نیویورک تایمز به نقل از دو مقام غربی و یک استراتژیست مرتبط با سپاه گزارش داد اسرائیل پشت انفجار هفته اخیر در دو خط لوله گاز در ایران بود. دو مقام غربی همچنین گفتند انفجار پنجشنبه در یک کارخانه شیمیایی در شهر قدس نیز کار اسرائیل بود.
این دو مقام غربی و یک استراتژیست مرتبط با سپاه به نیویورک تایمز گفتند حمله اسرائیل به خط لولههای گاز نیازمند دانش عمیق از زیرساختهای ایران و هماهنگی دقیقی بود، به ویژه آنکه هر دو خط لوله در یک زمان از چند نقطه منفجر شدند.
یکی از مقامهای غربی گفت: حمله اسرائیل یک اقدام نمادین بزرگ بود. تعمیر خرابیها برای ایران ساده بود و نسبتا آسیب کمی برای غیرنظامیان ایجاد کرد، اما در شرایطی که درگیریها در منطقه تشدید میشود، این اقدام یک هشدار جدی را به ایران داد که اسرائیل قادر است چه ضربههایی بزند.
استراتژیست مرتبط با سپاه گفت با توجه به پیچیدگی و ابعاد این عملیات، حکومت ایران معتقد است اسرائیل حملهها را انجام داده و مطمئنا این عملیات نیازمند همکاری عواملش در داخل ایران بوده است.
این استراتژیست گفت خط لولههایی که هدف حمله قرار گرفتند تحت محافظت امنیتی قرار دارند و حملهکنندگان احتمالا از زمانبندی گشتزنی نیروهای امنیتی در محوطه این خط لوله خبر داشتهاند.
ساعت حدود یک و نیم بامداد چهارشنبه ۲۵ بهمن، دو انفجار مهیب در گردنه حلوایی بروجن استان چهارمحال و بختیاری و تنگ قادرآباد در خرمبید واقع در صفاشهر استان فارس رخ داد.
چهارشنبه ۲۵ بهمن اطلاعاتی اختصاصی به ایران اینترنشنال رسید که طبق آن یک گروه سلفی مستقر در مرز ایران و افغانستان عامل حمله به خطوط گاز در چند نقطه از ایران بوده است.
طبق این اطلاعات، انفجارهای خطوط انتقال گاز ایران در پی خرابکاری مستقیم در خطوط لوله گاز بوده است.
بر اساس گزارشهای منتشر شده در رسانههای ایران و گفتههای مقامها، گاز دهها روستا و میلیونها مشترک قطع شد و گازرسانی در چند استان به ادارات دولتی و صنایع محدود شد.
شامگاه پنجشنبه ۲۶ بهمن نیز یک انفجار مهیب در شهر قدس تهران رخ داد. وحید گلیکانی، فرماندار شهر قدس، دلیل این انفجار را آتشسوزی در مخازن شیمیایی یک کارخانه خصوصی دانست و گفت این آتشسوزی «امنیتی نبوده است.»
او گفت «اختلال در خط تولید» موجب این حادثه شده است.
انفجار در خط لولههای گاز یک روز پس از عملیات هکری موفق علیه وبسایتهای مجلس شورای اسلامی از سوی گروه قیام تا سرنگونی انجام شد که بسیاری از اسناد محرمانه مرتبط با این نهاد در پی این هک افشا شدند.
یکی از اسناد افشا شده در هک مجلس نشان میدهد دبیر شورای عالی امنیت ملی روز شش آذر ماه امسال در نامهای به خامنهای و رئیسی وقوع رویدادهایی از این نوع را پیشبینی کرده است.
در این نامه با هشدار درباره ناترازی گازی و شکاف بین تولید و مصرف به عواملی چون تهدیدات سایبری، اعتصابات کارگری و و خرابکاری در شبکه انرژی به عنوان دلایلی که میتواند امنیت انرژی را به خطر بیاندازد اشاره شده است.
گروه هکری «گنجشک درنده» هم روز ۲۷ آذرماه به سامانههای سوخت حمله سایبری کرد و فعالیت پمپبنزینها در اغلب شهرهای ایران را برای چند روز مختل کرد.
