دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا، در پستی در شبکه اجتماعی تروثسوشال نوشت که فرایند تبادل اسرا میان روسیه و اوکراین بهتازگی تکمیل شده و بهزودی اجرایی میشود. همزمان منابع نظامی اوکراین اعلام کردند روند طرح تبادل اسرا با روسیه آغاز شده اما هنوز به پایان نرسیده است.
خبرگزاری رویترز جمعه دوم خرداد در گزارشی نوشت این تبادل اسرا نخستین اقدام ملموس میان روسیه و اوکراین پس از سه سال و در پی مذاکرات مستقیم هفته گذشته در استانبول انجام شده است.
دو طرف در این گفتوگوها توافق کردند یکهزار اسیر را مبادله کنند اما نتوانستند بر سر آتشبس پیشنهادی ترامپ به توافق برسند.
تاکنون هیچیک از دولتهای روسیه یا اوکراین بهطور رسمی تکمیل شدن این تبادل را تایید نکردهاند.
ترامپ در واکنش به این توافق نوشت: «به هر دو طرف بابت این مذاکره تبریک میگویم. شاید این آغازی برای چیزی بزرگ باشد.»
امارات متحده عربی نیز پیشتر در تبادل اسرا بین دو کشور اوکراین و روسیه نقش میانجی را ایفا کرده بود.
وزارت دفاع روسیه از تصرف یک روستا در شرق اوکراین خبر داد
وزارت دفاع روسیه جمعه اعلام کرد نیروهای ارتش این کشور روستای رادکیفکا در منطقه خارکیف واقع در شرق اوکراین را به تصرف خود درآوردند.
خبرگزاری رویترز ضمن پرداختن به این گزارش، تاکید کرد هنوز امکان تایید مستقل این خبر از سوی منابع میدانی وجود ندارد.
در حالیکه اوکراین اعلام کرده آماده اجرای فوری آتشبس ۳۰ روزه است، روسیه همچنان شروطی را برای توقف حملات خود مطرح میکند که به گفته یکی از اعضای هیات اوکراینی «غیرقابل پذیرش» هستند.
روزنامه والاستریت ژورنال، چهارشنبه به نقل از منابع آگاه نوشت ترامپ در جریان تماس تلفنی دوشنبه به رهبران آلمان، ایتالیا، بریتانیا، فرانسه، کمیسیون اروپا و اوکراین گفته است ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه، علاقهای به پایان جنگ ندارد.
در جریان این جنگ که از سال ۲۰۲۲ آغاز شده، صدها هزار نفر از دو طرف کشته یا زخمی شدهاند و دهها هزار غیرنظامی اوکراینی در اثر حملات روسیه به شهرها جان باختهاند.
روسیه اکنون حدود یکپنجم خاک اوکراین را در اشغال خود دارد و خواهان در اختیار گرفتن بخش بیشتری از این کشور و نپیوستن آن به ائتلافهای نظامی غربی است.
خواستههایی که کییف آنها را به معنی تسلیم شدن میداند.
اسماعیلیون که عضو هیات مدیره انجمن خانوادههای جانباختگان هواپیمای اوکراینی است، جمعه دوم خرداد با اشاره به سالروز تولد دخترش ریرا که در پرواز پیاس۷۵۲ جان باخت، نوشت: «۱۵ سال پیش در چنین روزی، دوم خرداد ۱۳۸۹، در بیمارستان پارس تهران برای اولین بار در آغوشت گرفتم و هرگز نمیدانستم آرزوهای کوچکت توسط سپاه پاسداران و جمهوری اسلامی خاکستر خواهد شد.»
اسماعیلیون در ادامه نوشت: «بیصبرانه منتظرم تا در چند هفته آینده تاریخ جلسات اولیه دادگاه در دیوان بینالمللی دادگستری در لاهه اعلام شود و آنگاه که در روزهای موعود وکلای جنایتکاران سخن میگویند، بدانم جز تکرار ملغمهای از جنایت و رذالت و دروغ چه در چنته دارند.»
او همچنین تاکید کرد: «تا زندهام دست از این راه برنمیدارم و خاطره زیبایت را به هرجا میروم خواهم برد. دوستت دارم. نه فراموش میکنم و نه میبخشم.»
