یک روز پس از چراغ سبز علی خامنهای، برخی مقامات حکومت ایران از ضرورت «مذاکره عادلانه» با آمریکا سخن گفتند و عباس عراقچی، وزیر خارجه جمهوری اسلامی هم اعلام کرد ایران تاکنون هیچ پیام مشخصی از آمریکا دریافت نکرده و پیامی هم به آمریکا ارسال نکرده است.
او گفت: «اگر در کشور به این جمعبندی برسیم که باید با آمریکا مذاکره شود، به صورت برابر انجام میشود اما اکنون این جمعبندی وجود ندارد.»
همزمان مسعود پزشکیان، رییس دولت چهاردهم، چهارشنبه در حاشیه جلسه هیات دولت تاکید کرد: «هنوز پیامی از جانب آمریکا دریافت نکردهایم.»
مجید تختروانچی، معاون سیاسی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، هم پیشتر در هشتم بهمن گفت که پس از روی کار آمدن رسمی ترامپ به عنوان رییسجمهوری آمریکا، پیامی بین جمهوری اسلامی و ایالات متحده رد و بدل نشده است.
پیش از این، وبسایت اکسیوس به نقل از دیپلماتهای اروپایی گزارش داد جمهوری اسلامی خواهان ارسال پیامی به آمریکا شده تا از تمایل تهران برای مذاکره با هدف دستیابی به توافقی جدید و متفاوت از برجام خبر دهد.
روزنامه کیهان که مواضع رهبر جمهوری اسلامی را نمایندگی میکند، در واکنش به این تحولات در چهارشنبه در یادداشت سردبیری خود نوشت که پیش از ورود به مذاکره، باید تکلیف برخی مسائل در جمهوری اسلامی مشخص شود.
کیهان که مدیرمسئول آن را خامنهای تعیین میکند، چهارشنبه ۱۰ بهمن، با اشاره به درخواستهای آمریکا در مورد برنامه اتمی جمهوری اسلامی نوشت که پذیرش این موضوعات به معنای «قبول یک تحول اساسی در ماهیت مردمسالارانه و عزتمدارانه نظام سیاسی کشور» است.
این روزنامه، توقف ساخت سلاحهای موثر، توقف حمایت از گروههای نیابتی در منطقه و توقف برنامه هستهای جمهوری اسلامی را خواستههای آمریکا از تهران دانست که پیش از هر مذاکرهای، باید تکلیف آنها در داخل معلوم شود.
کیهان افزود که توافق جامع دقیقا به همین معانی است: «بنابراین ما باید قبل از ورود به مذاکره جدید، در داخل تکلیف این موارد را مشخص کنیم. آن وقت پاسخ ما به این مطالبات آمریکا چه منفی باشد و چه مثبت باشد، ورود به مذاکره معنا و مفهوم ندارد.»
پیش از این عباس عراقچی، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی، در گفتوگو با اسکاینیوز، ضمن اشاره به احتمال انجام مذاکرات جدید با ایالات متحده گفت که اگرچه ایران آماده شنیدن پیشنهادهای دونالد ترامپ است اما برای قانع شدن به شروع مذاکرات جدید، شرایط «بسیار متفاوت و دشوارتر از گذشته» است.
در گزارش کیهان نیز تاکید شده است که اگر بدون روشن شدن تکلیف موضوعات داخلی با آمریکا مذاکره شود، «در مذاکره یا به بنبست میرسیم یا ناچار میشویم به توافقی تن دهیم که از حالا میدانیم تضمینی برای اجرای تعهدات طرف آمریکایی آن وجود ندارد».
مطرح شدن «مذاکره عادلانه با آمریکا» پس از چراغ سبز خامنهای
روزنامه کیهان و نزدیکان رهبر جمهوری اسلامی، در روزهای گذشته بارها به سخنان مقامات دولت درباره مذاکره با آمریکا حمله کردهاند.
