قطع برق و خاموشیها در مناطق مرفهنشین تهران به مراتب کمتر از مناطق جنوبی و حاشیه پایتخت است. این موضوع که مدتها بهصورت شایعه در بین شهروندان رواج داشت، اکنون در برخی اظهارنظرها و گزارشهای رسانههای رسمی تایید شده است.
روزنامه هممیهن در شماره پنجشنبه ۱۸ اردیبهشت ماه خود در مطلبی با عنوان «خاموشیهای تبعیضآمیز در تهران» تعداد و مدت خاموشیها در استان تهران را بر اساس منطقه بررسی کرده است که این بررسی نشان میدهد خاموشی در مناطق کم درآمد، به مراتب بیشتر بوده است.
بررسی میدانی خبرنگار این روزنامه نشان میدهد ۷۵ درصد خاموشیهای استان تهران در دو ماه نخست سال متعلق به جنوب و غرب استان است. حاشیه و اطراف شهر تهران نیز از این خاموشیها مستثنی نبودهاند و در مقایسه با مرکز شهر، قطعیهای بیشتری را تجربه کرده و میکنند.
۱۵ اردیبهشت ماه، پس از فراگیر شدن شایعه خاموشیهای تبعیضآمیز در تهران، حسین سلاحورزی، فعال اقتصادی که مدتی ریاست اتاق بازرگانی ایران را بر عهده داشت، در حساب شبکه ایکس خود نوشت: «اگر خبر بیشتر بودن قطعی برق در مناطق جنوبی و حاشیهای تهران نسبت به شمال شهر صحت داشته باشد، با تاسف باید بیش از ناترازی انرژی، برای ناترازی عدالت اجتماعی اندوهگین باشیم.»
در همین رابطه بخوانید: مواجهه حکومت با بحران برق در تابستان ۱۴۰۴؛ از توصیه خرید بادبزن و آفتابه تا افزایش قیمت
در پی این نوشته، تعداد پرشماری از کاربران در پاسخ به او قطع مکرر برق در مناطق جنوبی و عدم قطع برق در مناطق شمالی تهران را تایید کردند.
کاربری از اسلامشهر، از جمله مناطق جنوبی تهران، نوشته است برقشان در روز دو بار قطع میشود. در مقابل کاربری از منطقه دو تهران نوشته است از ابتدای آغاز خاموشیها، برق منزل ایشان حتی یک بار هم قطع نشده است.
بر اساس یافتههای میدانی هممیهن، با وجود اعلام جدول زمانبندی، خاموشیها در تهران بدون برنامه و خارج از این جدول رخ داده است. در حالی که در مناطق جنوب و حاشیه شهر تهران، برق مشترکان به طور مکرر روزانه یک تا دوبار قطع میشود، برق در مناطق مرکزی و شمال شهر تهران، برقرار است.
قطع برق شمال شهر، تبعات امنیتی و رسانهای دارد
روزنامه هممیهن به نقل از یکی از مدیران برق منطقهای تهران نوشت: «برای پایداری شبکه ناچاریم خاموشیها را متمرکز در حاشیهها اعمال کنیم چون قطع برق تهران تبعات امنیتی و رسانهای دارد.»
در دوره مورد بررسی، مناطق شمالی تهران کمترین میزان قطع برق را داشتهاند و در برخی زمانها که مناطق جنوبی تهران با قطع برق چندساعته مواجه شدند، شمال تهران هیچ گونه قطعیای نداشته است.
مرکز تهران نیز در مقایسه با شمال تهران قطع برق بیشتری داشته است اما این قطعیها بر خلاف مناطق جنوبی، برنامه مشخص و جامع داشتند.
این روزنامه با اشاره به اینکه برق در مناطقی از جنوب و حاشیه شهر تهران روزانه تا چهار ساعت قطع میشود، در گفتوگو با یکی از اهالی نسیمشهر (اکبرآباد سابق) در حاشیه تهران نوشت: «در هفته اخیر حدودا روزی دو ساعت قطعی برق را داشتیم، تابستان نیز همانند برنامه شش روز در هفته روزی دو ساعت با معضل قطعی برق مواجه بودیم.»
سهمیه خاموشی شهرستانها چهار برابر تهران
موضوع تبعیض تنها به شهر تهران و حاشیه آن خلاصه نشده است.
حسین حقوردی، نماینده شهرستانهای ملارد، شهریار و قدس در مجلس شورای اسلامی، طی نامهای به عباس علیآبادی، وزیر نیرو نوشت: «مطابق ابلاغیه [شما] سهمیه خاموشی برای شهر تهران ۵۰ مگاوات مختص صنایع کوچک و کارخانجات و برای سایر شهرهای استان تهران ۲۰۰ مگاوات شامل منازل مسکونی، صنایع و کارخانجات تعیین شده است.»
به گفته حقوردی، این اختلاف فاحش و نحوه اعمال خاموشیها موجب بروز نارضایتی و مشکلاتی برای شهروندان ساکن در شهرستانهای استان تهران شده است.
براساس یافتههای ایراناینترنشنال فروشندگان در پلتفرمهای آنلاین و از جمله تلگرام بهطور علنی سلاحهایی از تپانچه گرفته تا تفنگهای کلاشینکف را عرضه میکنند.