پرواز پیاس ۷۵۲ در دیوان بینالمللی دادگستری
کانادا، سوئد، اوکراین و بریتانیا بهعنوان چهار کشور متضرر از سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی، ۱۴ تیر ۱۴۰۳ بهطور رسمی از جمهوری اسلامی بهدلیل سرنگون کردن عمدی این هواپیما به دیوان بینالمللی دادگستری شکایت کردند.
دیوان بینالمللی دادگستری، بازوی قضایی سازمان ملل متحد که بهدلیل استقرار در لاهه هلند از آن به عنوان دادگاه لاهه نیز یاد میشود، اعلام کرد کشورهایی که شکایت خود را مطرح کردهاند گفتهاند جمهوری اسلامی نه تنها هیچ اقدام مؤثری برای جلوگیری از سرنگونی این هواپیما انجام نداده، بلکه در پیگیری و بررسی این حادثه نیز کوتاهی کرده است.
بریتانیا، کانادا، سوئد و اوکراین در شکایت خود از دیوان بینالمللی دادگستری خواستهاند حکم دهد که جمهوری اسلامی «به صورت غیرقانونی هواپیمای اوکراینی را سرنگون کرده و باید عذرخواهی کند».
این چهار کشور در شکایت خود همچنین خواستار پرداخت غرامت به خانواده قربانیان هواپیمای اوکراینی شدهاند.
جمهوری اسلامی در واکنش به این شکایت، ۱۹ تیر ۱۴۰۳ با انتشار بیانیهای بدون اشاره به شلیک موشک از سوی سپاه پاسداران، این کشورها را به «غرضورزی سیاسی» متهم کرد.
پرونده پرواز پیاس۷۵۲ در ایکائو
شورای سازمان جهانی هوانوردی غیرنظامی ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ با رد اعتراض اولیه جمهوری اسلامی در پرونده سرنگون کردن هواپیمای مسافربری اوکراینی بر فراز تهران، صلاحیت خود را برای رسیدگی به این پرونده تایید کرد.
یک سخنگوی دولت بریتانیا با انتشار بیانیهای اعلام کرد کشورهای کانادا، سوئد، اوکراین و بریتانیا با استقبال از تصمیم سازمان جهانی هوانوردی غیرنظامی، آن را گامی مهم در مسیر پاسخگو کردن جمهوری اسلامی بابت سرنگون کردن غیرقانونی پرواز پیاس۷۵۲ در دی ماه ۱۳۹۸ دانستند.
پیش از این نیز دادگاه عالی اونتاریو شلیک سپاه پاسداران به این هواپیما را عامدانه و تروریستی اعلام کرده بود.
پرواز پیاس ۷۵۲
صبح ۱۸ دی ۱۳۹۸، پرواز شماره ۷۵۲ هواپیمایی بینالمللی اوکراین پس از برخاستن از فرودگاه خمینی تهران با شلیک دو موشک پدافند سپاه پاسداران ساقط شد و همه ۱۷۶ سرنشین آن همراه با یک جنین جان باختند.
جمهوری اسلامی سه روز شلیک موشک را انکار کرد اما تحت فشار مدارک و اعتراضات بینالمللی، سرانجام مسئولیت حادثه را پذیرفت.
دلیل این حادثه «خطای انسانی در تشخیص شیء پرنده» اعلام شد. با این حال، فایل صوتی منتشر شده از محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه وقت نشان داد که مقامهای سپاه پاسداران بلافاصله پس از واقعه از اصابت موشک به هواپیما اطلاع داشتند.
مسعود ابراهیم، پدر نیلوفر ابراهیم، جانباخته در سرنگونی هواپیمای اوکراینی، صبح سهشنبه ۱۸ دی ۱۴۰۳ در پنجمین سالگرد شلیک موشکهای سپاه به این هواپیما، گفت که تصمیم سرنگونی هواپیما در بیت علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، گرفته شد.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، جمعه دوم خرداد در جریان عملیاتی در ۳۶ استان و با محوریت شهر استانبول، ۵۶ نظامی فعال ارتش ترکیه به اتهام ارتباط با شبکه موسوم به «سازمان تروریستی فِتو» بازداشت شدهاند.
همچنین طبق اعلام رسانههای دولتی، ۹ افسر پلیس نیز، عمدتا در استانبول، در همین پرونده بازداشت شدهاند و عملیات همچنان برای یافتن هفت فرد دیگر ادامه دارد.
فتحالله گولن، واعظ دینی و رهبر پیشین جنبش «خدمت» که در ۳۰ مهرماه درگذشت، از سوی دولت ترکیه به طراحی کودتای نافرجام سال ۱۳۹۵ متهم شده بود.
