جمهوری آذربایجان روز سه‌شنبه ۲۸ شهریور با اطلاع روسیه و ترکیه عملیاتی نظامی را در منطقه قره‌باغ کوهستانی آغاز کرد. در واکنش، ارمنستان خواهان مداخله شورای امنیت سازمان ملل و صلح‌بانان روسیه برای پایان درگیری شد. جوزپ بورل هم از باکو خواست عملیات نظامی خود را در قره‌باغ متوقف کند.
آذربایجان و ارمنستان پیش از این دو بار بر سر منطقه قره‌باغ وارد جنگ شده‌اند که نخستین مورد آن در سال‌های ۱۹۸۸ تا ۱۹۹۴ رخ داد و جنگ اخیر دو کشور نیز در سال ۲۰۲۰ میلادی بود.
با این حال تنش‌های بین دو کشور بر سر این منطقه از روز سه‌شنبه دوباره شدت گرفت.
وزارت دفاع آذربایجان ظهر امروز گفت حملات این کشور، جمعیت و زیرساخت‌های غیرنظامی را هدف قرار نمی‌دهد اما گغام استپانیان، بازپرس حقوق بشر قره‌باغ کوهستانی (جمهوری آرتساخ) مدعی شد که در پی این حمله، جمعیت غیرنظامی متحمل تلفات بسیاری شده است.
خبرگزاری رویترز در گزارشی به نقل از نیروهای ارمنی مستقر در قره‌باغ نوشت که ارتش آذربایجان پس از گلوله‌باران شدید منطقه، سعی در شکستن خطوط دفاعی آن‌ها داشته اما فعلا این خط را حفظ کرده‌اند.
دولت ارمنستان نیز که مذاکرات صلح با آذربایجان را از جمله در مورد آینده قره‌باغ انجام داده بود، آنچه را که «تجاوز تمام عیار» باکو به مردم قره‌باغ کوهستانی خواند، محکوم کرد و آذربایجان را به گلوله‌باران شهرها و روستاها متهم کرد.
وزارت امور خارجه ارمنستان در بیانیه‌ای اعلام کرد که باکو به دلیل «احساس مصونیت از مجازات» آشکارا مسوولیت این تجاوز را بر عهده گرفته است.
ایروان همچنین گفت که نیروهای مسلحش در قره‌باغ «حضور ندارند» و وضعیت مرزش با آذربایجان پایدار است اما در عین حال از اعضای شورای امنیت سازمان ملل و صلح‌بان‌های روسی خواست برای پایان این درگیری مداخله کنند.
ارمنستان پیشتر نیروهای حافظ صلح روسیه در قره‌باغ را به دلیل پرت شدن بیش از حد حواس مسکو به جنگ اوکراین، به «ناتوانی در انجام وظیفه» متهم کرده بود.
اوایل فروردین امسال نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، مدعی «نقض بدون مجازات» توافق‌های بین‌المللی از سوی جمهوری آذربایجان شد و گفت که چنین اتفاقی باکو را تشویق می‌کند به اقدام‌های تحریک‌آمیز جدید دست بزند.
جمهوری آذربایجان صبح سه‌شنبه ۲۸ شهریور اعلام کرد یک کامیون در منطقه «خوجاوند» این کشور به دلیل انفجار مین کاشته شده از سوی ارمنستان منفجر شده است که در نتیجه آن چهار کارمند وزارت کشور کشته شدند.
وزارت دفاع این کشور همچنین بیانیه‌ای منتشر کرد و از شلیک توپخانه‌ای یگان‌های نیروهای مسلح ارمنستان به مواضع ارتش آذربایجان در منطقه «آغدام» خبر داد.
آغدام منطقهای است که نیروهای «حافظ صلح روسیه» بهطور موقت در آن مستقر هستند و به گفته باکو، هدف گلوله‌باران سیستماتیک نیروهای ارمنستان قرار گرفته است.
این بیانیه تاکید کرد جمهوری آذربایجان عملیاتی نظامی را با هدف «خلع سلاح و تضمین خروج نیروهای مسلح ارمنستان» از این منطقه انجام داده است.
وزارت دفاع ارمنستان اما در پاسخ اعلام کرد ادعای شلیک نیروهای این کشور که از سوی آذربایجان مطرح شده، با واقعیت مطابقت ندارد.
جمهوری آذربایجان روز دوشنبه ۲۷ شهریور نیز از ارمنستان خواسته بود فورا نیروهای مسلح خود را از خاک این کشور در قره‌باغ خارج و ساختار نظامی و اداری رژیم منطقه را لغو کند.
قره‌باغ کوهستانی اکنون تحت کنترل دولت جمهوری خودخوانده ارمنی است.
سه سال پیش آخرین نبرد باکو و ایروان بر سر این منطقه با میانجیگری روسیه پایان یافت اما در ماههای گذشته درگیریها بر سر برگزاری «انتخابات ریاستجمهوری» در قره‌باغ کوهستانی و نیز تسلط جمهوری آذربایجان بر گذرگاه لاچین بوده است که تنها راه ارتباط زمینی این منطقه با ارمنستان به شمار میرود.
در پی تنش‌های تازه، مقامهای منطقه ارمنینشین جداشده از قره‌باغ اعلام کردند باکو در حال بمباران این منطقه با راکت و توپخانه است.
همچنین تصاویری از گلوله‌باران مکرر استپاناکرت، پایتخت قره‌باغ که آذربایجان آن را خانکندی مینامند، در شبکههای اجتماعی منتشر شده است.
آذربایجان با اشاره به این حمله گفت که روسیه و ترکیه را از عملیات نظامی خود در این منطقه مطلع کرده است.
ماریا زاخارووا، سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه گفت که مسکو با طرفهای مرتبط با شرایط فعلی در منطقه قره‌باغ، شامل آذربایجان، در تماس است.
از سوی دیگر مقامهای فرانسه هم درخواست کردند شورای امنیت سازمان ملل جلسه فوری در این زمینه تشکیل دهد.
جوزپ بورل، مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در بیانیه‌ای، تشدید تنش نظامی در قره‌باغ را محکوم کرد و از آذربایجان خواست تا عملیات نظامی خود را متوقف کند.
هفته گذشته موسسه تحقیقاتی آلما در گزارشی نوشت که در بحبوحه تنشها میان ایروان و باکو، جمهوری اسلامی از روابطش با ارمنستان برای اقدام علیه اسرائیل استفاده می‌کند. از جمله این موارد، تحویل تجهیزات نظامی به سوریه و لبنان از مسیر ارمنستان است.
این موسسه اسرائیلی در گزارش خود درباره نحوه عملکرد ارمنستان به عنوان یک نقطه ترانزیتی مهم در مسیر کریدور هوایی جمهوری اسلامی به سوریه و لبنان توضیح داد.
آلما تاکید کرد که ایران در درگیری ایروان و باکو بر سر منطقه قره‌باغ از ارمنستان حمایت می‌کند و در شرایطی که تنش‌های بالای دو کشور ممکن است در آینده نزدیک دوباره شعلهور شود، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی مشغول فعالیت در این منطقه است.
بر اساس این گزارش، ایران در چند جبهه علیه جمهوری آذربایجان وارد عمل شده و نیروی قدس سپاه پاسداران در جنگی نامتقارن، نبرد اطلاعاتی و پروژه انتقال سلاح و تجهیزات نظامی به ارمنستان را عملیاتی کرده است.
در ماههای گذشته تنشها میان باکو و تهران شدت گرفته و در مقابل، آذربایجان روابط خود را با اسرائیل تقویت کرده است.
