۱۰۰ روز نخست دولت ترامپ؛ آیا نظم جهانی در حال تغییر جدی است؟
دونالد ترامپ در ۱۰۰ روز نخست بازگشت به کاخ سفید، با پیشبرد سیاست‌های «آمریکا اول»، نظم بین‌المللی را دستخوش تغییر کرده است. اعمال تعرفه‌های گسترده، کاهش کمک‌های خارجی و مواضع متفاوت در قبال متحدان، ساختار نظم جهانی پس از جنگ جهانی دوم را با چالش روبرو کرده است.
رویکرد رادیکال‌تر در دور دوم
خبرگزاری رویترز در گزارشی به رویکرد ترامپ در دوره دوم ریاست جمهوری‌اش پرداخته و می‌نویسد که رویکرد او پس از بازگشت به قدرت، نسبت به دوره قبلی متفاوت شده است.
الیوت آبرامز، از محافظه‌کاران کهنه‌کار آمریکایی که در دولت‌های رونالد ریگان و جورج دبلیو بوش خدمت کرده و در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ نیز به عنوان فرستاده ویژه آمریکا در امور ایران و ونزوئلا منصوب شده بود، به رویترز گفت: «ترامپ اکنون بسیار رادیکال‌تر از هشت سال پیش است و این موضوع مرا شگفت‌زده کرده است.»
سیاست «آمریکا اول» در دور دوم ریاست جمهوری ترامپ، موجب ناراحتی برخی دوستان آمریکا شده است. این اقدامات همراه با فضای ابهام‌آلود، نگرانی در میان گروهی از دولت‌ها ایجاد کرده تا جایی که برخی کشورها در حال اتخاذ تصمیماتی هستند که حتی با روی کار آمدن رییس‌جمهوری میانه‌روتر در سال ۲۰۲۸، به آسانی قابل بازگشت نخواهد بود.
دنیس راس، از مذاکره‌کنندگان پیشین خاورمیانه برای دولت‌های دموکرات و جمهوری‌خواه، به خبرگزاری رویترز گفت: «آنچه ما شاهد آن هستیم، آشفتگی عظیم در نظم جهانی است. در حال حاضر هیچ کس از آنچه در حال وقوع است یا آنچه در آینده رخ خواهد داد، اطمینان ندارد.»
تبعات جهانی سیاست‌های ترامپ
برخی تحلیلگران بر این باورند اگرچه برخی پیامدهای اقدامات ترامپ ماندگار خواهد بود، اما در صورت تعدیل رویکردهای کنونی او، امکان ترمیم اوضاع وجود دارد. رییس‌جمهوری آمریکا پیش‌تر در مواردی مانند اجرای تعرفه‌ها، از مواضع اولیه خود عقب‌نشینی کرده‌است.
با این حال، کارشناسان منتظر تغییر اساسی در سیاست‌های ترامپ نیستند و پیش‌بینی می‌کنند بسیاری از کشورها برای مصون ماندن از برخی تصمیم‌های او، تغییرات دائمی در مناسبات خود با واشینگتن ایجاد خواهند کرد.
آثار بازگشت ترامپ به قدرت هم‌اکنون در صحنه جهانی نمایان شده است. شماری از متحدان اروپایی آمریکا در واکنش به رویکردهای تازه واشینگتن، تقویت صنایع دفاعی داخلی را در دستور کار قرار داده‌اند تا وابستگی خود به تسلیحات آمریکایی را کاهش دهند.
در کره جنوبی، گفت‌وگوها درباره دستیابی به توانمندی هسته‌ای مستقل شدت گرفته و همزمان، احتمال گرایش متحدان آمریکا به سوی چین، دست کم در حوزه اقتصادی، افزایش یافته است.
در مقابل این انتقادها، کاخ سفید اصرار دارد که اقدامات دولت نه‌تنها به اعتبار آمریکا آسیب نزده، بلکه در راستای ترمیم خساراتی است که دولت پیشین وارد کرده است.