این قانون بهروزشده که مسعود پزشکیان، رییس دولت در جمهوری اسلامی آن را سهشنبه ۱۶ اردیبهشت امضا کرد، مجازاتهای شدیدتری برای نگهداری اسلحه بدون مجوز تعیین و استفاده از پلتفرمهای دیجیتال برای تبلیغ یا فروش سلاح را جرمانگاری کرده است.
با این حال، تلگرام همچنان مملو از پستهایی است که اسلحههایی با قیمتهایی بین ۲۰۰ میلیون تا ۱.۸ میلیارد ریال — حدود ۲۴۰ تا ۲۲۰۰ دلار با نرخ کنونی هر دلار ۸۲۰ هزار ریال — تبلیغ میکنند.
در یکی از کانالها با ۱۷ هزار عضو، فروشندهای یک تپانچه Glock 17 را به قیمت ۲۸۰ میلیون ریال (۳۴۰ دلار)، یک ماکاروف را ۲۴۰ میلیون ریال (۲۹۰ دلار) و یک کلت .۴۵ ساخت ترکیه را ۳۶۰ میلیون ریال (۴۴۰ دلار) عرضه کرده بود.
برای خریداران سطح بالاتر، یک قبضه کلاشینکف با قیمت ۱.۷ میلیارد ریال (۲۰۷۰ دلار) آگهی شده بود که ویدیویی هم از آن در کنار دو خشاب پر منتشر شد.
یکی از فروشندگان هنگام تماس ناشناس از طریق تلگرام گفت: «پرداخت با تتر انجام میشود.»
او افزود: «بعد از تایید، موقعیت مکانی برای شما ارسال میشود، معمولا یک کمد در یک مرکز خرید. دو ساعت فرصت دارید تا آن را تحویل بگیرید.»
با جا زدن خود بهعنوان خریدار، با پنج فروشنده در کانالهای مختلف تماس گرفتیم. همه پرداخت با رمزارز را شرط دانستند، هیچکدام گزینهای برای راستیآزمایی ارائه نکردند و دو فروشنده پاسخهایی با متن و لیست قیمت کاملا مشابه دادند؛ موضوعی که اصالت برخی آگهیها را زیر سوال میبرد.
با این حال منابع آگاه در تهران که با این بازار غیرقانونی آشنایی دارند، میگویند بازار کاملا جعلی نیست. یکی از این منابع گفت: «بله، کلاهبرداری وجود دارد، ولی فروشندههای واقعی هم زیادند. مردم تجربههای خود را را به اشتراک میگذارند و بعضی از این فروشندهها سالهاست که به مشتریان خود اسلحه تحویل میدهند.»
قانون جدید اصلاحشده سلاح گرم در ایران دامنه جرایم قابل مجازات را بهطور چشمگیری گسترش داده است. علاوه بر نگهداری غیرقانونی، این قانون فروشندگان، تعمیرکاران و افرادی که اسلحه را بهصورت آنلاین تبلیغ یا ترویج میکنند هدف قرار میدهد.
مجازاتها بسته به نوع سلاح از سه تا ۱۵ سال زندان متغیر است و سلاحهای خودکار، سلاحهای سنگین و مهمات نظامی بیشترین مجازاتها را به همراه دارند.
یک بند از قانون به مقامات اجازه میدهد که املاک، وسایل نقلیه یا اماکنی را که در ارتباط با جرایم مرتبط با اسلحه استفاده شدهاند، توقیف کنند.
بر اساس متن قانون، هرگونه تبلیغ، فروش یا آموزش دیجیتال مرتبط با سلاح گرم مشمول پیگرد قانونی است. این قانون همچنین کنترل بر تفنگهای بادی را سختگیرانهتر کرده و کسانی را که تفنگ بادی PCP بالای ۴۰ ژول در اختیار دارند، ملزم کرده که ظرف سه ماه سلاح خود را تحویل دهند، در غیر این صورت با مجازاتهای مشابه شکار غیرقانونی روبهرو خواهند شد. دارندگان PCP زیر این حد نیز باید برای دریافت مجوز اقدام کنند.
با این حال، در تلگرام اجرای قانون محدود به نظر میرسد. فروشندگان بهطور علنی اسلحه آگهی میکنند و با استفاده از ایموجیهای اسلحه، بمب و آتش توجه جلب میکنند.
منابع میگویند این سلاحها اغلب از ترکیه، عراق یا از طریق خلیج فارس قاچاق میشوند و ممکن است چندین بار از طریق واسطههای محلی خریدوفروش شوند.
یکی از منابع در تهران گفت: «دلالهایی که واقعا اسلحه تحویل میدهند، شبکه دارند و از افراد مورد اعتماد استفاده میکنند. بعضیها حتی از حمایت پلیس هم برخوردارند.»
بازار سیاه ایران فراتر از اسلحه هم گسترده است. مشروبات الکلی بدون مجوز، خدمات جنسی تحت عنوان ماساژ و صحنه روبهرشد مواد مخدر—از کوکائین تا قرصهای سنتتیک—همگی از همان زیرساخت دیجیتال استفاده میکنند و بر ناشناسبودن، پلتفرمهای رمزگذاریشده و لجستیک سریع تکیه دارند.
اگرچه مقامات وعده اجرای قاطع قانون جدید را دادهاند، کانالهای تلگرامی همچنان بهراحتی قابل یافتن و به سرعت قابل تغییر برند هستند. برای خریداران، این بازار قمار محسوب میشود، اما به گفته کسانی که با اقتصاد غیرقانونی تهران آشنایی دارند، فروشندگان کافی وجود دارند که این بازار را زنده نگه دارند.