با وجود مرگ او، مقامات ترک اعلام کردهاند پیگرد پیروان او ادامه خواهد داشت.
گولن که در راس شبکه گستردهای از مدارس مذهبی در سراسر جهان قرار داشت از سالها قبل در پنسیلوانیا، در ایالات متحده مستقر بود.
او اتهام دست داشتن در کودتا علیه دولت رجب طیب اردوغان، رییسجمهوری ترکیه را رد کرده بود اما آنکارا خواستار استرداد او برای محاکمه شده بود.
۶۴ نفر به فساد در شهرداری استانبول متهم شدند
همزمان، رسانههای ترکیه از بازداشت دستکم ۶۴ نفر دیگر در ارتباط با پرونده فساد در شهرداری استانبول خبر دادند؛ پروندهای که به بهانه آن، اکرم اماماوغلو، شهردار سابق استانبول، دو ماه پیش بازداشت شد.
به گزارش روزنامه «بیرگون»، ۴۴ نفر جمعه در یورشهای پلیس بازداشت شدند و پلیس در جستوجوی پنج نفر دیگر است.
علاوه بر این، از سهشنبه گذشته نیز ۲۰ نفر دیگر به اتهام سازماندهی مناقصههای غیرقانونی و دریافت رشوه بازداشت شدهاند.
در میان بازداشتشدگان اخیر، منشی خصوصی اماماوغلو، مامور حفاظت شخصی او و رییس روابط عمومی شهرداری استانبول نیز دیده میشوند.
دفتر دادستانی استانبول با صدور بیانیهای اعلام کرده عملیات در چارچوب تخلفات مالی نامشخص در جریان است و یگان جرایم مالی پلیس مسئول اجرای دستورات بازداشت، بازرسی و توقیف است.
اماماوغلو، از چهرههای برجسته اپوزیسیون ترکیه، ۲۹ اسفند ۱۴۰۳ و پیش از اعلام شدنش به عنوان نامزد در انتخابات ریاستجمهوری، به اتهام فساد مالی بازداشت شد.
در واکنش به این بازداشت، دهها هزار نفر بارها در استانبول گرد هم آمدند و دست به اعتراض زدند.
در یک مورد از این اعتراضها، اوزگور اوزل، دبیرکل حزب جمهوریخواه خلق (CHP)، جمعیت حاضر در تجمع «آزادی برای اکرم اماماوغلو» در میدان مالتپه استانبول را دو میلیون و ۲۰۰ هزار نفر اعلام کرد.
افيخای ادرعی، سخنگوی ارتش اسرائیل، جمعه دوم خرداد در پستی در شبکه اجتماعی ایکس اعلام کرد عملیات ارتش این کشور علیه آنچه «سازمانهای تروریستی در نوار غزه» خوانده است، در قالب عملیات «عربات جدعون» ادامه دارد.
ادرعی نوشت این اهداف شامل افراد مسلح، انبارهای تسلیحات، ساختمانهای نظامی، مواضع تکتیرانداز و سکوهای پرتاب بودهاند.
او تاکید کرد این عملیات با هدایت فرماندهی منطقه جنوبی، شاباک (سازمان امنیت داخلی اسرائیل) و اطلاعات نظامی ارتش انجام شد.
ارتش اسرائیل پنجشنبه اعلام کرد لشکر ۹۸، متشکل از نیروهای ویژه چترباز و کماندو، بار دیگر به عملیات در نوار غزه بازگشته است.
۱۶ کشته در حملات بامدادی اسرائیل به غزه
خبرگزاری فرانسه در گزارشی به نقل از نهاد دفاع مدنی تحت کنترل حماس اعلام کرد از بامداد جمعه تاکنون، دستکم ۱۶ نفر در حملات ارتش اسرائیل به مناطق مختلف نوار غزه کشته شدهاند.
محمد المغیر، یکی از مقامهای این نهاد گفت این حملات که دهها زخمی نیز بر جای گذاشته، عمدتا مناطق مرکزی و جنوبی غزه را هدف قرار دادهاند.
آمار اعلامشده از سوی حماس بهطور مستقل قابل راستیآزمایی نیست و میان کشتهشدگان تفاوتی بین غیرنظامیان و نیروهای مسلح قائل نشده است.
