پیشنهاد پوتین برای مذاکره روسیه و اوکراین در استانبول
اندکی پس از آنکه قدرت‌های اروپایی با پشتیبانی دونالد ترامپ خواستار آتش‌بس بدون شرط ۳۰ روزه در اوکراین شدند، ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه، در اظهاراتی در کرملین پیشنهاد داد مذاکرات مستقیم روسیه با اوکراین ۲۵ اردیبهشت در استانبول برگزار شود.
پوتین یکشنبه ۲۱ اردیبهشت گفت این مذاکرات باید با هدف دستیابی به صلحی پایدار و ریشه‌کن کردن علل اصلی جنگ برگزار شود.
رییس‌جمهوری روسیه گفت مسکو بارها پیشنهاد آتش‌بس در اوکراین را مطرح کرده، اما اوکراین مخالفت کرده است.
پوتین با اشاره به آتش‌بس سه‌روزه اخیر دو کشور اضافه کرد اوکراین تلاش کرد در مدت آتش‌بس به مرزهای روسیه حمله کند، اما روسیه این حمله‌ها را دفع کرد.
ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین، در پی این سخنان در روز یکشنبه گفت نشانه مثبتی است که روسیه شروع به بررسی پایان جنگ کرده، اما اولین قدم برای این کار، شروع آتش‌بس در ۲۲ اردیبهشت است.
زلنسکی در حساب ایکس خود نوشت: «ادامه کشتار حتی برای یک روز هم فایده‌ای ندارد. ما انتظار داریم روسیه آتش‌بس - کامل، پایدار و قابل اعتماد - را از فردا، ۱۲ مه، تایید کند.»
آندری یرماک، رییس دفتر زلنسکی هم در تلگرام گفت، ابتدا باید آتش‌بس برقرار شود، سپس هر چیز دیگری.
او افزود: «روسیه نباید تمایل خود به ادامه جنگ را با اظهارات مبهم پنهان کند.»
دفتر رجب طیب اردوغان، رییس جمهور ترکیه، روز یکشنبه در تماس تلفنی با امانوئل مکرون، همتای فرانسوی خود، اعلام کرد که ترکیه آماده میزبانی مذاکرات برای آتش‌بس و صلح دائمی بین روسیه و اوکراین است.
دفتر ریاست جمهوری فرانسه هم تایید کرد مکرون با اردوغان در مورد مذاکرات اوکراین گفت‌وگو و بر لزوم آتش‌بس تاکید کرده است.
اردوغان در تماس تلفنی با پوتین، همتای روس خود هم آمادگی ترکیه را برای میزبانی مذاکرات صلح بین روسیه و اوکراین در استانبول اعلام کرد.
پیشنهاد آتش‌بس یک ماهه
پیش‌تر در روز شنبه ۲۰ اردیبهشت، قدرت‌های اصلی اروپا با پشتیبانی ترامپ خواستار آتش‌بس بدون شرط ۳۰ روزه در اوکراین شدند و تهدید کردند که اگر پوتین این پیشنهاد را در عرض چند روز نپذیرد، با تحریم‌های «گسترده‌ای» روبه‌رو خواهد شد.
رهبران بریتانیا، فرانسه، آلمان، لهستان و اوکراین در نشستی در کی‌یف که ترامپ نیز به صورت تلفنی در آن حضور یافت، تاریخ آغاز این آتش‌بس را ۲۲ اردیبهشت تعیین کردند.
ترامپ در پستی در تروث‌سوشال بر ادامه همکاری خود با روسیه و اوکراین برای پایان جنگ تاکید کرد و از مسکو و کی‌یف خواست به جان صدها هزار انسانی فکر کنند که با پایان یافتن این «حمام خون بی‌پایان» نجات خواهند یافت.
او نوشت: «جهانی کاملا نو و بسیار بهتر در پیش خواهد بود. من به همکاری با روسیه و اوکراین ادامه خواهم داد تا اطمینان حاصل کنم که این اتفاق می‌افتد. آمریکا در عوض می‌خواهد تمرکز خود را بر بازسازی و تجارت بگذارد. هفته‌ای بزرگ در راه است.»
کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، در یک کنفرانس خبری گفت: «ما همگی، به همراه ایالات متحده، پوتین را به چالش می‌کشیم. اگر او واقعا به دنبال صلح است، اکنون فرصت دارد آن را نشان دهد.»
او ادامه داد: «دیگر نه اگر و اما، نه شرط و شروط و نه تاخیر.»
بلافاصله پس از اعلام این موضع از سوی رهبران اروپایی، کرملین واکنشی کنایه‌آمیز نشان داد.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین، در گفت‌وگو با خبرگزاری روسی اینترفکس اظهار داشت: «ما از اروپا حرف‌های متناقض زیادی می‌شنویم. این اظهارات اغلب ماهیتی تقابلی دارند تا تلاشی برای احیای روابطمان. همین و بس.»
او سپس در گفت‌وگو با خبرگزاری دولتی تاس گفت که روسیه پیشنهاد آتش‌بس را بررسی خواهد کرد، و این در حالی است که مسکو موضع خاص خود را دارد.
