دونالد ترامپ، رییس‌جمهوری آمریکا، دوشنبه ۲۲ بهمن، تعرفه های واردات فولاد و آلومینیوم به ایالات متحده را به ۲۵ درصد افزایش داد و معافیت‌ها و سهمیه‌های معافیت از عوارض گمرکی را برای کانادا، مکزیک، برزیل و سایر کشورها لغو کرد.
این کشورها اصلی‌ترین صادرکنندگان فولاد و آلومینیوم به آمریکا هستند و چنین اقدامی می‌تواند خطر یک جنگ تجاری چندجبهه‌ای را بیش از پیش افزایش دهد.
ترامپ دوشنبه اعلامیه‌هایی را امضا کرد که نرخ تعرفه واردات آلومینیوم را از ۱۰ درصد قبلی که در سال ۲۰۱۸ وضع کرده بود، به ۲۵ درصد افزایش داد و با این اقدام تعرفه ۲۵ درصدی را بر میلیون ها تن واردات فولاد و آلومینیوم که تحت معاملات سهمیه‌ای، معافیت‌ها و هزاران استثنای دیگر به آمریکا صادر می‌شد، بازگرداند.
مقامات دولت ترامپ می‌گویند که این معافیت‌ها، اثربخشی تعرفه‌هایی را که در دولت اول ترامپ وضع شده بود، از بین‌برده‌اند و برای محافظت از صنعت فولاد و آلومینیوم ایالات متحده اعمال این تعرفه‌ها ضروری است.
پیتر ناوارو، مشاور تجاری ترامپ، گفت که این اقدامات به تولیدکنندگان فولاد و آلومینیوم ایالات متحده کمک و امنیت اقتصادی و ملی آمریکا را تقویت می‌کند.
او به خبرنگاران گفت: «تعرفه‌های جدید فولاد و آلومینیوم به دامپینگ خارجی پایان می دهد، تولید داخلی را تقویت می‌کند و حیات صنایع فولاد و آلومینیوم ما را به‌عنوان ستون فقرات اقتصادی و امنیت ملی آمریکا تضمین می‌کند.»
ترامپ پیشتر در روز یک‌شنبه، ۲۱ بهمن، در مسیر رفتن به مسابقه سوپر بول در نیواورلئان، در گفت‌وگو با خبرنگاران از تصمیم خود در این زمینه خبر داده و گفته بود که دوشنبه به‌طور رسمی تعرفه‌های جدید را اعلام خواهد کرد.
تعرفه‌های جدید، مازاد بر تعرفه‌های فعلی در زمینه واردات فلزات خواهد بود.
رییس‌جمهوری آمریکا همچنین گفت که در روزهای آینده از «تعرفه‌های متقابل» بر همه کشورها رونمایی خواهد کرد. قرار است نرخ این تعرفه‌ها با میزان اعمال‌شده از سوی هر کشور مطابقت داشته باشد.
طبق داده‌های دولتی و آمارهای موسسه آهن و فولاد آمریکا؛ کانادا، برزیل و مکزیک، بزرگ‌ترین صادرکنندگان فولاد به ایالات متحده هستند.
کانادا با اختلاف زیاد، بزرگ‌ترین تامین‌کننده فلز آلومینیوم اولیه برای آمریکا محسوب می‌شود و در ۱۱ ماه نخست سال ۲۰۲۴ میلادی ۷۹ درصد از کل واردات این محصول را تامین کرده است.
پس از انتشار این خبر، سهام شرکت‌های تولیدکننده فولاد و آلومینیوم آمریکا در معاملات پیش از بازگشایی بازار افزایش یافت و سهام برخی از شرکت‌های بزرگ فولادسازی اروپا با افت مواجه شد.