محمدعلی موحدی کرمانی، رییس مجلس خبرگان رهبری نیز چهارشنبه گفت که افراد مرعوب آمریکا و اسرائیل، «نباید گول تهدیدهای آمریکا را بخورند» و «اگر ما با خدا باشیم آمریکا دیگر هیچ غلطی نمیتواند بکند».
یک روز پیش از این موضعگیری، خامنهای در سخنان سهشنبه ۹ بهمن خود، برای مذاکره با آمریکا چراغ سبز نشان داد.
او با اشاره به اقدامات آمریکا علیه جمهوری اسلامی گفت: «حواسمان باشد که با چه کسی مواجهیم، با چه کسی معامله میکنیم. انسان وقتی که طرف خودش را شناخت، ممکن است معامله هم بکند اما میفهمد که چه کار باید بکند.»
پس از این سخنان، برخی چهرههای اصولگرا از جمله حمیدرضا حاجی بابایی، نایب رییس مجلس شورای اسلامی، از «مذاکره عادلانه» با آمریکا سخن گفتند.
حاجی بابایی گفت: «آمریکا میگوید ایران نباید در صحنه بینالملل حضور داشته باشد و نباید انرژی هستهای داشته باشد. این مدل مذاکره، عادلانه نیست.»
فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت پزشکیان، با اشاره به احتمال مذاکره جمهوری اسلامی و آمریکا گفت که «سیاست خارجی دولت در چارچوب سیاستهای خارجی حاکمیت» است.
او افزود: «درباره ترامپ سناریوهای گوناگونی را آماده کردهایم و آمادگی شرایط مختلف را داریم.»
در روزهای گذشته، خبرهایی درباره مذاکره محمدجواد ظریف، معاون راهبردی دولت پزشکیان با مقامهای آمریکایی در حاشیه مجمع جهانی اقتصاد در داووس منتشر شد اما دفتر او این گزارشها را تکذیب کرد.
ظریف در این اجلاس ابراز امیدواری کرده بود که «ترامپ-۲ (ترامپ در دور دوم ریاستجمهوری) جدیتر، متمرکزتر و واقعبینتر» باشد.
کانی عبداللهی، دختری اهل روستای ماشکان از توابع پیرانشهر استان آذربایجان غربی بود که ششم بهمن به دلیل «ارتباط با یک پسر»، هدف ضربات چاقوی پدرش قرار گرفت و کشته شد.
هممیهن چهارشنبه دهم بهمن در گزارشی نوشت این دختر تا کلاس ششم دبستان درس خوانده بود و به پدر و مادرش در کشاورزی و دامداری کمک میکرد.
پدر کانی در خانهشان دو ضربه چاقو به قلب و کتف دخترش زد و سپس او را به بیمارستان برد اما این نوجوان به دلیل شدت جراحات، جان خود را از دست داد.
جعفر عبداللهی، پدر کانی، اکنون در زندان شهر نقده است.
۳ قتل یا مرگ مشکوک دختران در روستای محل زندگی کانی
ماشکان، محل زندگی کانی، روستایی ۳۲۵ نفری در ۲۵ کیلومتری پیرانشهر است که بهمن سال ۱۴۰۲ هم خبر دیگری درباره کشته شدن دختری به نام فرزانه به دست پدرش، در آن منتشر شد.
فرزانه، دختر عموی کانی عبداللهی بود و به گفته هممیهن، برخی مردم روستا از مرگ او با عنوان «خودکشی» یاد میکنند.
عیسی ماشکانی، دهیار روستا، به هممیهن گفت که فرزانه «به دلیل اختلافات خانوادگی» به زندگی خود پایان داد.
عموی کانی، سال گذشته و در جریان مرگ فرزانه، بازداشت و بازجویی نشد.
حدود ۱۰ سال پیش نیز دختری با مرگ مشکوک، جان خود را در این روستا از دست داد اما خانوادهاش گفتند خودکشی کرده است.
