شبکه ان‌بی‌سی‌نیوز به نقل از پنج منبع مطلع گزارش داد که دولت ترامپ در حال بررسی طرحی برای انتقال دائمی تا یک میلیون فلسطینی از نوار غزه به لیبی است. این شبکه افزود این طرح در مرحله‌ای جدی قرار دارد و مذاکراتی در این‌باره با رهبری لیبی انجام شده است.
به گزارش شبکه ان‌بی‌سی نیوز، در ازای پذیرش اسکان فلسطینیان، آمریکا احتمالا میلیاردها دلار از دارایی‌های بلوکه‌شده لیبی را آزاد خواهد کرد.
این شبکه تاکید کرده است که هرچند هنوز توافق نهایی در این زمینه حاصل نشده، اما این طرح به اندازه‌ای جدی بوده که کاخ سفید آن را با مقامات لیبی در میان گذاشته است.
به گفته دو منبع آگاه و یک مقام پیشین آمریکایی، اسرائیل نیز در جریان این گفت‌وگوها قرار دارد.
با این حال، وزارت امور خارجه و شورای امنیت ملی آمریکا به پرسش‌های شبکه ان‌بی‌سی نیوز پاسخ ندادند. مقامات دولت اسرائیل نیز از اظهار نظر در این‌باره خودداری کردند.
باسم نعیم، از مقامات ارشد حماس، گروهی که از سوی آمریکا به‌عنوان یک سازمان تروریستی شناخته می‌شود، در واکنش به این گزارش اعلام کرد: «حماس از هیچ‌گونه گفت‌وگویی درباره انتقال فلسطینی‌ها به لیبی اطلاع ندارد.»
او افزود: «فلسطینی‌ها عمیقا به سرزمین خود دلبسته‌اند، آماده‌اند تا آخرین نفس برای دفاع از خاک، خانواده و آینده فرزندان‌شان بجنگند و تنها خودشان حق دارند درباره سرنوشت‌شان تصمیم بگیرند.»
ابهام در جزئیات و چالش‌های اجرایی
در حالی که هنوز مشخص نیست چه تعداد از فلسطینی‌های غزه داوطلبانه حاضر به مهاجرت به لیبی خواهند شد، یکی از گزینه‌های مورد بحث در کاخ سفید ارائه مشوق‌های مالی از جمله مسکن رایگان و کمک‌هزینه زندگی به آوارگان فلسطینی است.
با این حال، جزییات اجرای طرح مبهم است و اسکان دائمی یک میلیون نفر در لیبی با موانع بزرگ اقتصادی، لجستیکی و سیاسی مواجه خواهد شد.
طبق آخرین آمار رسمی سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا CIA، جمعیت فعلی لیبی حدود ۷.۳۶ میلیون نفر است و اضافه شدن یک میلیون نفر به این جمعیت مانند آن خواهد بود که ایالات متحده ۴۶ میلیون نفر را در خاک خود بپذیرد.
در حال حاضر لیبی با بی‌ثباتی عمیق سیاسی، درگیری‌های داخلی و حضور دو دولت رقیب، در غرب به رهبری عبدالحمید دُبیبه و در شرق تحت کنترل خلیفه حفتر، دست‌وپنجه نرم می‌کند.
دولت آمریکا نیز شهروندانش را از سفر به لیبی به‌دلیل خطرات امنیتی از جمله تروریسم، مین‌های عمل‌نکرده، ربایش و درگیری‌های مسلحانه منع کرده است.
دولت دُبیبه پاسخی به درخواست اظهار نظر نداده و ارتش ملی لیبی به رهبری حفتر نیز واکنشی به این خبر نشان نداده است.
گزینه‌های حمل‌ونقل: هوا، زمین یا دریا؟
منابع مطلع می‌گویند که مقامات آمریکایی تمامی گزینه‌های ممکن برای انتقال فلسطینی‌ها از غزه به لیبی، شامل راه‌های هوایی، زمینی و دریایی را در دست بررسی دارند. اما نبود فرودگاه در غزه بدان معناست که ابتدا باید فلسطینی‌ها به نزدیک‌ترین فرودگاه منطقه، یعنی قاهره، منتقل شوند که حدود ۳۲۰ کیلومتر با غزه فاصله دارد.