تصمیم اروپا برای اتخاذ واکنش متقابل در برابر ترامپ
کمیسیون اروپا دوشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد که هیچ توجیهی برای اعمال تعرفه‌های جدید بر صادرات فلزات خود نمی‌بیند و در صورت چنین «اقدام غیر موجهی» از سوی ترامپ، برای حفاظت از منافع کسب‌وکارها، کارگران و مصرف‌کنندگان اروپایی، واکنش نشان خواهد داد.
این کمیسیون همچنین تاکید کرد تاکنون اطلاع‌رسانی رسمی درباره اعمال تعرفه‌های بیشتر بر کالاهای اروپایی دریافت نکرده و تا زمانی که جزییات این اقدامات مشخص نشود، واکنشی نشان نخواهد داد.
ترامپ در دور نخست ریاست‌جمهوری خود بر فولاد وارداتی از بسیاری از کشورها تعرفه ۲۵ درصدی و بر آلومینیوم تعرفه ۱۰ درصدی اعمال کرد. این تعرفه‌ها برای اتحادیه اروپا، ۶.۴ میلیارد یورو از صادرات آن‌ها را شامل می‌شد.
اتحادیه اروپا سال ۲۰۱۸ در پاسخ، مجموعه‌ای از تعرفه‌های متقابل را بر کالاهای آمریکایی به ارزش ۲.۸ میلیارد یورو اعمال کرد که بوربون و موتورسیکلت‌های هارلی دیویدسون را شامل می‌شد.
دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند در صورت اجرای تعرفه‌های وارداتی جدید از سوی ترامپ، منطقی‌ترین اقدام، اعمال دوباره این تدابیر متقابل خواهد بود.
علاوه بر اتحادیه اروپا، مقامات کشورها نیز به‌طور مستقل نسبت به تصمیم جدید ترامپ واکنش نشان دادند.
سخنگوی کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، درباره تعرفه‌گذاری احتمالی دولت آمریکا برای کشورش گفت: «بدون دیدن جزییات، نمی‌توانیم در مورد تاثیرات آن اظهارنظر کنیم، دولت همیشه برای تمام تحولات آماده است.»
او افزود که بریتانیا هیچ پیشنهاد دقیقی از سوی آمریکا در مورد تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم دریافت نکرده است اما «به‌طور مناسب در این زمینه تصمیم خواهد گرفت.»
رابرت هابک، وزیر اقتصاد آلمان، دوشنبه اعلام کرد که اروپا باید متحد و قاطعانه به محدودیت‌های تجاری یک‌جانبه واکنش نشان دهد و برای این اقدام آماده است.
پیش از آن نیز سخنگوی وزارت اقتصاد آلمان در واکنشی گفت برلین تهدید تعرفه‌ای ترامپ را جدی می‌گیرد و همه تلاش‌ها را برای جلوگیری از افزایش تعرفه‌ها انجام می‌دهد.
ترامپ تاکنون مشخص نکرده که کدام کشورها تحت تاثیر اعمال تعرفه‌های جدید او قرار خواهند گرفت، اما اشاره کرد که این رویکردی گسترده است که می‌تواند به حل مشکلات بودجه‌ای آمریکا نیز کمک کند.
ژان-نوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، دوشنبه گفت پاریس و شرکای اروپایی آن نباید در دفاع از منافع خود در برابر تهدیدهای تعرفه‌ای آمریکا تردید کنند.
او تاکید کرد که اتحادیه اروپا باید آماده پاسخ‌گویی و واکنش به این اقدامات ترامپ باشد.
واکنش دیگر کشورها
تصمیم ترامپ برای اعمال تعرفه‌های جدید، در خارج از اروپا نیز واکنش‌هایی به دنبال داشت.
دان فارل، وزیر تجارت استرالیا، اعلام کرد که صادرات فولاد و آلومینیوم این کشور به آمریکا «هزاران شغل با حقوق مناسب» در ایالات متحده ایجاد کرده و برای منافع دفاعی مشترک حیاتی است.