از آنجا که ماشکان مدرسهای در دوره متوسطه اول و دوم ندارد، تقریبا ۱۰۰ درصد دختران روستا ترک تحصیل میکنند؛ چون برای ادامه تحصیل باید به مدرسه شبانهروزی در پیرانشهر بروند و این کار سخت است.
به گفته دهیار روستا، دختران ماشکان از زمان کشته شدن کانی و بعد از دو مرگ در یک سال، اضطراب گرفتهاند که نکند این بلا سر خودشان بیاید.
حلیمه ابراهیمی، خاله کانی، به هممیهن گفته است که مریم، مادر این دختر نوجوان، «عصبانی و غمگین» است و نمیداند باید از شوهرش که میگوید «پشیمان است» جدا شود یا نه.
نبود آماری دقیق از زنکشی و دخترکشی در ایران
تعداد دقیق و آمار رسمی زنانی که به اسم «ناموس» در شهرهای ایران کشته میشوند، مشخص نیست.
عثمان مزین، وکیل اهل سردشت که سالهاست پروندههای زنکشی را دنبال میکند، در گفتوگو با هممیهن به موارد متعددی از چنین قتلهایی اشاره کرد.
یکی از این پروندههای مورد اشاره او مربوط به مرگ زنی در چهار سال پیش است که چون خانواده برایش مراسمی برگزار نکردند، مزین به موضوع مشکوک شد، با دادستان صحبت کرد و متوجه شد که کسی در این زمینه اعلام جرم نکرده است.
مزین از چندین نمونه دیگر یاد کرد که دختران نوجوان و زنان به دست برادر، پسرعمو، پدر، ناپدری و دیگر مردان خانواده خود کشته شدند.
طی روزهای ششم و هفتم بهمن، سه زن و دو کودک به دست مردان خانواده در شهرهای پیرانشهر، مراغه و کرمانشاه کشته شدند که گزارشهای مرگ آنان، افزایش نگرانیها در جامعه نسبت به بالا رفتن آمار زنکشی در ایران را در پی داشت.
عثمان مزین تاکید کرد که مجازات نکردن پدر بهدلیل قتل فرزندان، موجب افزایش دخترکشیها شده و حتی در مواردی که پدر قاتل نیست و برادر یا شوهر، قاتل هستند، چون مردم میدانند اگر پدر، قتل را گردن بگیرد قصاص نمیشود، پدر، خلافواقع خودش را قاتل معرفی میکند.
به گفته او، ماده مربوط به قصاص نکردن پدر برای قتل فرزندان موجب شده که پدران با خیال راحت این کار را بکنند و حتی اگر کسی غیر از پدر هم مرتکب قتل میشود، پدر گردن بگیرد و قاتل از مجازات مصون بماند.
بیشترین مجازاتی که مزین این سالها برای پدران قاتل فرزند دیده، ۱۰ سال حبس بوده است که: «عملا این ۱۰ سال هم تحمل نمیشود. مرخصی گرفته میشود و بعد از چندسال شرایط برای آزادی پدر فراهم میشود.»
این وکیل دادگستری، آمار قتل زنان در ایران را بسیار بالا خواند اما گفت این قتلها عمدتا اعلام نمیشوند چون تعداد زیادی از آنها به دستگاه قضایی گزارش نمیشود و خانواده هم آن را مخفی میکند.
نیمهشب سهشنبه نهم بهمن، دهها میلیون نفر برای انجام آیین مقدس شستوشو و غسل در شهر پریاگراج و محل تلاقی رودهای گنگ و جمنا در جشنواره کوم میلا، گرد هم آمدند اما ازدحام جمعیت باعث شد شماری از افراد زیر دست و پا بمانند.
این رویداد بزرگ با تعداد بالای شرکتکنندگانش، از فضا قابل مشاهده است.
یوجی آدیتیانات، سروزیر ایالت اوتار پرادش که شهر محل برگزاری جشنواره در آن قرار دارد، گفت بین ساعت ۱۱ تا ۱۲ شامگاه سهشنبه، برخی زائران سعی کردند از موانعی که برای محدوده اختصاصی آخاراها (سادوها یا مرتاضهای هندو) برای غسل تعیین شده بود، عبور کنند.
