راز فسیل‌شدن: چرا ردپای بعضی موجودات در تاریخ باقی می‌ماند و برخی محو می‌شوند؟
پژوهش‌گران دانشگاه لوزان سوئیس دریافتند اندازه و ترکیب شیمیایی بدن عامل اصلی در تبدیل شدن یا نشدن جانوران به فسیل است.
به گزارش پایگاه خبری ساینس دیلی، یک پژوهش تازه از راز ماندگاری برخی جانوران باستانی و ناپدید شدنِ بدون اثر دیگر موجودات پرده برداشت.
دانشمندان دانشگاه لوزان سوئیس پس از آزمایش‌های دقیق دریافتند اندازه بدن و ترکیب شیمیایی آن نقش تعیین‌کننده‌ای در سرنوشت جانوران پس از مرگ دارد.
فسیل‌هایی فراتر از استخوان
فسیل‌ها تنها به استخوان‌ها محدود نمی‌شوند. برخی از شگفت‌انگیزترین یافته‌های باستان‌شناسی شامل آثاری از بافت‌های نرم مانند ماهیچه‌ها، روده‌ها و حتی مغز هستند.
این فسیل‌های نادر تصویری زنده از گذشته به ما ارائه می‌دهند، اما دانشمندان همواره با این معما روبه‌رو بوده‌اند که چرا چنین شرایطی تنها برای بعضی جانوران و اندام‌ها رخ می‌دهد.
برای کشف این راز، گروهی از دانشمندان دانشگاه لوزان سوئیس به آزمایشگاه روی آوردند. آن‌ها از طریق آزمایش‌های پیشرفته تجزیه، اجازه دادند طیف وسیعی از جانوران شامل میگوها، حلزون‌ها، ستاره‌های دریایی و کرم‌های پلاناریا در شرایط کاملا کنترل‌شده تجزیه شوند.
در حین تجزیه اجساد، پژوهش‌گران با استفاده از حسگرهای میکروسکوپی، محیط شیمیایی اطراف را به‌دقت زیر نظر گرفتند. آن‌ها به طور خاص، تعادل بین شرایط غنی از اکسیژن (اکسیدکننده) و شرایط کم‌اکسیژن (کاهنده) را بررسی کردند.
بر اساس نتایج این پژوهش که در مجله «نیچر کامیونیکیشنز» منتشر شد، جانوران بزرگ‌تر که محتوای پروتئینی بالاتری دارند، شرایط احیاکننده (کم اکسیژن) را سریع‌تر به وجود می‌آورند.
این شرایط برای فسیل شدن از اهمیت فراوانی است، زیرا روند تجزیه را کُند و واکنش‌های شیمیایی مانند معدنی شدن یا جایگزینی بافت با مواد معدنی پایدارتر را فعال می‌کند.
به گفته نورا کورتسی، دانشجوی دکتری دانشگاه لوزان و پژوهشگر اصلی این مطالعه، این موضوع نشان می‌دهد دو جانوری که در طبیعت در کنار یکدیگر دفن شده‌اند، ممکن است صرفا به‌دلیل تفاوت در اندازه یا ترکیب شیمیایی بدن، سرنوشتی متفاوت به‌عنوان فسیل پیدا کنند.
فرید صالح، پژوهشگر بنیاد ملی علوم سوئیس در دانشگاه لوزان و یکی از نویسندگان این مقاله، نیز می‌گوید تحت تاثیر این شرایط، یکی ممکن است کاملا از بین برود، در حالی که دیگری می‌تواند جاودانه شود.
تاثیرات این یافته در علم باستان‌شناسی
بر اساس این مطالعه، احتمال حفظ شدن جانورانی مانند بندپایان بزرگ به‌صورت فسیل، بیشتر از پلاناریاهای کوچک یا دیگر کرم‌های آبزی است.
به گفته کورتسی، این عوامل ممکن است توضیح دهد که چرا عمدتا بندپایان، جوامع فسیلی مربوط به دوران کامبرین و اردویسین (حدود ۵۰۰ میلیون سال پیش) را تشکیل می‌دهند.
این یافته‌ها نه‌تنها به توضیح ماهیت ناقص سوابق فسیلی کمک می‌کند، بلکه بینش ارزشمندی را در مورد فرآیندهای شیمیایی که به شکل‌گیری حیات باستانی که امروز می‌توانیم بازسازی کنیم، ارائه می‌دهد.
شناسایی عواملی که فسیل‌سازی بافت‌های نرم را شکل می‌دهد، ما را به درک چگونگی تشکیل فسیل‌های استثنایی نزدیک‌تر می‌کند و توضیح می‌دهد چرا ما تنها قطعات خاصی از گذشته را در اختیار داریم.
این پژوهش همچنین چالش‌های تازه‌ای را پیش روی باستان‌شناسان قرار می‌دهد. حال آن‌ها باید درک کنند که آنچه در سوابق فسیلی می‌بینند، ممکن است تصویر کاملی از تنوع زیستی گذشته نباشد.
برخی گونه‌ها به‌دلیل ویژگی‌های فیزیولوژیکی خود، احتمال کمتری برای تبدیل شدن به فسیل داشته‌اند و این امر می‌تواند درک ما از اکوسیستم‌های گذشته را تحت تاثیر قرار دهد.
دانشمندان امیدوارند با استفاده از این اطلاعات بتوانند تصویر کامل‌تری از حیات در دوره‌های تاریخی گذشته ترسیم کنند و خلاءهای موجود در سوابق فسیلی را با شناخت بهتر از فرآیندهای فسیل شدن پر کنند.
