جِی‌دی ونس، معاون رییس‌جمهور آمریکا جمعه در جریان سخنرانی خود در کنفرانس امنیتی مونیخ، رهبران اروپایی را به سانسور آزادی بیان و ناتوانی در کنترل مهاجرت متهم کرد. این اظهارات با واکنش تند وزیر دفاع آلمان روبه‌رو شد و گفتگوهای مربوط به جنگ اوکراین در کنفرانس را تحت‌الشعاع قرار داد.
قرار بود چشم‌انداز مذاکرات صلح پس از گفت‌وگوی تلفنی این هفته میان دونالد ترامپ، رییس‌جمهور آمریکا و ولادیمیر پوتین، رهبر روسیه، محور اصلی کنفرانس امنیتی مونیخ باشد. اما ونس در سخنرانی خود در این نشست تقریبا هیچ نامی از روسیه یا اوکراین نبرد.
او گفت تهدیدی که بیش از همه او را در مورد اروپا نگران می‌کند، نه روسیه است و نه چین، بلکه آن چیزی است که وی «عقب‌نشینی از ارزش‌های بنیادی حفاظت از آزادی بیان» توصیف کرد و همچنین موضوع مهاجرت که به گفته او در اروپا «از کنترل خارج شده است.»
واکنش وزیر دفاع آلمان
بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان، در سخنرانی خود در کنفرانس که ساعاتی پس از سخنرانی ونس انجام شد، اظهارات او را «غیرقابل قبول» خواند و گفت ونس، دموکراسی را نه‌تنها در آلمان بلکه در کل اروپا زیر سوال برده است.
رویترز گزارش داده این تقابل نشان‌دهنده تفاوت عمیق دیدگاه‌های دولت جدید ترامپ و رهبران اروپایی است که یافتن اشتراک نظر میان متحدان قدیمی، یعنی ایالات متحده و اروپا را در موضوعاتی از جمله اوکراین دشوار می‌سازد.
ابهام و سکوت حاضران
بسیاری از شرکت‌کنندگان در کنفرانس، سخنرانی ونس را در سکوتی توام با شگفتی دنبال کردند و هنگام سخنرانی او تشویق چندانی به چشم نمی‌خورد.
تماس تلفنی ترامپ با پوتین، دولت‌های اروپایی را به هراس انداخته است. آن‌ها از زمان تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲ تلاش کرده‌اند رییس‌جمهور روسیه را منزوی کنند و بیم آن دارند که در مذاکرات صلحی که بر امنیت خودشان نیز تاثیرگذار است، کنار گذاشته شوند.
ونس که روز جمعه در مونیخ با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، دیدار کرد، پیش از برگزاری کنفرانس در مصاحبه با وال‌استریت ژورنال گفته بود ترامپ می‌تواند برای فشار بر پوتین از چندین اهرم اقتصادی و نظامی استفاده کند.
بعدتر، ویلیام مارتین، سخنگوی ونس، با تفسیر این روزنامه مبنی بر این‌که معاون رییس‌جمهور آمریکا، روسیه را تهدید کرده، مخالفت کرد.
مذاکرات صلح
زلنسکی در کنفرانس مونیخ گفت تنها زمانی حاضر است با پوتین گفتگو کند که اوکراین با ترامپ و رهبران اروپایی به یک طرح مشترک دست یافته باشد.
ونس و زلنسکی از بیان جزئیات مذاکرات‌شان در مونیخ خودداری کردند، اما رییس‌جمهور اوکراین بر این موضوع تاکید کرد کشورش به «تضمین‌های امنیتی واقعی» نیاز دارد.
آنالنا بربوک، وزیر خارجه آلمان هم نسبت به هرگونه تلاش برای تحمیل توافق صلح به اوکراین هشدار داد.
او گفت: «یک صلح نمایشی بر سر مردم اوکراین و اروپایی‌ها، هیچ دستاوردی نخواهد داشت. یک صلح ظاهری امنیت پایدار به ارمغان نمی‌آورد، نه برای مردم اوکراین و نه برای ما در اروپا یا ایالات متحده.»
روسیه سه سال پس از آغاز تهاجم همه‌جانبه‌اش و با این ادعا که تلاش اوکراین برای عضویت در ناتو، تهدیدی موجودیتی برای روسیه است. اکنون نزدیک به ۲۰ درصد از خاک اوکراین را در اختیار دارد.
ونس همچنین خواسته ترامپ از اروپا را تکرار کرد: این‌که اروپا کار بیشتری برای دفاع خود انجام دهد تا واشنگتن بتواند بر دیگر مناطق، به‌ویژه منطقه‌ایندوپاسفیک متمرکز شود.
ونس در دیدار با فرانک‌والتر اشتاین‌مایر، رییس‌جمهور آلمان، گفت: «در آینده معتقدیم که اروپا باید نقش بزرگ‌تری در امنیت خود ایفا کند.»
مارک روته، دبیرکل ناتو، تاکید کرد که ونس درباره لزوم «بالا بردن توانایی اروپا» و افزایش اقدام در حوزه دفاع خود «کاملا محق» است. او گفت: «از این منظر ما باید به بلوغ برسیم و خیلی بیشتر هزینه کنیم.»
در این کنفرانس، چندین رهبر اروپایی صحبت‌های ونس را تأیید کردند و گفتند که اروپا هزینه‌های دفاعی‌اش را افزایش خواهد داد، اما همچنین باید با واشنگتن در مورد کاهش تدریجی حمایت خود با آن‌ها رایزنی کند.
