روزنامه «هم‌میهن» در گزارشی درباره وضعیت فرونشست زمین در اصفهان نوشت محله‌هایی در این شهر تاریخی وجود دارند که تمام ساختمان‌ها در آن دچار شکاف شده‌اند و «دست از لابه‌لای آن‌ها عبور می‌کند، ساختمان‌هایی که تنها ۱۰ یا ۲۰ سال از ساخت آن‌ها زمان می‌گذرد».
براساس این گزارش، فرونشست نه‌تنها به آثار تاریخی همچون میدان نقش‌جهان و پل‌‌های تاریخی رسیده که سازه‌های مسکونی، بیمارستان‌ها، مدارس و زیرساخت‌های شهری را هم درگیر کرده است.
مریم احمدی‌فر، نویسنده گزارش هم‌میهن، از فرونشست در اصفهان به عنوان پدیده‌ای یاد کرده که دهان باز کرده و شهر را می‌بلعد.
گزارش‌های سازمان زمین‌شناسی حاکی است که نرخ فرونشست زمین در دشت «اصفهان برخوار» و دیگر دشت‌های پرخطر این استان از جمله مهیار شمالی و جنوبی، کاشان، اردستان، فلاورجان و گلپایگان سالانه بین پنج تا ۱۸ سانتی‌متر برآورد شده است.
بر اساس این گزارش، نرخ فرونشست در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۱ در مناطق شمالی اصفهان ۱۵۶ میلی‌متر اعلام شده که تقریبا ۴۰ برابر نرخ جهانی است.
از میان ۳۵ دشت استان اصفهان که مورد مطالعه قرار گرفته‌اند ۲۹ دشت از نظر فرونشست در شرایط بحرانی قرار دارد و هزار و ۲۰۰ کیلومتر مربع از مساحت اصفهان و شهرهای اطراف آن دچار فرونشست با نرخ ۱۵/۱ سانتی‌متر در سال است.
فرونشست زمین به حرکت عمودی و رو به سمت پایین سطح زمین اشاره دارد و می‌تواند به‌دلیل فرایندهای طبیعی، فعالیت انسانی یا هر دو این عوامل رخ دهد.
پدیده فرونشست که اینک بسیاری از مناطق ایران را درگیر کرده، در صورت بروز زمین‌لرزه، دامنه تلفات جانی و مالی را گسترده‌‌تر می‌کند.
این پدیده شهر اصفهان و جمعیتی بیش از ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار نفری آن را تحت تاثیر خود قرار داده است.
تمام گستره شهری اصفهان درگیر فرونشست است
علی بیت‌اللهی، مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، در گفت‌و‌گو با هم‌میهن گفت اصفهان تنها کلانشهری است که وسعت شهری آن درگیر فرونشست شده است.
بیت‌اللهی با اشاره به اینکه «در برخی استان‌ها مثل خراسان رضوی، مساحت زون‌های فرونشست حدود ۵ برابر اصفهان است» افزود: «در این استان عمده فرونشست در دشت‌ها و اراضی خارج از سکونتگاه‌های شهری بزرگ رخ داده درحالی‌که تمام گستره شهری اصفهان درگیر است.»
به گفته مقام مسوول، تمام بافت فرسوده، ۳۸۵ مسجد، ۳۲۰ مدرسه و سازه‌های مسکونی و ابنیه و آثار تاریخی در اصفهان متاثر از فرونشست هستند.
بیت‌اللهی در توضیح این وضعیت گفت: «محله‌هایی در اصفهان وجود دارند که تمام ساختمان‌ها در آن دچار شکاف شده‌اند و دست از لابه‌لای آن‌ها عبور می‌کند؛ ساختمان‌هایی که عمر چندانی هم ندارند و تنها ۱۰ یا ۲۰ سال از ساخت آن‌ها زمان می‌گذرد.»
فرار از فرونشست، مهاجرت به مازندران
به باور بیت‌اللهی راهکارهای مدیریت فرونشست مشخص است و کارشناسان نیز آن‌ها را به خوبی میدانند اما عزمی برای حل این مشکل وجود ندارد.
او بیان اینکه مساله فرونشست در اصفهان تنها به برگزاری جلسه و سخنرانی محدود شده، گفت برای کنترل این پدیده در اصفهان، باید آبهای زیرزمینی و برداشت از آن‌ها کنترل شوند و در رابطه با ساختمان‌ها ، جادهها و معابر هم اقدامات مهندسی برای کاهش آسیبپذیری باید انجام شود.
مدیر بخش زلزله مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی میگوید اثرات شنیدن اخبار فرونشست و پیشبینی آینده، تاثیر سویی بر روان مردم دارد و این موضوع باعثشده تا بسیاری از افرادی که توان مالی بالایی دارند، اقدام به مهاجرت یا خرید ملک در استانهایی مثل مازندران کنند.
او هشدار داده تنها یک زلزله کوچک می‌تواند موجب فروریختن ساختمان‌ها و رقمزدن یک تراژدی بزرگ شود.
بر اساس اظهارات مقامهای رسمی جمهوری اسلامی، ۴۹ درصد جمعیت ایران یعنی ۳۹ میلیون نفر از مردم در معرض خطر فرونشست زمین هستند.
همچنین بر اساس آمار سال ۱۳۹۵، تعداد کل واحدهای مسکونی فاقد اسکلت واقع در پهنههای فرونشستی زمین ۴ میلیون و ۲۴۰ هزار واحد برآورد شده است.
استانهای تهران، خراسان رضوی و اصفهان دارای بیشترین جمعیت در معرض خطر فرونشست زمین هستند و ارزیابیها نشان میدهد که وضعیت کلانشهر اصفهان، در مقایسه با سایر شهرهای کشور بحرانیتر است.
ایران اینترنشنال در اردیبهشتماه امسال در گزارشی اختصاصی نوشته بود: «اسناد رسیده درباره فرونشستهای زمین در مناطق مختلف ایران نشان میدهد که همزمان با بحرانیتر شدن فرونشستها، جمهوری اسلامی به عمد اطلاعات در این زمینه را از دید عموم مردم پنهان کرده است.»
این اسناد نشان میدهد مقامهای جمهوری اسلامی نقشه جامعی از نقاط در معرض خطر فرونشست خاک ایران را در اختیار دارند اما معلوم نیست در این شرایط، چرا مسئولان جمهوریاسلامی این نقشهها را که مستقیما با جان و مال مردم در ارتباط هستند از دید عموم پنهان نگه میدارند.
