چین و اتحادیه اروپا در واکنش به تعرفه‌های سنگین اعمال‌شده از سوی دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری ایالات متحده، از وضع تعرفه‌های جدید بر کالاهای آمریکایی خبر دادند. این اقدامات، جنگ تجاری جهانی را شدت بخشیده که بازارها را به لرزه درآورده و احتمال رکود اقتصادی را افزایش داده است.
چین چهارشنبه، ۲۰ فروردین، اعلام کرد که تعرفه بر واردات کالاهای آمریکایی را از ۳۴ درصد به ۸۴ درصد افزایش می‌دهد. این تصمیم درست پس از آن اعلام شد که تعرفه‌های تلافی‌جویانه ۱۰۴ درصدی ترامپ بر واردات از چین اجرایی شد.
اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد که در نخستین دور اقدامات متقابل خود، تعرفه‌ای ۲۵ درصدی بر طیفی از واردات کالا از آمریکا اعمال خواهد کرد. این بلوک ۲۷ عضوی، در مواجهه با تعرفه‌های ۲۰ درصدی آمریکا بر بیشتر محصولات خود و همچنین تعرفه‌های بالاتر بر خودروها و فولاد، به این اقدام دست زده است. کانادا، متحد نزدیک آمریکا و یکی از شرکای مهم تجاری این کشور، نیز اقدامات متقابل خود را از روز چهارشنبه، ۲۰ فروردین، اجرایی کرد.
تعرفه‌های هدفمند آمریکا علیه ده‌ها کشور دیگر، از ژاپن گرفته تا ماداگاسکار، نیز به اجرا درآمده است.
به‌گزارش رویترز، این تعرفه‌ها نظم تجاری جهانی را که دهه‌ها برقرار بود، از هم گسسته‌اند. بنا بر برآوردهای مختلف، میانگین تعرفه‌ها در بزرگ‌ترین بازار مصرفی جهان اکنون به بیش از ۲۰ درصد رسیده است، در حالی که پیش از ورود ترامپ به کاخ سفید، این رقم تنها ۲.۵ درصد بود.
جیمی دیمون، مدیرعامل بانک جی‌پی مورگان چیس و یکی از صداهای معتبر در حوزه اقتصاد، هشدار داد که تعرفه‌های ترامپ احتمالا به رکود اقتصادی و ورشکستگی وام‌گیرندگان منجر خواهد شد.
بازارهای جهانی نیز از این تحولات ضربه سختی خورده‌اند و این آسیب تنها به بازارهای سهام محدود نبوده که طی هفته گذشته تریلیون‌ها دلار از ارزش آن‌ها دود شد و به هوا رفت.
قیمت نفت به پایین‌ترین سطح در چهار سال اخیر سقوط کرده و سرمایه‌گذاران، اوراق خزانه آمریکا و دلار را که معمولا پناهگاه‌های امن در بحران‌های اقتصادی هستند، کنار گذاشته‌اند. این آسیب‌ها به بازارهای تامین مالی شرکت‌ها نیز سرایت کرده و هزینه‌های استقراض حتی برای شرکت‌های کم‌ریسک‌تر را افزایش داده است.
ژاپن و کانادا اعلام کرده‌اند که برای تثبیت نظام مالی جهانی همکاری خواهند کرد؛ وظیفه‌ای که معمولا در زمان‌های بحران بر عهده ایالات متحده بود.
ترامپ با بی‌اعتنایی به سقوط بازارها، به سرمایه‌گذاران سیگنال‌های متناقضی درباره ماندگاری بلندمدت تعرفه‌ها فرستاد. او این تعرفه‌ها را «دائمی» توصیف کرد اما در عین حال گفت که این اقدامات، رهبران دیگر کشورها را تحت فشار قرار داده تا پای میز مذاکره بیایند.
او در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «آرام باشید! همه چیز به خوبی پیش خواهد رفت. ایالات متحده از همیشه بزرگ‌تر و بهتر خواهد شد!»
ترامپ گفته است که این تعرفه‌ها به بازسازی پایگاه صنعتی آمریکا کمک خواهند کرد؛ پایگاهی که طی دهه‌ها آزادسازی تجاری رو به زوال رفته بود. البته، او تأکید کرده که آماده است موانع تجاری را در مذاکرات دوجانبه با شرکای تجاری کاهش دهد. مقامات دولت ترامپ می‌گویند که این مذاکرات می‌تواند شامل کمک‌های خارجی و نظامی نیز باشد.