به گفته او، این اتفاق باعث شد که بعضی زائران دچار جراحت و بلافاصله برای درمان به بیمارستان منتقل شوند.
با گذشت ساعاتی از این حادثه، دولت هند هنوز آمار دقیق و مشخصی درباره قربانیان منتشر نکرده است.
یک مقام مسئول که نخواست نامش فاش شود، به خبرگزاری رویترز گفت در ازدحام جمعیت دستکم هفت نفر کشته و حدود ۱۰ نفر زخمی شدند.
همزمان برخی دیگر از مقامات محلی از مرگ ۳۸ نفر خبر دادهاند و منابع پزشکی از آمار تلفات بین ۱۵ تا ۵۰ نفر گفتهاند.
نارندرا مودی، نخستوزیر هند، با انتشار پستی در ایکس، ضمن ابراز همدردی با «زائرانی که عزیزان خود را از دست دادهاند» به این حادثه واکنش نشان داد اما به تعداد جانباختگان اشارهای نکرد.
او گفت: «اداره محلی در حال کمکرسانی به آسیبدیدگان به هر روش ممکن است.»
حادثه چگونه اتفاق افتاد؟
به گفته شاهدان عینی، این حادثه هنگامی رخ داد که شمار زیادی از افراد برای غسل وارد رودخانه شدند؛ در حالی که بسیاری دیگر در اطراف کرانه پر ازدحام رودخانه در حال استراحت بودند.
با هجوم جمعیت در چندین جهت، افراد تلاش کردند از میان فشار خارج شوند اما عده زیادی به زمین افتادند، موانع سرنگون شدند و افراد، یکدیگر را زیر پا گذاشتند.
گزارشهایی هم از وقوع ازدحام مرگبار دیگری در یکی از ورودیهای این گردهمایی منتشر شده است.
مردم محلی گفتهاند اجساد زیادی را در اطراف و کرانه رودخانه، روی زمین دیدهاند.
مودی پیشتر برای این جشنواره به شدت تبلیغ و از «جمعیت فوقالعاده و فراموش نشدنی» حاضر در این رویداد تمجید کرده بود و چهره او در سراسر این مراسم، روی پوسترها دیده میشد.
احزاب مخالف هند، دولت مرکزی و ایالتی این کشور را مورد انتقاد قرار داده و حادثه ازدحام جمعیت را ناشی از«سوءمدیریت و فرهنگ ویآیپی» دانستهاند.
انتقاد آنها به امتیازات ویژهای است که سیاستمداران و چهرههای سرشناس برای شرکت در این جشنواره دریافت میکنند.
رهبران مذهبی از زائران خواستهاند روز چهارشنبه به سمت سنگم (محل تلاقی «رودخانههای مقدس») نروند و به جای آن در نقاط دیگری غسل کنند.
آخاراها نیز اعلام کردند که غسل جمعی برنامهریزی شده خود را که قرار بود از ساعت چهار صبح چهارشنبه به وقت محلی آغاز شود، لغو کردهاند.
کوم میلا چیست؟
این دوره از جشنواره کوم میلا برای هندیها از اهمیت ویژهای برخوردار است زیرا ماها کوم میلا (کوم میلای بزرگ)، تنها هر ۱۴۴ سال یکبار برگزار میشود.
این حادثه در شرایطی اتفاق افتاد که مقامات هند انتظار داشتند چهارشنبه، به دلیل همراستایی نادر اجرام آسمانی پس از ۱۴۴ سال، رکورد ۱۰۰ میلیون زائر برای غسل مقدس ثبت شود.
این دوره از جشنواره هندوها از دو هفته پیش آغاز شده و تاکنون حدود ۲۰۰ میلیون نفر در آن شرکت کردهاند.