حمله شهرکنشینان اسرائیلی به روستایی در کرانه باختری هشت زخمی برجا گذاشت
روزنامه تایمز اسرائیل در گزارشی به نقل از رسانههای فلسطینی نوشت در پی حمله شبانه گروهی از شهرکنشینان اسرائیلی به روستای بروقین در شمال کرانه باختری، دستکم هشت نفر دچار سوختگی و جراحات ناشی از آتشسوزی شدند.
در این حمله که بامداد جمعه رخ داد، پنج خانه و پنج خودرو به آتش کشیده شدند.
تصاویر منتشرشده از محل حادثه، خودروهایی شعلهور را نشان میدهد و آتش به ساختمانهای مجاور نیز سرایت کرده است.
طبق گزارشها، هیچیک از مهاجمان بازداشت نشدهاند.
روزنامه هاآرتص به نقل از ارتش اسرائیل اعلام کرد مهاجمان پیش از رسیدن نیروهای نظامی از محل متواری شدند.
پلیس اسرائیل تاکنون واکنشی رسمی به این حادثه نشان نداده است.
روستای بروقین، محل سکونت فردی بوده است که پیشتر در حملهای، تزیلا گز را در حالی که در مسیر رفتن به بیمارستان برای زایمان بود، کشت. موضوعی که ممکن است انگیزه این حمله بوده باشد.
خبرگزاری رویترز جمعه دوم خرداد گزارش کرد که با توجه به شکافهای عمیق میان اعضا گروه هفت (G7)، در خصوص تعرفههای ایالات متحده و تردید واشینگتن در بهکارگیری تعبیر «جنگ غیرقانونی» برای تهاجم روسیه به اوکراین، پیش از نشست، تردیدهایی درباره صدور بیانیه پایانی وجود داشت اما پس از سه روز گفتوگو در کوههای راکی کانادا، شرکتکنندگان سرانجام با صدور بیانیهای مفصل موافقت کردند.
این بیانیه برخلاف نسخههای پیشین، فاقد زبان صریح درباره مقابله با تغییرات اقلیمی است و همچنین ادبیات ملایمتری در مورد جنگ اوکراین دارد.
فرانسوا-فیلیپ شامپاین، وزیر دارایی کانادا، در نشست خبری پایانی این نشست گفت: «ما درباره مهمترین مسائل جهانی به درک مشترک رسیدیم.»
او افزود: «فکر میکنم این اقدام، پیامی بسیار روشن به جهان میفرستد ... گروه هفت متحد است؛ هم در هدف و هم در عمل.»
مقامهای حاضر در این نشست که در کوهستانهای راکی کانادا برگزار شد، خواستار ایجاد درکی مشترک از چگونگی اثرگذاری منفی «سیاستها و رویههای غیر بازاری» بر امنیت اقتصادی بینالمللی شدند.
در حالی که نامی از چین برده نشد، اشارههایی از سوی آمریکا و سایر اعضای گروه هفت به سیاستهای غیر بازاری، غالبا معطوف به یارانههای دولتی و الگوی اقتصادی صادراتمحور چین است.
به گزارش رویترز، بیانیه گروه هفت هیچ اشارهای به تعرفههای دونالد ترامپ، رییسجمهوری آمریکا که تجارت جهانی و زنجیرههای تامین را مختل کرده و بر بیثباتی اقتصادی افزوده است، نکرد.
وزیر دارایی کانادا گفت: «ما تلاش میکنیم رشد و ثبات را تقویت کنیم و در این زمینه، بدیهی است که نمیتوان از بحث درباره تعرفهها اجتناب کرد.»
کانادا در پی توافقی برای حذف تعرفههای ۲۵ درصدی ترامپ بر بسیاری از کالاها از جمله فولاد و آلومینیوم است.
این نشست همچنین زمینه را برای اجلاس سران گروه هفت که قرار است از ۱۵ تا ۱۷ ژوئن در منطقه کوهستانی کاناناسکیس برگزار شود، فراهم کرد.
کاخ سفید تایید کرد که ترامپ در این اجلاس حضور خواهد داشت.
بیانیه گروه هفت خواستار تحلیل تمرکز بازارها و مقاومت زنجیرههای تامین بینالمللی شد و تصریح کرد: «ما بر اهمیت زمین بازی برابر تاکید میکنیم و بر اتخاذ رویکردی هماهنگ برای مقابله با آسیبهایی که ناشی از رعایت نکردن قواعد و نبود شفافیت است، اتفاق نظر داریم.»