به گزارش رویترز، مقامات دولت ترامپ معتقدند این اقدامات برای پاکسازی پیامدهای آنچه «رهبری بی‌اراده» جو بایدن در صحنه جهانی می‌خوانند، ضروری است.
برایان هیوز، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید، در بیانیه‌ای اعلام کرد که رییس‌جمهوری ترامپ با سرعت در حال رفع چالش‌های پیش رو است. او به اقداماتی همچون تلاش برای کشاندن اوکراین و روسیه به میز مذاکره، مبارزه با قاچاق فنتانیل، برخورد قاطع با چین، بازگرداندن سیاست فشار حداکثری علیه ایران و تامین امنیت مرزهای جنوبی اشاره کرده است.
تغییر سیاست خارجی
به گزارش رویترز، نظرسنجی مشترک این خبرگزاری با موسسه ایپسوس، نشان می‌دهد بیش از نیمی از شهروندان آمریکایی، از جمله حدود ۲۰ درصد از جمهوری‌خواهان، بر این باورند که ترامپ «بیش از حد» به روسیه نزدیک شده است.
او رویکرد آمریکا در قبال جنگ روسیه و اوکراین را به طور اساسی دگرگون ساخته و حتی در دیدار ماه فوریه با ولودیمیر زلنسکی، رییس‌جمهوری اوکراین، مشاجره شدیدی در کاخ سفید داشته است.
رییس‌جمهور آمریکا در حالی روابط با مسکو را گرم‌تر کرده که نگرانی‌هایی را در جامعه جهانی برانگیخته است. تحلیلگران بیم آن دارند که ترامپ با اولویت‌بخشی به بهبود مناسبات با ولادیمیر پوتین، کی‌یف را وادار کند به از دست دادن بخش‌هایی از خاک خود تن دهد.
خبرگزاری رویترز می‌نویسد که برخورد دولت ترامپ با اروپا و ناتو، که از دیرباز ستون اصلی امنیت فراآتلانتیک بوده‌اند، موجب نگرانی‌هایی شده است. رییس‌جمهور آمریکا این نهادها را به سوءاستفاده از کشورش متهم می‌کند.
ترامپ برخلاف روسای جمهور معاصر، از سخنان توسعه‌طلبانه ابایی ندارد. او گفته گرینلند را «به دست خواهد‌آورد»، کانادا را فاقد دلیل کافی برای موجودیت مستقل دانسته، تهدید به تصرف کانال پاناما کرده و حتی پیشنهاد داده غزه جنگ‌زده را به یک تفرجگاه تبدیل کند.
واکنش‌های جهانی و بازتعریف روابط
به نوشته رویترز، جهان در حال تنظیم روابط خود با آمریکای دوران ترامپ است. اتحادیه اروپا در واکنش به فشارهای تجاری واشینگتن، بسته‌ای از تعرفه‌های تلافی‌جویانه را برای اجرا در صورت شکست مذاکرات آماده کرده است.
آلمان و فرانسه نیز در حال افزایش هزینه‌های دفاعی خود هستند، رویکردی که می‌تواند به تقویت صنایع نظامی داخلی و کاهش وابستگی به تسلیحات آمریکایی بینجامد.
به نوشته این خبرگزاری، کانادا که روابط تاریخی‌اش با همسایه جنوبی به سردی گراییده، اکنون به دنبال گسترش مناسبات اقتصادی و امنیتی با اروپاست. کره جنوبی و ژاپن نیز با وجود نگرانی از سیاست‌های ترامپ، در تلاشند روابط خود با واشینگتن را حفظ کنند.
پرسش مهمی که مطرح است این است که آیا برخی دولت‌ها به صورت غیرعلنی به دنبال نزدیکی بیشتر به چین، هدف اصلی تعرفه‌های ترامپ، خواهند‌بود؟ پکن خود را به عنوان گزینه‌ای برای کشورهایی معرفی کرده که از سیاست‌های تجاری رییس‌جمهور آمریکا احساس فشار می‌کنند.
آرون دیوید میلر، دیپلمات باتجربه آمریکایی، معتقد است که برای ترامپ هنوز فرصت تغییر مسیر وجود دارد.