دانشگاه آکسفورد از پیشرفت قابل توجه در ساخت اولین واکسن سرطان تخمدان جهان خبر داد. این واکسن که اُوارین وَکس (OvarianVax) نام دارد، در صورت موفقیت می‌تواند خطر ابتلا به سرطان تخمدان را به طور چشمگیری کاهش دهد.
بر اساس گزارش اسکای نیوز موسسه بریتانیایی کنسر ریسرچ با اختصاص بودجه ۶۰۰ هزار پوندی، از این پروژه حمایت می‌کند.
این خبر برای زنان در معرض خطر بالای سرطان تخمدان، به ویژه حاملان جهش ژنتیکی ژن سرکوب‌گر سرطان (BRCA)، اهمیت ویژه‌ای دارد.
جهش در ژن‌های BRCA1 و BRCA2، خطر ابتلا به سرطان سینه و تخمدان را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد. این ژن‌ها که وظیفه ترمیم دی‌ان‌ای آسیب‌دیده را بر عهده دارند، در صورت جهش، توانایی خود را در جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی از دست می‌دهند.
پژوهشگران امیدوارند واکسن سرطان تخمدان بتواند همانند واکسن ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) عمل کند که در حال حاضر در مسیر ریشه‌کن کردن سرطان دهانه رحم است.
پروفسور احمد احمد، سرپرست تیم تحقیقاتی، اعلام کرد که آزمایش‌های اولیه امیدوارکننده بوده و آزمایش‌های بالینی در آینده نزدیک آغاز خواهد‌شد.
دانشمندان می‌گویند این اولین واکسن سرطان تخمدان در جهان خواهد‌بود که قادر است این بیماری را از بین ببرد.
اُوارین وَکس واکسنی است که به سیستم ایمنی بدن آموزش می‌دهد تا مراحل اولیه سرطان تخمدان را شناسایی کرده و به آن حمله کند.
دانشمندان امیدوارند که زنان بتوانند این واکسن را به صورت پیشگیرانه از طریق خدمات بهداشت ملی بریتانیا (NHS) دریافت کنند تا از این راه، این بیماری به طور کامل ریشه‌کن شود.
به گفته متخصصان این واکسن می‌تواند مشابه واکسن ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) عمل کند که در حال حاضر برای ریشه‌کن کردن سرطان دهانه رحم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پروفسور احمد احمد و تیمش در آزمایشگاه سلول سرطان تخمدان در موسسه پزشکی مولکولی ام‌آر‌سی وثرآل (MRC Weatherall) دانشگاه آکسفورد در حال بررسی و شناسایی اهداف سلولی برای این واکسن هستند.
در حال حاضر، هدف این گروه پژوهشی شناسایی پروتئین‌های سطحی سلول‌های سرطان تخمدان در مراحل اولیه است که از سوی سیستم ایمنی بدن به سهولت بیشتری قابل تشخیص هستند. همچنین، آن‌ها در حال بررسی میزان اثربخشی این واکسن در از بین بردن مدل‌های آزمایشگاهی این بیماری هستند.
در مرحله بعد، این گروه میتوانند کارآزماییهای بالینی را روی انسانها شروع کنند. این مطالعات شامل دو گروه هدف خواهد‌بود: نخست، افرادی که جهشهایی در ژن‌های سرکوبکننده تومور (BRCA) دارند، جهشهایی که احتمال ابتلا به سرطان تخمدان را به شدت بالا میبرد، دوم، زنانی که از نظر سلامتی در وضعیت طبیعی قرار دارند.
پروفسور احمد در پاسخ به این پرسش که آیا امکان ریشه‌کن کردن سرطان تخمدان با این واکسن جدید وجود دارد، گفت: «بیتردید، این هدف نهایی ما خواهد‌بود. اگرچه هنوز مسیر طولانیای پیش رو داریم، اما در برههای بسیار امیدبخش و هیجانانگیز قرار داریم. من به شخصه نسبت به این موضوع بسیار خوشبین هستم.»
در حال حاضر هیچ روش غربالگری قطعی برای تشخیص سرطان تخمدان وجود ندارد و این بیماری اغلب در مراحل پیشرفته تشخیص دادهمیشود. علت این امر، مبهم بودن علائمی مانند نفخ و بیاشتهایی است که می‌تواند به سادگی نادیده گرفتهشود.
زنانی که دارای جهش ژن BRCA هستند، مانند آنجلینا جولی هنرپیشه مشهور، در معرض خطر بسیار بالاتری قرار دارند.
آمارها نشان می‌دهد که حدود ۴۵ درصد از افراد دارای جهش در ژن BRCA1 و حدود ۲۰ درصد از افراد با جهش در ژن BRCA2، تا سن ۸۰ سالگی به سرطان تخمدان مبتلا میشوند. این در حالی است که این میزان در جمعیت عمومی تنها دو درصد است.
در شرایط کنونی، به زنانی که حامل جهش ژن‌های BRCA1 یا BRCA2 هستند، توصیه میشود تا پیش از رسیدن به سن ۳۵ سالگی، تخمدانهای خود را طی عمل جراحی خارج کنند. این اقدام پیشگیرانه، اگرچه خطر ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد، اما پیامدهایی چون یائسگی زودرس و از دست دادن توانایی باروری در آینده را به همراه دارد.
سالانه حدود هفت هزار و ۵۰۰ مورد جدید سرطان تخمدان در بریتانیا تشخیص دادهمیشود که جهشهای BRCA حدود پنج تا 15 درصد از این موارد را تشکیل می‌دهند.
به گفته پروفسور احمد افراد حامل جهش ژن BRCA میتوانند از این واکسن جدید بهره قابل توجهی ببرند، زیرا در این صورت دیگر مجبور به برداشتن تخمدانهای خود نخواهندبود.
او افزود: «من خوشبین هستم، زیرا هدف ما پیشگیری از شکلگیری اولین سلول‌های سرطانی است نه تلاش برای درمان یا جلوگیری از عود تومور.»
پروفسور احمد گفت: «امیدوارم به دلیل تعداد اندک سلولهایی که هدف قرار میدهیم، به موفقیت دست یابیم. ما شاهد کارآمدی واکسن ویروس پاپیلومای انسانی بودهایم، این واکسن واقعا اثربخشی فوقالعادهای از خود نشان دادهاست.»
پروفسور احمد اظهار داشت: «اگرچه روند کامل تایید واکسن ممکن است سالها به طول انجامد، اما انتظار میرود تاثیرات آن زودتر قابل مشاهدهباشد.»
او در ادامه افزود: «امیدواریم از طریق آزمایش‌های بالینی در طی چهار تا پنج سال آینده بتوانیم تاثیر این واکسن را بر افراد سالم مشاهده کنیم.»