در این بیانیه به افزایش چشمگیر ارسال بستههای کوچک بینالمللی موسوم به «de minimis» نیز اشاره شده که میتواند سیستمهای گمرکی و مالیاتی را تحت فشار قرار دهد و بهعنوان ابزاری برای قاچاق مواد مخدر و کالاهای غیرقانونی مورد استفاده قرار گیرد.
معافیت گمرکی برای بستههایی با ارزش کمتر از ۸۰۰ دلار از سوی شرکتهای تجارت الکترونیک چینی مانند «شین» و «تمو» مورد سوءاستفاده قرار گرفته است.
سفارت چین در اتاوا اعلام کرد فعلا درباره این بیانیه اظهار نظری نمیکند.
جنگ «بیرحمانه» اما نه «غیرقانونی»
وزیران دارایی گروه هفت در بیانیه خود، جنگ روسیه علیه اوکراین را «جنگ بیرحمانه ادامهدار» خواندند و هشدار دادند که در صورت شکست تلاشها برای برقراری آتشبس، همه گزینهها از جمله «افزایش تحریمها» را بررسی خواهند کرد.
این توصیف نسبت به بیانیه گروه هفت در ماه اکتبر - پیش از انتخاب مجدد ترامپ - که جنگ را «غیرقانونی، غیرقابل توجیه و بیدلیل» توصیف کرده بود، ملایمتر شده است.
ترامپ حمایت آمریکا از اوکراین را کاهش داده و حتی گفته که کییف در برافروختن این درگیری مقصر است.
او تلاش دارد با این مواضع، روسیه را به مذاکره صلح ترغیب کند.
با این حال، وزیران دارایی گروه هفت تاکید کردند کشورهایی که در تامین مالی جنگ روسیه نقش دارند، نباید از امتیاز بازسازی اوکراین بهرهمند شوند.
شامپاین این موضع را «اظهارنظری بسیار مهم» و یکی از «ارکان اساسی بیانیه» خواند.
در این بخش نیز نامی از چین یا کشورهای دیگری که غرب آنها را به ارسال قطعات حیاتی به روسیه متهم میکند، ذکر نشده است.
طبق این بیانیه، داراییهای دولتی روسیه در حوزههای قضایی گروه هفت تا زمانی که مسکو به جنگ پایان نداده و خسارات واردشده به اوکراین را جبران نکرده باشد، در حالت مسدود باقی خواهد ماند.
والدیس دومبروفسکیس، معاون اجرایی کمیسیون اروپا، گفت که در این نشست درباره پیشنهاد کاهش سقف قیمت نفت صادراتی روسیه که گروه هفت تعیین کرده و اکنون ۶۰ دلار در هر بشکه است، گفتوگو شد؛ زیرا قیمت نفت روسیه اکنون به کمتر از این سطح رسیده است.
با این حال، این طرح در بیانیه نهایی ذکر نشد، چرا که اسکات بسنت، وزیر خزانهداری آمریکا، قانع نشده است که چنین اقدامی واقعا لازم باشد.
نفت خام برنت هماکنون حدود ۶۴ دلار در هر بشکه معامله میشود.
یک مقام اروپایی تاکید کرد که ایالات متحده «هنوز قانع نشده» کاهش سقف قیمت نفت روسیه ضروری باشد.
سخنگوی وزارت خزانهداری آمریکا تنها گفت که دیدارهای بسنت در نشست گروه هفت «هم سازنده بود و هم خوشایند».
او افزود: «ما مشتاقانه منتظر همکاریهای آینده با تمامی شرکای گروه هفت در موضوعات مورد علاقه مشترک هستیم.»
مقامات گروه هفت، تعاملات بسنت را «سازنده» و «منعطف» توصیف کردند و گفتند که خشکی اولیه جای خود را به شوخیهایی در ضیافت شام داد.
یک مقام فرانسوی گفت: «احساس ما این بود که بحثی میان دوستان و متحدان در جریان است.»
با این حال، وزیر خزانهداری آمریکا برخلاف معمول، حضور رسانهای پررنگی در نشست گروه هفت نداشت، هیچ نشست خبریای برگزار نکرد و عمدتا دور از دید خبرنگاران فعالیت داشت.
تنها اظهار نظر عمومی او در پاسخ به خبرنگاری بود که گفت: «روز بسیار پرباری داشتم.»