تحریم‌های غرب علیه روسیه از زمان آغاز تهاجم تمام‌عیار مسکو در سال ۲۰۲۲ به‌تدریج شدیدتر شده‌اند، اما تاکنون نتوانسته‌اند به جنگ پایان دهند. با این حال، اجرای این تهدید جدید می‌تواند نشان‌دهنده وحدت فزاینده غرب پس از ماه‌ها بی‌ثباتی در سیاست آمریکا از زمان بازگشت ترامپ به کاخ سفید در ژانویه باشد.
پس از تماس مستقیم با مقامات روس، رویارویی علنی با زلنسکی و قطع موقت کمک‌های نظامی حیاتی به کی‌یف، واشینگتن روابطش با اوکراین را ترمیم و برای دسترسی به قراردادهای معدنی جدید در اوکراین توافقی را امضا کرده است.
ترامپ هنوز به‌طور علنی در مورد اظهارات رهبران اروپایی واکنشی نشان نداده، اما از کندی پیشرفت روسیه در مذاکرات آتش‌بس ابراز نارضایتی کرده است.
امانوئل مکرون، رییس‌جمهور فرانسه، گفت: «در صورتی که آتش‌بس نقض شود، تحریم‌های گسترده‌ای در هماهنگی بین اروپا و ایالات متحده آماده خواهد شد.»
نزدیک‌تر شدن مواضع اروپا و آمریکا
با اعمال تحریم‌های جدید، کاخ سفید موضع خود را به موضع اروپای غربی که از جنگ تجاری ترامپ نگران است، نزدیک‌تر خواهد کرد. ترامپ همچنین گفته بود ممکن است از دفاع از متحدان ناتو که در هزینه‌های دفاعی خود کم‌کاری می‌کنند، خودداری کند.
زلنسکی گفته که او و رهبران بازدیدکننده اروپایی توافق کرده‌اند که آتش‌بس بدون شرط باید از دوشنبه آغاز شود و شامل زمین، دریا و هوا باشد. او هشدار داد که اگر روسیه آن را نپذیرد، با تحریم‌های جدیدی روبه‌رو خواهد شد، از جمله تشدید اقدامات تنبیهی علیه بخش‌های انرژی و بانکی مسکو.
رهبران اروپایی و اوکراین سپس بیانیه‌ای مشترک منتشر کردند که در آن مفاد آتش‌بس ۳۰ روزه تشریح شده بود و هدف اصلی آن را «ایجاد فضای لازم برای دیپلماسی» عنوان کردند.
آن‌ها حمایت اروپا و ایالات متحده از این طرح را تحسین و تاکید کردند که اگر روسیه بخواهد برای اجرای آتش‌بس شروطی بگذارد، «چنین رفتاری فقط به‌عنوان تلاشی برای ادامه جنگ و تضعیف دیپلماسی تلقی خواهد شد.»
سخنگوی کرملین در گفت‌وگو با شبکه ای‌بی‌سی نیوز اعلام کرد در صورت توافق بر سر آتش‌بس در جنگ اوکراین، مسکو خواهان توقف کامل ارسال تسلیحات از سوی ایالات متحده و کشورهای اروپایی به این کشور خواهد بود.
پسکوف، شنبه ۲۰ اردیبهشت گفت که در غیر این صورت، این آتش‌بس به نفع اوکراین خواهد بود.
او تاکید کرد: «اوکراین به بسیج کامل خود ادامه می‌دهد و نیروهای تازه‌نفس را به خط مقدم می‌فرستد. همچنین از این فرصت برای آموزش نیروهای جدید و استراحت دادن به نیروهای فعلی استفاده خواهد کرد. چرا باید چنین امتیازی را به اوکراین بدهیم؟»
در حالی که زلنسکی، پیش‌تر اعلام کرده بود کشورش با آتش‌بس ۳۰ روزه موافق است، دونالد ترامپ، جمعه از روسیه و اوکراین خواست که «این جنگ احمقانه را تمام کنند».
او از طرفین خواست برای برقراری چنین آتش‌بسی تلاش کنند.
با این حال، پسکوف در این مصاحبه مواضع قبلی ولادیمیر پوتین، رییس‌جمهوری روسیه را که از ۱۳ مارس (۲۳ اسفند) علنی شده و در تماس تلفنی ۱۸ مارس با ترامپ نیز مطرح شده بود، تکرار کرد.
او گفت: «پوتین با آتش‌بس موافق بود اما پرسش‌هایی را مطرح کرد. او گفت که در حال حاضر در جبهه پیشروی‌هایی داریم و نیروهای روسیه با اطمینان در حال پیشروی هستند. پس اگر از آتش‌بس صحبت می‌کنیم، با محموله‌های تسلیحاتی که هر روز از آمریکا و اروپا می‌آیند چه کنیم؟»
در همین زمینه، گزارش‌ها درباره موضع‌گیری قبلی پوتین در دیدار با رییس‌جمهوری چین نشان می‌دهد که کرملین به‌دنبال تقویت حمایت‌های دیپلماتیک چین در مواجهه با فشارهای آمریکا و اروپا برای توقف جنگ است. این موضوع در حال حاضر در مطالبات مسکو برای توقف کمک تسلیحاتی غرب به اوکراین نیز منعکس شده است.