روز نهم شهریور امسال نیز حفاظت اطلاعات وزارت دفاع جمهروی اسلامی از کشف و خنثیسازی بزرگترین عملیات خرابکاری در صنایع موشکی، هوایی و فضایی وزارت دفاع خبر داد که به گفته این نهاد، از سوی سرویس اطلاعات اسرائیل هدایت میشد.
بر اساس این گزارش، ناوالنی که در حال گذراندن دوره حبس طولانیمدتش در یکی از مناطق قطبی در شمال روسیه بود، پس از پیادهروی احساس ناخوشی کرد و تقریبا بلافاصله هوشیاری خود را از دست داد.
گفته شده است با وجود اقدامات لازم برای احیا و حضور کادر درمانی، او جان خود را از دست داد.
سخنگوی مطبوعاتی الکسی ناوالنی در نخستین واکنش به این خبر گفت که نمیتواند مرگ این سیاستمدار روس مخالف پوتین را تایید کند اما وکیل او در حال سفر به محل زندان است.
لئونید ولکوف، رییس سابق دفتر الکسی ناوالنی هم گفت: «مبنایی برای باور پروپاگاندای دولت نداریم اما در صورت صحت، جمله "ناوالنی فوت کرد" درست نیست، فقط بگویید پوتین او را کشت.»
هنوز علت اصلی مرگ ناگهانی ناوالنی ۴۷ ساله مشخص نشده است.
او پیش از این درباره ابتلایش به سوءتغذیه و سایر بیماریها به دلیل بدرفتاری در زندان شکایت کرده و به همین دلیل در بیمارستان تحت درمان قرار گرفته بود.
ماه گذشته نیز ویدیویی از ناوالنی در زندان با سری تراشیده منتشر شد که در لاغر به نظر میرسید.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین گفت که ولادیمیر پوتین، رییسجمهوری روسیه از مرگ ناوالنی مطلع شده است.
ناوالنی زمانی رهبری تظاهرات خیابانی علیه پوتین را بر عهده داشت و با ایجاد یک گروه مخالف حکومت در سراسر کشور، جزییات مخوفی از شیوه زندگی فاسد مقامهای کرملین و محل قصر پوتین در دریای سیاه را فاش کرد.
او همچنین با مبارزه علیه تقلب در انتخابات و فساد دولتی، تحقیق در مورد حلقه اطرافیان پوتین و به اشتراک گذاشتن یافتههایش با مردم، در به راه افتادن تظاهرات ضد دولتی سالهای ۲۰۱۱-۲۰۱۲ در روسیه کمک کرد.
واکنشها به مرگ ناگهانی ناوالنی
روبرتا متسولا، رییس پارلمان اروپا در واکنش به گزارشها درباره مرگ الکسی ناوالنی نوشت: «جهان مبارزی را از دست داد که شجاعتش در نسلهای آینده شنیده خواهد شد؛ مبارزه او برای دموکراسی ادامه خواهد داشت.»
اولاف شولتس، صدراعظم آلمان ضمن ابراز ناراحتی از مرگ او گفت که این «نشانه وحشتناکی» است که روسیه طی سالهای اخیر به چه کشوری تغییر یافته است.
ریشی سوناک، نخستوزیر بریتانیا خبر مرگ چهره سرشناس مخالف پوتین را وحشتناک خواند و گفت: «ناوالنی به عنوان سرسختترین مدافع دموکراسی روسیه، در طول زندگیاش شجاعت باورنکردنی از خود نشان داد.»
در واکنشی مشابه، جیک سالیوان، مشاور امنیت آمریکا نیز مرگ ناوالنی را یک تراژدی وحشتناک توصیف کرد.
استفان سژورنی، وزیر خارجه فرانسه گفت الکسی ناوالنی جان خود را فدای مقاومت در برابر سیستم ظالمانه کرد.
وزیر خارجه ایتالیا در پیامی، اظهار داشت که از شنیدن خبر مرگ ناوالنی پس از سالها تحمل آزار و اذیت در زندان بسیار متاثر شده است.
