نظامی، مخفی شدن علی خامنهای و خانوادهاش و ضعف حکومت گفت انتظار میرود در روزهای آینده اسرائیل بر تهران و نیروهای سرکوب متمرکز باشد.
محبی افزود: «حملات بیسابقه به ساختارهای امنیتی جمهوری اسلامی و تداوم کنشهای مدنی، توازن قدرت را به سود مردم تغییر داده. زیرساختهای سرکوب یکییکی هدف قرار گرفتهاند. نیروهای امنیتی باید موقعیت خطیر را شناسایی و انتخاب کنند: همراهی با مردم یا با نظام در حال فروپاشی.»
حس شکست در نظام و امید به سرنگونی میان مردم غلبه یافته است
مراد ویسی، تحلیلگر ایراناینترنشنال، از منظری دیگر به حملات اسرائیل به ایران پرداخت و تاکید کرد در همین سه روز، سازمان رزم نیروهای مسلح و بهطور ویژه سپاه پاسداران از هم پاشیده و شبکه پدافند و پشتیبانی جمهوری اسلامی تخریب شده است.
او گفت: «برآورد اسرائیلیها این بود که یک هفته تلاش نیاز دارند تا در جنگ با ایران به برتری هوایی برسند، اما خودشان هم تعجب کردهاند که در سه روز به برتری پدافند، هوایی، اطلاعاتی، تکنولوژی و عملیاتی دست یافتهاند.»
به گفته ویسی، تصور جمهوری اسلامی همواره جنگ زمینی و تکرار فرآیند آزادی خرمشهر و «نابودی اسرائیل در یک حمله» بود، اما این توهم خیلی زود از بین رفت و میتوان دید چگونه شیرازه اصلی نیروی هوایی جمهوری اسلامی از هم پاشیده است.
او در ارزیابی خود از شرایط به مساله مهم دیگری اشاره کرد و افزود تضعیف سپاه پاسداران بهمعنای «تضعیف رکن و نیروی اصلی سرکوب» حکومت است، زیرا در جمهوری اسلامی تمام نیروهای سرکوب مانند قرارگاه ثارالله، قرارگاههای یازدهگانه منطقهای، سپاههای استانی و حتی نیروی انتظامی زیر نظر سپاه فعالیت میکنند و در روزهای اخیر حتی برخی افرادی که به شکل مستقیم فرمانده میدانی سرکوب بودند، کشته شدند.
یکی از افراد مدنظر ویسی، مهدی ربانی، معاون عملیات ستاد کل نیروهای مسلح، بود که پس از اعتراضات سال ۸۸ مسئولیت راهاندازی گردان موتوری سپاه را برای حمله به معترضان و ایجاد رعب و وحشت بر عهده گرفت.
از سوی دیگر، به گفته ویسی، طرفداران جمهوری اسلامی، سپاهیها و بسیجیان روحیه و خودباوریشان را از دست داده و تحقیر شدهاند.
ویسی افزود: «جنگ خارجی برای سرنگونی یک حکومت کمککننده است، اما نکته مهمتر حس درون کشور است؛ همانطور که بشار اسد به این دلیل سقوط کرد که شب از دست رفتن حلب، این حس در مردم شکل گرفت که دمشق قرار است سقوط کند.»
او تاکید کرد نقطه عطف اصلی، «حس شکست» بین افراد نظام و از سوی دیگر، «امیدواری مردم» به این است که بتوان حکومتی را که با حملات اسرائیل تضعیف شده، با قیام سرنگون کرد.
احتمال فروپاشی ساختار جمهوری اسلامی بعد از حملات اسرائیل
با توجه به برآورد ناظران از وضعیت شهرهای مهم ایران، ایراناینترنشنال از امید معماریان، روزنامهنگار و تحلیلگر سیاسی، پرسید که چقدر احتمال دارد حملات اسرائیل به فروپاشی ساختار جمهوری اسلامی منجر شود.
معماریان در پاسخ گفت: «مشروعیت داخلی و انسجام حکومت در جریان انقلاب "زن، زندگی، آزادی" فروپاشید. جمهوری اسلامی سالها در منطقه کری میخواند، اما حالا میبینیم که در عرض چند روز همهچیز فرو میریزد.»
او ادامه داد: «باید دید چه عواملی برای حکومت لازم است تا بتواند بقای خود را حفظ کند؟»
به گفته او، یکی از این مولفهها، داشتن دستگاه اطلاعاتی و امنیتی قدرتمندی است که بتواند توطئهها را خنثی و نظم را در کشور برقرار کند: «از یک طرف میشنویم که اطراف تهران کارخانه پهپاد هست، از طرف دیگر گرا و اطلاعات مربوط به رهبران نظامی کشور در اختیار اسرائیل است و حکومت نمیتواند جان افرادی را حفظ کند که قرار بود در مواقع بحرانی تصمیمگیری کنند. بنابراین کاملا سیستم اطلاعاتی و امنیتی جمهوری اسلامی فروپاشیده است.»
این تحلیلگر مساله دیگر را مشروعیت داخلی خواند و توضیح داد در جریان جنبش «زن، زندگی، آزادی» حکومت کاملا تیر خلاص را بر سرمایه اجتماعی زد و عملا دیگر هیچ رابطه و پیوندی بین مردم و نظام باقی نمانده است.