ترامپ پیشتر با رهبران ژاپن و کره جنوبی گفتوگو کرده بود و انتظار میرود که هیئتی از ویتنام نیز روز چهارشنبه با مقامات آمریکایی دیدار کند.
ترامپ سهشنبه، ۱۹ فروردین گفت: «این کشورها دارند با ما تماس میگیرند و چاپلوسی میکنند.»
مقامات آمریکایی می‌گویند بعید است که این تعرفه‌ها به زودی لغو شوند و حتی ممکن است تعرفه‌های بیشتری نیز اعمال شود. ترامپ سهشنبه بار دیگر اعلام کرد که قصد دارد تعرفه‌ای «عمده» بر واردات دارو وضع کند. این سخنان باعث سقوط سهام شرکت‌های داروسازی در سراسر جهان شد.
مقامات آمریکایی تأکید کرده‌اند که گفتوگو با چین در اولویت قرار ندارد.
چین هشدار داده است که اگر ترامپ همچنان به اعمال تعرفه بر کالاهای چینی ادامه دهد، این کشور «عزم و ابزار» لازم برای ادامه این جنگ تجاری را دارد.
علاوه بر تعرفه‌های تلافی‌جویانه، پکن محدودیتهایی نیز بر ۱۸ شرکت آمریکایی، عمدتا در صنایع دفاعی، اعمال کرده و فهرست شرکت‌های آمریکایی تحت تحریم خود را به حدود ۶۰ شرکت افزایش داده است.
ارز چین برای کاهش ارزش تحت فشار شدیدی قرار گرفته است. اما منابع آگاه به رویترز گفتند که بانک مرکزی چین از بانکهای بزرگ دولتی خواسته است خرید دلار آمریکا را کاهش دهند و اجازه ندهند ارزش یوان بهشدت سقوط کند.
تولیدکنندگان چینی در زمینههایی همچون درختهای کریسمس پلاستیکی و سایر تزیینات سال نو، که ۸۷ درصد بازار آمریکا را در اختیار دارند، می‌گویند هنوز هیچ سفارشی از واردکنندگان آمریکایی دریافت نکردهاند.
دردسرهای داخلی آمریکا؟
شاخصهای سهام ایالات متحده روز چهارشنبه اندکی افزایش یافتند، زیرا سرمایه‌گذاران به خرید سهام ارزانتر فناوری روی آوردند. از زمانی که ترامپ تعرفه‌های جدید را در دوم آوریل اعلام کرد، شاخص اس و پی ۵۰۰ بدترین افت خود را از زمان تاسیس در دهه ۱۹۵۰ تجربه کرده است.
به‌گزارش رویترز اقتصاددانان هشدار می‌دهند که تعرفه‌های ترامپ می‌تواند هزینه‌های سالانه یک خانوار آمریکایی را تا چندین هزار دلار افزایش دهد؛ موضوعی که می‌تواند برای ربیسجمهوری که با شعار کاهش هزینه‌های زندگی مردم به قدرت رسید، به یک معضل سیاسی تبدیل شود. بنا بر نظرسنجی رویترز/ایپسوس، سه نفر از هر چهار آمریکایی انتظار دارند قیمتها بهدلیل تعرفه‌های ترامپ افزایش یابد.
برخی شرکت‌ها اعلام کرده‌اند که قیمتهای خود را بلافاصله افزایش خواهند داد، اما برخی دیگر تاکید دارند که این افزایش قیمتها به مرور زمان و با ورود کالاهای جدید مشمول تعرفه به بازار اتفاق خواهد افتاد. شرکت والمارت، بزرگ‌ترین واردکننده کالاهای کانتینری به آمریکا، همچنان به پیشبینی قبلی خود برای فروش سالانه پایبند مانده و وعده داده که قیمتها را پایین نگه دارد.
دموکراتها، که در واشینگتن از قدرت کنار گذاشته شدهاند، برای ارائه واکنشی منسجم به این سیاستها با مشکل مواجهاند. برخی از آن‌ها تعرفه‌ها را اقدامی معکوس و مضر دانستهاند، اما برخی دیگر معتقدند ترامپ بیش از حد پیش رفته است.
گرچن ویتمر، فرماندار میشیگان که بهعنوان یک گزینه احتمالی برای نامزدی ریاستجمهوری مطرح است، گفت: «از تعرفه‌ها باید مانند تیغ جراحی استفاده شود، نه پتک.»
