پزشکیان پس از بازگشت از نیویورک: با اروپا درباره برجام گفت‌وگو می‌کنیم
مسعود پزشکیان رییس جمهوری اسلامی پس از بازگشت از نیویورک خبر داد که در جریان این سفرش، مقامات ایرانی درباره برجام با مقامات اروپایی گفت‌وگو کرده‌اند و قرار شد وزرای خارجه ایران و کشورهای اروپایی این موضوع را دوباره بررسی کنند.
پزشکیان شامگاه پنجشنبه در بدو ورود به ایران در فرودگاه مهرآباد در این زمینه گفت: «در اروپا هم قرار شد جلسه بگذاریم. درباره برجام گفت‌وگو کردیم. با اروپا دغدغه‌ها را بیان کردیم و قرار شد وزرای خارجه این مساله را مجدد بررسی کنند.»
پس از پیروزی جو بایدن در انتخابات پیشین ریاست‌جمهوری آمریکا تلاش‌ها مذاکرات برای احیای توافق هسته‌ای ایران با قدرت‌های جهانی موسوم به برجام آغاز شد، اما پس از چندین دور برگزاری مذاکرات، این تلاش‌ها هیچ نتیجه‌ای به دنبال نداشت.
دونالد ترامپ رییس‌جمهور پیشین آمریکا که واشینگتن را از برجام خارج کرد، در چارچوب سیاست «فشار حداکثری» تحریم‌های سختگیرانه‌ای را علیه اقتصاد ایران به اجرا گذاشت.
همزمان جمهوری اسلامی تعهدات هسته‌ای خود را زیر پا گذاشت و در سال‌های اخیر آژانس بین‌المللی انرژی بارها نسبت به افزایش سرعت و میزان غلظت و ذخیره اورانیوم غنی‌سازی‌شده در ایران هشدار داده است.
پزشکیان افزود که اروپایی‌ها از این موضوع «ناراحت بودند و تلاش این است که با گفت‌وگو این روند را پی بگیریم.»
همزمان وبسایت پولیتیکو گزارش داد که ترامپ گفته است در صورت پیروزی در انتخابات پیش‌رو، آماده مذاکره با ایران درباره نسخه جدیدی از توافق هسته‌ای ایران است.
بر اساس این گزارش، ترامپ، روز پنجشنبه در نیویورک در گفت‌وگو با خبرنگاران، گفت که به دلیل تهدید ناشی از دستیابی ایران به تسلیحات هسته‌ای، مذاکرات با جمهوری اسلامی ضروری است.
رییس‌جمهور پیشین آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا با ایران توافق خواهد کرد، گفت: «مطمئنا، من این کار را انجام خواهم داد. ما باید یک توافق انجام دهیم، زیرا عواقب آن غیرممکن است. ما باید توافق کنیم.»
این اولین بار نیست که ترامپ از برنامه خود برای یک توافق جدید با جمهوری اسلامی سخن می‌گوید. او در دوران ریاست‌جمهوری خود نیز ضمن «بد» خواندن برجام، بارها از تمایلش برای یک «توافق بهتر» خبر داده بود.
او در سال ۱۳۹۹ و در آخرین ماه‌های حضورش در کاخ سفید خطاب به مقام‌های جمهوری اسلامی گفت برای «توافق بزرگ» با آمریکا منتظر نتیجه انتخابات ریاست جمهوری این کشور نباشند.
با این حال، پولیتیکو نوشت که اظهارات ترامپ، با توجه به مواضعش در مورد جمهوری اسلامی، از جمله اظهارات اخیر او درباره تلاش‌های جمهوری اسلامی برای ترورش، قابل توجه است.
در جبهه دموکرات‌ها نیز، ویکتوریا تیلور، دستیار معاون وزیر امور خارجه ایالات متحده در امور ایران و عراق، روز پنجشنبه پنجم مهر، در گفت‌وگویی اختصاصی با ایران‌اینترنشنال گفت: «ما آماده تعامل با جمهوری اسلامی هستیم، اما به‌شرط آنکه حکومت ایران نشان دهد در تغییر رفتار خود جدی است.»
او با این حال افزود: «در حالی که حکومت ایران از تغییر رویکرد و دیپلماسی صحبت می‌کند، رویکردش در میدان، به‌ویژه در زمینه حمایت نظامی از نیروهای نیابتی تهران، هیچ تغییری نکرده است.»
تیلور تاکید کرد: «دولت پزشکیان سعی دارد این پیام را برساند که مایل به دیپلماسی و تعامل با جهان است، اما آنچه برای آمریکا اهمیت دارد عمل است نه حرف.»
رافائل گروسی رییس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز روز پنجشنبه در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه گفت: «به نظر می‌رسد ایران مایل به از سرگیری مذاکرات هسته‌ای است، اما در حال حاضر از بازگشت بازرسانی که مجوز آنها لغو شده، خودداری می‌کند.»
او افزود که مقامات جمهوری اسلامی «نشانه‌هایی از تمایل به تعامل مجدد نه تنها با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، بلکه با شرکای سابق ما در توافق هسته‌ای نشان می‌دهند.»
گروسی این اظهارات را پس از دیدار با عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی در نیویورک مطرح کرد.
ایران از سه سال پیش و پس از تصویب یک قانون جنجالی در مجلس شورای اسلامی، بازرسی‌های آژانس از سایت‌های هسته‌ای خود را به شدت کاهش داده است.
گروسی که روابطش با مقامات ایرانی در سال‌های اخیر به دلیل عدم همکاری جمهوری اسلامی با آژانس بدتر شده، قرار است در مهرماه به تهران برود.
او قصد دارد در طول سفر خود درباره «تدابیر نظارتی و راستی‌آزمایی متفاوتی که ما می‌توانیم قبل از یک توافق گسترده‌تر در مورد آنها توافق کنیم» بحث کند.
با وجود این که جمهوری اسلامی تمایل خود به دستیابی به سلاح اتمی را رد کرده، اما برنامه هسته ای ایران به شتاب خود ادامه داده است.
بر اساس گزارش آژانس، جمهوری اسلامی غلظت غنی‌سازی اورانیوم را به طور قابل توجهی به ۶۰ درصد افزایش داده که نزدیک به ۹۰ درصد مورد نیاز برای ساخت یک سلاح اتمی است.