ساموئل شاهرامانیان، رییسجمهوری دولت خودخوانده آرتساخ روز پنجشنبه شش مهر با امضای فرمانی، «انحلال» همه نهادها و سازمانهای دولتی این منطقه جداییطلب را از اول ژانویه ۲۰۲۴ (برابر با ۱۱ دی) اعلام کرد.
به گفته او از این تاریخ به بعد جمهوری قرهباغ یا همان آرتساخ «دیگر وجود ندارد»؛ موضوعی که به منزله تسلیم رسمی این دولت خودخوانده در برابر آذربایجان است.
در بخش دیگری از این فرمان که حاصل مذاکره با نمایندگان باکو با میانجیگری نیروهای حافظ صلح روسیه است، تاکید شده که ساکنان ارمنی قرهباغ به صورت فردی و مستقل میتوانند درباره زندگی در این منطقه بهعنوان شهروندان آذربایجان یا ترک قرهباغ تصمیم بگیرند.
دوگانه تراژدی ملی/بازیابی پیروزمندانه حاکمیت در قرهباغ
تا پیش از صدور فرمان دولت خودخوانده آرتساخ و بر اساس گزارش دولت ایروان، از زمان حمله برقآسای باکو در هفته گذشته، ۶۵ هزار و ۳۶ نفر از جمعیت ۱۲۰ هزار نفری قرهباغ به ارمنستان گریختهاند.
با این حال نیروهای امنیتی آذربایجان، ارامنه را پیش از عبور از مرز به دقت بازرسی میکنند تا افرادی را که بهزعم آنان مرتکب جنایات جنگی شدهاند شناسایی و دستگیر کنند.
خبرگزاری رویترز در گزارشی با اشاره به فرمان شاهرامانیان نوشت که این نتیجه برای باکو و رییسجمهوری آن، الهام علیاف، «بازیابی پیروزمندانه حاکمیت» بر منطقهای است که در سطح بینالمللی بهعنوان بخشی از قلمرو آذربایجان به رسمیت شناخته شده است.
اکثریت قومی ارمنی قرهباغ اما طی جنگی در دهه ۹۰ میلادی، عملا استقلال این منطقه را به دست آورده بودند.
از سوی دیگر این رویداد برای ارامنه یک شکست و تراژدی ملی محسوب میشود.
آذربایجان و ارمنستان پیش از این دو بار بر سر منطقه قرهباغ وارد جنگ شدهاند که نخستین مورد آن در سالهای ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۴ بود و جنگ اخیر دو کشور نیز در سال ۲۰۲۰ میلادی بود.
با این حال تنشهای بین دو کشور بر سر این منطقه از روز سهشنبه ۲۸ شهریور با حمله جمهوری آذربایجان دوباره شدت گرفت اما پس از حدود یک شبانهروز با میانجیگری فرماندهی نیروهای حافظ صلح روسیه مستقر در قرهباغ کوهستانی، طرفین در مورد توقف کامل درگیریها توافق کردند.