فاصله غزه تا بنغازی، دومین شهر بزرگ لیبی، حدود ۲۱۰۰ کیلومتر است. در صورت استفاده از اتوبوس‌های مسافربری شهری، که معمولا ۵۵ نفر ظرفیت دارند، جابه‌جایی یک میلیون نفر نیازمند هزاران اتوبوس و سفر خواهد بود.
در صورت بهره‌گیری از کشتی‌های مسافربری که پیش‌تر در جریان جنگ داخلی لیبی در ۲۰۱۱ برای تخلیه شهروندان به‌کار رفته بودند، هر کشتی در حالت ایده‌آل می‌تواند تا دو هزار نفر را جابه‌جا کند. اما انجام چنین ماموریتی مستلزم صدها سفر چندروزه است که با هزینه، تاخیر و پیچیدگی‌های بسیاری همراه خواهد بود.
چشم‌انداز ترامپ برای غزه پس از جنگ
طرح اسکان فلسطینی‌ها در لیبی بخشی از چشم‌انداز دونالد ترامپ برای دوران پس از جنگ در غزه است. او در ماه فوریه اعلام کرده بود که آمریکا قصد دارد کنترل نوار غزه را به‌دست بگیرد و آن را به «ریویرا خاورمیانه» تبدیل کند.
به گفته دو مقام فعلی دولت، یک مقام پیشین آمریکایی و دو منبع مطلع، ترامپ گفته بود: «ما این منطقه را توسعه می‌دهیم، هزاران شغل ایجاد می‌کنیم، و آن را به افتخار خاورمیانه تبدیل خواهیم کرد.»
با این حال، ترامپ تاکید کرده که برای اجرای این طرح، فلسطینی‌ها باید به‌طور دائمی به جایی دیگر منتقل شوند: «در حال حاضر نمی‌توان در غزه زندگی کرد. باید یک مکان دیگر پیدا کنیم که باعث خوشحالی مردم شود... جایی که در آن کشته نشوند یا مورد اصابت چاقو و گلوله قرار نگیرند.»
او گفته بود: «مردم نباید به غزه بازگردند.»
این اظهارات، حتی برخی از نزدیک‌ترین دستیاران ترامپ مانند مارکو روبیو، وزیر امور خارجه، را غافلگیر کرد و واکنش‌هایی منفی از سوی متحدان عرب آمریکا و قانون‌گذاران هر دو حزب در کنگره به‌دنبال داشت.
لیندزی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه و متحد ترامپ، در آن زمان گفت: «باید ببینیم جهان عرب چه می‌گوید، اما این طرح در سطوح زیادی مسئله‌ساز خواهد بود.»
در ماه مارس، آمریکا و اسرائیل همچنین پیشنهاد مصر برای بازسازی غزه بدون جابه‌جایی جمعی فلسطینی‌ها را رد کردند.
گزینه‌های جایگزین: سوریه پس از اسد؟
به گفته یک مقام ارشد دولت آمریکا، یک مقام پیشین و یک منبع مطلع، دولت ترامپ کشورهای دیگری از جمله سوریه را نیز به‌عنوان محل احتمالی برای اسکان فلسطینی‌ها بررسی کرده است. یکی از گزینه‌ها انتقال فلسطینی‌ها به سوریه‌ای است که پس از برکناری بشار اسد در دسامبر، اکنون دارای رهبری جدید است.
ترامپ سه‌شنبه در عربستان سعودی اعلام کرد که تحریم‌های آمریکا علیه سوریه لغو خواهد شد. او همچنین چهارشنبه نیز دیداری کوتاه با احمد الشرع، رهبر جدید این کشور داشت، اقدامی که می‌تواند نخستین گام در جهت عادی‌سازی روابط میان دو کشور تلقی شود.
پس از آن وزیران امور خارجه آمریکا و سوریه در ترکیه با یکدیگر دیدار کردند.
