ایران در حال آماده‌ شدن برای سفر پوتین به تهران است

سخنگوی دولت مسعود پزشکیان اعلام کرد که تهران خود را برای سفر ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه به ایران آماده می‌کند.

خبرگزاری دولتی روسیه (ریا)، دوشنبه ۲۲ اردیبهشت به نقل از فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت چهاردهم اعلام کرد تهران در حال تدارک سفر رییس‌جمهوری روسیه به ایران است.

به گفته مهاجرانی، سفر پوتین به تهران در دست بررسی است و مقدمات آن در حال انجام.

کرملین هنوز واکنشی به این خبر نشان نداده است.

جای خالی مقام‌های ایرانی در مسکو

در حالی که نقش مسکو در مناسبات بین‌المللی جمهوری اسلامی همواره پر‌رنگ و تعیین کننده بوده است، به نظر می‌رسد در آن سو، مقامات کرملین علاقه‌ چندانی به حضور مهمانان ایرانی در برنامه‌های رسمی و ملی خود ندارند.

در رویدادی تکراری همانند سال‌های اخیر، امسال نیز مسکو از مقام‌های جمهوری اسلامی برای حضور در مراسم «روز پیروزی» دعوت نکرد. مراسمی که در آن از رهبران چین و ونزوئلا گرفته تا فلسطین و بورکینافاسو حضور داشتند.

جمهوری اسلامی در این مراسم حتی در سطح مهمانان نظامی هم حضور نداشت.

این تناقض در رفتار کرملین با واکنش‌هایی در تهران نیز مواجه شد و روزنامه جمهوری اسلامی نوشت که پوتین «لاف دوستی» با ایران می‌زند.

مشورت با رییس‌جمهوری روسیه

عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، ۲۹ فروردین و پیش از برگزاری دومین دور مذاکرات میان جمهوری اسلامی و آمریکا، در جریان سفر خود به مسکو از سفر پوتین به ایران در سال جاری خبر داد.

او در دیدار با سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه گفت: «دیروز ملاقات بسیار خوب و طولانی با آقای پوتین داشتم و پیام کتبی رهبری را خدمت ایشان تسلیم کردم.»

به گفته عراقچی، پیام علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی هم به پوتین بود و هم به دنیا: «ایران، روسیه را شریک اصلی و راهبردی خود می‌داند و در مسائل مهم با مسکو مشورت می‌کند.»

همان روز سخنگوی کاخ کرملین اعلام کرد پوتین نیز پیامی برای خامنه‌ای ارسال کرده است.

ملاقات‌های پوتین و خامنه‌ای

پوتین هر بار که به تهران سفر کرده با رهبر جمهوری اسلامی دیدار کرده است.

نخستین سفر او در مهر ماه ۱۳۸۶ و در زمان ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد انجام شد؛ سفری که در بحبوحه توجه بی‌سابقه جهان به برنامه هسته‌ای ایران صورت گرفت.

در این دیدار، خامنه‌ای بر لزوم گسترش روابط همه‌جانبه با «روسیه مقتدر» تاکید کرد.

سفر بعدی در آذر ماه ۱۳۹۴ و اندکی پس از توافق برجام انجام شد؛ دیداری دو ساعته و غیرمعمول که طی آن رهبر جمهوری اسلامی از حضور روسیه در منطقه، به‌ویژه سوریه، تمجید کرد.

در آن دیدار، پوتین نسخه‌ای از یک قرآن عتیقه (که بعدها اصالت آن زیر سوال رفت) را به خامنه‌ای هدیه داد.

سومین سفر پوتین در آبان ۱۳۹۶ و در دوران ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ انجام شد.

در این سفر، خامنه‌ای پیشنهاد داد از ظرفیت بندر چابهار برای اتصال حمل‌ونقل به بندر سن‌پترزبورگ استفاده شود؛ طرحی که اکنون به‌صورت پروژه راه‌آهن رشت-آستارا در حال پیگیری است.

پوتین در شهریور ۱۳۹۷ نیز برای چهارمین بار به تهران سفر کرد و خامنه‌ای در آن دیدار پیشنهاد همکاری ایران و روسیه برای «مهار آمریکا» را مطرح کرد.

آخرین سفر پوتین در تیر ماه ۱۴۰۱ و در دوران ریاست‌جمهوری ابراهیم رئیسی انجام شد که در آن رهبر جمهوری اسلامی خواستار نهایی شدن قراردادهای بلندمدت در حوزه انرژی با روسیه شد.

از نگاه تهران، سفرهای پوتین همواره نشانه‌ای از «عمق راهبردی روابط دو کشور و همراهی با محور شرق» بوده است.

تقویت روابط دو کشور

روابط ایران و روسیه در سال جاری با امضای توافق‌نامه مشارکت راهبردی ۲۰ ساله تقویت شده، هرچند این توافق برخلاف برخی پیمان‌های مشابه روسیه با سایر کشورها، شامل بند دفاع متقابل نمی‌شود.

مقام‌های ایرانی گفته‌اند مسکو اگرچه مواضع تندی در قبال غرب دارد اما نسبت به درگیر شدن مستقیم در جنگی گسترده در خاورمیانه محتاط است؛ با وجود آن‌که در سال ۱۳۹۴ به‌طور نظامی وارد سوریه شد.

روسیه در ماه‌های گذشته برای جنگ در اوکراین، سلاح‌هایی از ایران خریداری کرده است.