از سوی دیگر، به گفته معماریان، جمهوری اسلامی در سالهای گذشته «کُری» فراوانی خوانده و طوری وانمود کرده که گویی قدرت اول نظامی منطقه است، اما اکنون در عرض چند روز در دفاع از شهرها و زیرساختها بهطور کامل درهم میشکند.
این تحلیلگر افزود: «جمهوری اسلامی در تمام موارد با نمره مردودی مواجه شده و نگه داشتن حکومت در چنین شرایطی، کار بسیار دشواری است، مگر اینکه یک معجزه اتفاق بیفتد و بخواهند در روزهای آینده تصمیمات متفاوتی با آنچه در سالهای گذشته داشتند، بگیرند.»
او تاکید کرد: «جمهوری اسلامی در وضعیت بسیار شکنندهای قرار دارد؛ در چند دهه اخیر لحظاتی بوده که به لبه پرتگاه نزدیک شود اما هیچ وقت این چنین به سقوط نزدیک نبوده است... بنابراین اگر در روزهای آینده مداخلهای نشود و دیپلماسی شکل نگیرد، ممکن است شاهد یکی از سریعترین تحولات سیاسی در منطقه باشیم.»
به گفته معماریان، در پی «بیلیاقتی و بیمسئولیتی و بیکفایتی» مقامات جمهوری اسلامی در سالهای گذشته، ممکن است کشور در موقعیتی قرار گیرد که تمام «کارتهای پوشالی حکومت» فرو بریزد و ما با تصویر دیگری از ایران مواجه شویم.
خبرگزاری میزان، رسانه قوه قضاییه جمهوری اسلامی، گزارش داد یک زندانی به نام اسماعیل فکری، به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل»، اعدام شد.
میزان دوشنبه ۲۶ خرداد نوشت حکم اعدام فکری که به اتهام «همکاری اطلاعاتی و جاسوسی به نفع رژیم صهیونیستی در حکم محاربه و افساد فی الارض، بازداشت و محاکمه شده بود»، پس از طی شدن «فرآیند کامل آیین دادرسی کیفری و تایید و ابرام حکم در دیوان عالی کشور» صبح دوشنبه به اجرا درآمد.
بر اساس این گزارش، فکری آذرماه ۱۴۰۲ و زمانی که «با سرویس جاسوسی اسرائیل در ارتباط بود، در یک عملیات پیچیده فنی و اطلاعاتی»، در خاک ایران دستگیر شد.
اعدام این شهروند در شرایطی صورت میگیرد که تنش میان جمهوری اسلامی و اسرائیل در روزهای اخیر بهشدت افزایش یافته و رویارویی دو طرف ابعاد یک جنگ تمامعیار به خود گرفته است.
این در حالی است که نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی پس از آغاز درگیریها با اسرائیل، شماری از شهروندان را به اتهام «توهین» به مقامهای کشتهشده حکومت یا حمایت از کارزار نظامی اسرائیل بازداشت کردهاند.
امیر سلطانزاده، عضو تحریریه ایراناینترنشنال، ۲۶ خرداد با اشاره به اعدام این شهروند به اتهام جاسوسی، گفت که این اقدام حکومت در شرایط کنونی «معنای ویژه» دارد.
سلطانزاده اضافه کرد جمهوری اسلامی با اعدام فکری در پی «ارسال پیامی به مردم ایران» است و میکوشد در جامعه، «فضای رعب و وحشت» ایجاد کند.
اتهامات فکری؛ «جاسوسی و ارتباط با عوامل موساد»
خبرگزاری میزان در ادامه گزارش خود نوشت فکری در زمان انجام «فعالیتهای جاسوسی» برای اسرائیل، «با دو افسر موساد» در ارتباط بوده است.
رسانه قوه قضاییه جمهوری اسلامی افزود: «فکری در طول ارتباط با سرویس جاسوسی رژیم صهیونیستی تلاش داشته است اطلاعات دارای طبقهبندی از جمله مکانها و مقرهای حساس، اطلاعات افراد خاص، ماموریتهای سازمانی و ... را از طریق ارتباط امن به افسر موساد برساند.»
این نخستین بار از زمان آغاز حملات اسرائیل به ایران است که جمهوری اسلامی فردی را به اتهام «جاسوسی برای اسرائیل» اعدام میکند.
در اردیبهشتماه نیز محسن لنگرنشین، دیگر زندانی سیاسی، به اتهام «محاربه و افساد فیالارض» از طریق «همکاری اطلاعاتی و جاسوسی» برای اسرائیل اعدام شد.
افزایش اعدام زندانیان سیاسی در ماههای اخیر موجی از اعتراضات داخلی و بینالمللی را برانگیخته و سازمانهای حقوق بشری بارها خواستار توقف این اعدامها و رعایت اصول دادرسی عادلانه شدهاند.
سازمان حقوق بشر ایران ۱۲ خرداد گزارش داد جمهوری اسلامی در ماه گذشته میلادی دستکم ۱۵۲ نفر را در زندانهای سراسر ایران به دار آویخت.