بر اساس داده‌های پایگاه تجارت سازمان ملل، استرالیا در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۳۷ میلیون دلار فولاد و محصولات آهنی و در سال ۲۰۲۴ حدود ۲۷۵ میلیون دلار آلومینیوم به آمریکا صادر کرده است.
آنتونی آلبانیزی، نخست‌وزیر استرالیا، بر تلاش برای دریافت معافیت از تعرفه‌های فولاد و آلومینیوم از آمریکا تاکید کرد.
مقامات صنعتی و یک منبع دولتی هند به خبرگزاری رویترز گفتند تعرفه‌های مدنظر ترامپ احتمالا تولیدکنندگان هندی را به سمت بازارهای جایگزین مانند اروپا و آسیای جنوب شرقی سوق خواهد داد.
هند دومین تولیدکننده بزرگ آلومینیوم اولیه در جهان است و آمریکا بزرگ‌ترین بازار صادراتی این کشور برای آلومینیوم محسوب می‌شود.
بر اساس داده‌های دولتی، هند در سال منتهی به مارس ۲۰۲۴، حدود ۲۰۰ هزار تن آلومینیوم به ۸۹۴.۴ میلیون دلار به آمریکا صادر کرد.
نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، این هفته با ترامپ دیدار خواهد کرد و انتظار می‌رود که پیشنهاد کاهش بیشتر تعرفه‌ها را مطرح کند؛ اقدامی که می‌تواند صادرات آمریکا به هند را افزایش دهد و از بروز یک جنگ تجاری بین دو کشور جلوگیری کند.
وزارت صنعت کره جنوبی دوشنبه اعلام کرد که برای بررسی راهکارهای کاهش تاثیر احتمالی تعرفه‌های جدید، با تولیدکنندگان فولاد نشست اضطراری در سئول برگزار کرده است.
یکی از مقام‌های شرکت هیوندای استیل درباره افزایش قیمت صادرات در پی این تغییر اظهار نگرانی کرد.
او به سهمیه سالانه فولاد بدون تعرفه کره جنوبی اشاره کرد که معادل ۷۰ درصد میانگین صادرات این کشور به آمریکا در سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ است و در دوران نخست ریاست‌جمهوری ترامپ مورد توافق قرار گرفت.
آمریکا چقدر به واردات آلومینیوم و فولاد وابسته است؟
حدود یک‌چهارم از کل فولاد مورد استفاده در آمریکا وارداتی است که بخش عمده آن از مکزیک و کانادا یا از متحدان نزدیک در آسیا و اروپا مانند ژاپن، کره جنوبی و آلمان تامین می‌شود.
هرچند چین بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده فولاد در جهان است، اما حجم بسیار کمی از فولاد آن به آمریکا صادر می‌شود.
تعرفه ۲۵ درصدی که در سال ۲۰۱۸ اعمال شد، باعث شد بیشتر فولاد چین از بازار آمریکا حذف شود.
در سال گذشته میلادی، چین تنها ۵۰۸ هزار تن فولاد به آمریکا صادر کرد که معادل ۱.۸ درصد از کل واردات فولاد آمریکا بود.
در مورد آلومینیوم، آمریکا وابستگی بیشتری به واردات دارد، چرا‌که صنعت ذوب آلومینیوم آمریکا در مقایسه با استانداردهای جهانی کوچک محسوب می‌شود.
بر اساس داده‌های سازمان زمین‌شناسی آمریکا، ظرفیت کل واحدهای ذوب آلومینیوم این کشور تنها ۱.۷۳ درصد از ظرفیت جهانی را تشکیل می‌دهد.
حدود نیمی از آلومینیوم مصرفی در آمریکا وارداتی است و بیشتر آن از کانادا تامین می‌شود. سال گذشته میلادی، آمریکا ۳.۲ میلیون تن آلومینیوم از کانادا وارد کرد.
پس از کانادا، امارات متحده عربی و چین، بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان آلومینیوم آمریکا هستند.
