با گذشت دو هفته از دستور مسعود پزشکیان به وزیر علوم برای بازگشت به تحصیل دانشجویان معترض اخراج‌شده، بررسی‌ها نشان می‌دهد که محرومیت این دانشجویان از تحصیل کماکان ادامه دارد و خبری از بازگشت آن‌ها به دانشگاه‌ها نیست. گزارش‌ها از صدور احکام تعلیق شمار دیگری از دانشجویان حکایت دارد.
روزنامه هم‌میهن در گزارشی با اشاره به ادامه روند محرومیت دانشجویان معترض از تحصیل نوشت: «باتوجه به اینکه هنوز روسای دانشگاه‌ها تغییر نکردهاند، حضور این دانشجویان برای انتخاب واحد ترم مهر بعید به نظر میرسد.»
مسعود پزشکیان روز هشتم شهریور در مراسم معارفه حسین سیمایی صراف به‌عنوان وزیر علوم چهاردهمین دولت جمهوری اسلامی، از او خواست تا در قرارداد همه استادانی که تاکنون اخراج یا لغو قرارداد شده‌اند بازنگری کند و «دانشجویان را برگرداند».
او گفت: «️دانشجو اعتراض می‌کند، من باید جوابش را بدهم؛ یا حرفش حق است که باید اطاعت کنم یا این که اشتباه می‌کند که هدایتش می‌کنم.»
این تاکید پزشکیان در شرایطی بود که فشارهای امنیتی جمهوری اسلامی بر دانشجویان معترض همچنان ادامه دارد.
کانال تلگرامی دانشجویان متحد، روز ۲۱ شهریور در گزارشی از تایید پنج ترم محرومیت از تحصیل تهمینه مهدیان، دانشجوی مجسمه‌سازی دانشگاه هنر در وزارت علوم خبر داد و نوشت که او با خطر اخراج مواجه شده است.
انتشار این خبر در آستانه سالگرد خیزش «زن، زندگی، آزادی» نشان می‌دهد که فشار بر دانشجویان معترض و محروم شدن آن‌ها از تحصیل با وجود روی کار آمدن دولت جدید و مطرح شدن وعده‌های پزشکیان برا رفع محرومیت‌ها، همچنان ادامه دارد.
هم‌میهن در گزارش خود نوشت که بررسی‌هایش نشان می‌دهد تا امروز که فرصت بسیار کمی تا بازگشایی دانشگاه‌ها باقی مانده، تنها چند تماس با برخی از دانشجویان علوم پزشکی تبریز، مشهد و کرمان گرفته شده است.
این گزارش با بیان اینکه از زمان صدور دستور پزشکیان روایت‌هایی از تایید احکام تعلیق و اخراج برخی دانشجویان منتشر شده، از این رخدادها به‌عنوان اتفاقاتی درست در نقطه مقابل وعده او نام برد.
شقایق اکبری، محدثه سادات‌فاطمی، امیرحسین مجرد، مطهره گونه‌ای و یک دانشجوی علم و صنعت، از جمله دانشجویانی هستند که در گزارش هم‌میهن به صدور و یا تایید حکم محرومیت از تحصل آن‌ها اشاره شده است.
بیشتر بخوانید: وعده بازگشت دانشجویان و اساتید اخراجی؛ سابقه فریب حکومت
به نوشته هم‌میهن، دانشجویان دانشگاه‌های علوم پزشکی که در هفته‌های اخیر برای بازگشت به محل تحصیل اصلی با آن‌ها تماس گرفته شده می‌گویند هنوز اتفاقی در شرایط تحصیل‌شان رخ نداده است.
درخواست برای لغو شیوه‌نامه انضباطی ۱۴۰۱
لغو کامل شیوه‌نامه انضباطی سال ۱۴۰۱ که منجر به صدور احکام سنگین برای دانشجویان شد، یکی از اصلی‌ترین خواسته‌های دانشجویان معترض است.
مطهره گونه‌ای در گفت‌وگو با هم‌میهن گفت در حال حاضر خواسته اصلی از وزارتخانه‌های بهداشت و علوم این است که این شیوه‌نامه لغو و احکامی که طبق آن صادر شده هم لغو شود: «این کار فعلا در حوزه اختیار آن‌ها نیست؛ چون این شیوه‌نامه مشخصا از سوی نهاد امنیتی تعیین و وزارتخانه‌ها آن را تصویب کرده‌اند.»
گونه‌ای اضافه کرد: «یکی از بندهای این شیوه‌نامه اذعان می‌کند که گزارش نهادهای حراست قابل استناد در کمیته‌های انضباطی است. طی دو سال بعد از ۱۴۰۱ این گزارش‌ها تاثیر مستقیمی در رای‌های کمیته‌های انضباطی داشتند.»
این فعال دانشجویی تاکید کرد مادامی که شیوه‌نامه مصوبه آبان ۱۴۰۱ لغو نشود، این احکام هم پابرجا خواهند بود.
او با بیان اینکه گفته‌های مسعود پزشکیان درباره بازگشت به دانشگاه به رپورتاژ رسانه‌ای شباهت دارد، گفت: «از سال ۷۴ به بعد شیوه‌نامه انضباطی داشتیم که دانشجوها را از نظر امنیتی و سیاسی کنترل می‌کرده و مشخصا هم هدفش تشکل‌زدایی و سیاست‌زدایی از دانشگاه‌هاست و اینکه هیچ فعالیت دانشجویی شکل نگیرد و از مدار اعتراضی و فعالیت مدنی در بیاید و به انزوا کشیده شود.»
آذر ۱۴۰۱ و هم‌زمان با خیزش سراسری شهروندان علیه جمهوری اسلامی، «شیوه‌نامه اجرایی آیین‌نامه انضباطی دانشجویان کشور» با تعیین «۲۰ شیوه تنبیهی» به دانشگاه‌ها ابلاغ شد.
طبق این شیوه‌نامه، کمیته انضباطی دانشجویان دانشگاه‌های سراسر کشور با تاکید بر «موازین شرعی، اخلاقی، قانونی و حقوقی» موظف به رسیدگی به تخلفات دانشجویان شد.
ابلاغ این شیوه‌نامه با واکنش گسترده دانشجویان و استادان دانشگاه مواجه شد.
بیشتر بخوانید: مجمع جهانی دانشجویی: بیش از ۷۰ هزار دانشجو در خیزش مهسا مشارکت کردند
روز ۱۹ آذر همان سال ۱۸ شورای صنفی دانشجویی در بیانیه‌ای مشترک شیوه‌نامه انضباطی جدید را اقدامی در راستای مجرم‌سازی دانشجویان دانستند و درباره امنیتی شدن فضای دانشگاه‌ها هشدار دادند.
چند روز پس از آن نیز ۹۰ استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران در نامه‌ای به رییس این دانشگاه، خواستار لغو این شیوه‌نامه شدند و از آن به‌عنوان ابزاری برای خاموش ساختن صدای اعتراضات دانشجویان نام بردند.
جمهوری اسلامی از آغاز روی کار آمدن خود همواره دانشجویان و استادان منتقد حکومت را بازداشت، شکنجه یا از دانشگاه اخراج کرده است.
برخوردهای امنیتی و محرومیت‌های انضباطی دانشجویان در دانشگاه‌های سراسر کشور از زمان خیزش انقلابی ایرانیان و گسترده شدن دامنه اعتراضات دانشجویی تشدید شده است.
از آن زمان تاکنون گزارش‌های بسیاری درباره برخوردهای قهری با دانشجویان و صدور احکام اخراج، تعلیق یا ممنوعیت از تحصیل برای آنان منتشر شده است.