جشنواره کوم میلا به مدت ۴۵ روز در شهر پریاگراج در ایالت شمالی اوتارپرادش هند برگزار میشود و پیشتر تخمین زده شده بود امسال میزبان بیش از ۴۰۰ میلیون نفر باشد که بیشترین شمار شرکتکنندگان در تاریخ این رویداد به حساب میآید.
مراسم حج در عربستان سعودی سال گذشته تنها ۱/۸ میلیون زائر داشت.
هندوهای معتقد، بر این باورند که غسل در محل تلاقی سه رود مقدس گنگ، جمنا و رود نامرئی و اسطورهای ساراسواتی، گناهان را پاک میکند و در زمان کوم، موجب رهایی از چرخه حیات و مرگ نیز میشود.
به گفته مقامات، تا ساعت ۱۰ صبح چهارشنبه (به وقت محلی)، بیش از ۳۶ میلیون نفر در این نقطه غسل کرده بودند.
سال ۲۰۱۳، حادثهای مشابه در مقدسترین روز جشنواره کوم میلا رخ داد که طی آن، دستکم ۳۶ زائر، عمدتا زنان، جان باختند.
این دو مقام گفتند که تصمیمگیری در مورد محل اعزام این افراد با هماهنگی اسرائیل انجام می شود.
اسرائیل خواستار آن شده است که این فلسطینیها پس از آزادی، در غزه یا کرانه باختری مستقر نشوند.
بر اساس گزارش چهارشنبه ۱۰ بهمن تایمز اسرائیل، ترکیه موافقت کرده است حدود ۱۵ نفر از این فلسطینیها را بپذیرد و انتظار میرود قطر نیز بقیه را بپذیرد؛ هر چند مذاکرات در حال انجام است و ممکن است از یک کشور دیگر نیز خواسته شود تا میزبان تعدادی از آنان باشد.
ششم بهمن و در دومین هفته از توافق آتشبس غزه، ۲۰۰ زندانی فلسطینی، در ازای آزادی چهار سرباز زن گروگان اسرائیلی، آزاد شده و ۷۰ نفر از آنان به مصر منتقل شدند.
رسانهها خبر دادند که آنان قرار است پس از هماهنگی با کشورهای میزبان، مصر را ترک کنند.
امین شومان، رییس کمیته امور زندانیان فلسطینی، گفته بود که آنان پس از عبور از مصر، به الجزایر، ترکیه یا تونس منتقل خواهند شد.
بر اساس این گزارشها، بیش از ۲۳۰ زندانی فلسطینی، عمدتا با محکومیت حبس ابد، در چارچوب توافق آتشبس آزاد شده و برای همیشه از سرزمینهای فلسطینی اخراج خواهند شد.
شبکه کان اسرائیل سهشنبه گزارش داد که حماس به خانوادههای مروان برغوثی، از رهبران فتح و احمد سعدات، دبیرکل جبهه خلق برای آزادی فلسطین، قول داده است که آنان در مرحله دوم توافق آتشبس آزاد خواهند شد.
بر اساس گزارشها، اسرائیل آزادی برغوثی را رد کرده است.
برغوثى با عنوان رهبر «انتقاضه دوم» معرفی میشود و به دلیل نقش داشتن در پنج مورد قتل اسرائيلىها، به پنج بار حبس ابد محكوم شده است. او از سال ۲۰۰۲ در زندان به سر میبرد.
پس از ماهها رایزنیهای بینالمللی و با میانجیگری قطر، مصر و آمریکا، اسرائیل و حماس ۲۶ دی برای برقراری یک آتشبس سهمرحلهای در غزه به توافق رسیدند.
مرحله نخست این توافق که شش هفته به طول میانجامد، یکشنبه ۳۰ دی به اجرا درآمد و تاکنون هفت گروگان زن در بند حماس در چارچوب آن آزاد شدهاند.
هنوز مذاکرات در مورد روند اجرای مرحله دوم توافق آغاز نشده است.
انتظار میرود حماس در مرحله دوم، گروگانهای مرد جوان از جمله سربازان را آزاد کند.