وزیر خارجه لهستان ضمن ابراز همدردی با خانواده الکسی ناوالنی، او را قهرمان و نمادی برای همه دموکراسیخواهان روسیه خواند.
شماری از رهبران و سیاستمداران جهان در واکنش به مرگ ناوالنی، آن را اتفاقی مشکوک و پوتین را مسوول درگذشت ناگهانی او خواندند.
دبیرکل ناتو از گزارشها درباره مرگ الکسی ناوالنی ابراز تاسف عمیق کرد و خواستار شفافیت در این زمینه شد.
شارل میشل، رییس شورای اروپا گفت که الکسی ناوالنی برای ارزشهای آزادی و دموکراسی جنگید و اتحادیه اروپا، روسیه را مسوول مرگ او میداند.
هیتاناس ناوسدا، رییسجمهوری لیتوانی گفت مقامهای روسیه باید با عواقب مرگ الکسی ناوالنی مواجه و به دست عدالت سپرده شوند.
وزیر دارایی آلمان نیز پوتین را متهم کرد که ناوالنی را به دلیل مبارزه برای روسیه دموکراتیک تا حد مرگ شکنجه کرده است.
ناوالنی که بود؟
ناوالنی در سال ۲۰۱۳ موفق به کسب ۲۷ درصد آرا در انتخابات شهرداری مسکو شد و سالها همچون خاری در چشم کرملین باقی ماند.
ناوالنی سال ۲۰۲۰مسموم شد، به کما رفت و برای درمان به آلمان منتقل شد.
نتایج آزمایشها ثابت کرد که او با ماده «نوویچوک» مسموم شده است که در دوران شوروی تولید میشد.
منتقد سرسخت پوتین در ژانویه ۲۰۲۱ (برابر با ۲۸ دی ۹۹) از آلمان به روسیه بازگشت و در بدو ورود، دستگیر و به دو سال و نیم زندان محکوم شد.
روسیه او را مجموعا به سه دهه زندان محکوم کرد تا این منتقد کرملین دستکم تا وقتی پوتین زنده است، پشت میلههای زندان و از سیاست دور نگه داشته شود.
۱۳مردادماه سال جاری ناوالنی در حالی با اتهامهایی از جمله تاسیس و تامین مالی یک سازمان افراطی به ۱۹ سال حبس دیگر محکوم شد که مشغول گذراندن دوره حبس حدود ۱۱ ساله خود با اتهاماتی دیگر بود.
مرگ ناگهانی او یک ماه قبل از برگزاری انتخابات ریاستجمهوری روسیه در ۲۷ اسفند اتفاق افتاد.
پوتین اخیرا کمپین کاندیداتوری در انتخابات ریاستجمهوری را برای پنجمین دوره آغاز کرده است.
پوتین در حال حاضر طولانیترین رهبری روسیه را از زمان استالین بر عهده دارد و در صورت انتخاب مجدد، از او پیشی گرفته و تا سال ۲۰۳۰ قدرت را در دست میگیرد.
حدود دو ماه پیش وکیلهای ناوالنی از ناپدید شدن او خبر دادند و گفتند ارتباطشان را با موکلشان از دست دادهاند.
دو هفته پس از ناپدید شدن ناوالنی و اظهار نگرانی چهرههای سرشناس جهان و دولتها، دستیار ناوالنی روز چهارم دی گفت که این زندانی را در تبعیدگاه «آیکی-۳» شهر خارپ در ناحیه یامالو-ننتس پیدا کردهاند که یکی از مناطق قطبی در شمال روسیه است.
تبعیدگاه «آیکی-۳» در حدود هزار و ۹۰۰ کیلومتری شمال مسکو قرار دارد و ناوالنی پس از بازداشت در اوایل سال ۲۰۲۱ مدت زیادی در آنجا نگهداری میشد.
یک ماه و نیم پس از این اتفاق، خبر مرگ ناگهانی ناوالنی منتشر شد و دمیتری موراتوف، روزنامهنگار روس و برنده جایزه صلح نوبل آن را «قتل» خواند و گفت که شرایط زندان منجر به مرگ او شده است.
