خبرگزاری هرانا از محدودیت فضای در دسترس زندانیان محبوس در زندان تهران بزرگ و اعمال فشار مضاعف بر آنان گزارش داد. بر پایه این گزارش، قرار گرفتن زندانیان در طبقه سوم تخت‌هایی که ارتفاعشان به بیش از دو متر می‌رسد، باعث ایجاد مشکلات بسیاری برای آنان از جمله مرگ بر اثر سقوط شده است.
ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران گزارش داد یکی از مشکلات عمده زندانیان و متهمان ساکن در زندان تهران بزرگ (فشافویه) هم‌خوان نبودن سرانه فضای در دسترس آن‌ها نسبت به گستردگی محیط زندان است؛ روندی خلاف ماده ۳۴ آیین‌نامه اجرایی سازمان زندان‌ها و اقدامات تامینی و تربیتی کشور.
بر اساس این آیین‌نامه، چنانچه ظرفیت و فضای فیزیکی زندان قابلیت اجرای مفادی همچون طرح طبقه‌بندی را نداشته باشد، مدیر زندان با هماهنگی مدیرکل زندان‌های استان موظف است با ایجاد تغییر در معماری محیط، فضای لازم را برای سکونت زندانیان و متهمان در شرایط مطلوب فراهم کند.
این موضوع اما تاکنون و در اکثر موارد، مورد توجه مسوولان زندان تهران بزرگ نبوده است.
مرگ بر اثر سقوط از تخت‌های سه طبقه
ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر به نقل از یک زندانی که به تازگی از فشافویه آزاد شده، نوشت: «مسوولان زندان با محدودسازی فضای در دسترس زندانیان و متهمان، اقدام به اعمال فشار مضاعف بر آن‌ها می‌کنند. سکونت این افراد در تخت‌های سه طبقه‌ای که ارتفاع طبقه سوم آن به بالای دو متر می‌رسد، به بروز مشکلاتی برای زندانیان منجر شده است.»
به گفته این زندانی سیاسی سابق، در مواردی سقوط شب هنگام زندانیان از طبقات سوم تخت‌ها، به ویژه آن‌هایی که به دلیل حضور در محیط پر تنش، داروهای اعصاب یا خواب‌آور استفاده می‌کنند، به ایجاد «خسارات جبران‌ناپذیری» منجر شده و حتی در مواردی، موجب مرگ این زندانیان شده است.
این بحران اما تنها به زندان فشافویه منحصر نمی‌شود و به گفته این فرد، در زندان‌های دیگری همچون اوین نیز «رایج» است.
او همچنین مورد «مرتضی کارگر» را مثال زد که به دلیل سقوط از طبقه سوم تخت در زندان اوین دچار ضربه مغزی شد و پس از آسیب‌های وارده، او را به جای انتقال به بیمارستان به زندان تهران بزرگ بردند و در نهایت پس از گذشت دو هفته، به دلیل «عدم رسیدگی به موقع پزشکی» جان خود را از دست داد.
کاهش تعداد اتاق‌ها، فحاشی و هتک حرمت زندانیان
این منبع مطلع در گفت‌وگو با هرانا اضافه کرد که مشکلات سرانه فضای در دسترس زندانیان با تصمیم فردی به نام «پیروزفر» که رییس تیپ شش زندان تهران بزرگ است، افزایش یافته؛ چرا که او به جای چاره‌جویی برای حل این مشکل، اقدام به «تخلیه و کاهش تعداد اتاق‌های متعلق به زندانیان و متهمان از ۱۶ اتاق به تنها شش اتاق» کرده که نتیجه این اقدام، افزایش تراکم جمعیت محل سکونت زندانیان است.
به گفته این فرد، پیروزفر در جریان بازدید از اتاق‌ها، با «فحاشی و هتک حرمت» به زندانیان و متهمان، به «مشوش کردن هر چه بیشتر وضعیت روحی آن‌ها» دامن زده و حتی برای اعمال فشار روحی مضاعف بر زندانیان، دستور داده است تا تمامی «پرده‌های روی تخت‌های آنان» کنده شود. پرده‌هایی که به گفته او، تنها حائل بین زندانی‌ها و ناچیزترین وسیله برای ایجاد حریم شخصی میان این افراد به شمار می‌رود.
هرانا در ادامه گزارش خود به نقل از دیگر منابع مطلع یادآوری کرد که فاصله طبقات تخت‌های زندانیان بسیار کم بوده و هیچ‌گونه رسیدگی‌ای به منظور تعمیر و نگهداری از آن‌ها نمی‌شود به طوری‌که اکثر چارچوب‌ها فرسوده و دارای قطعات فلزی از جای در رفته‌اند که با توجه به فضای محدود میان استراحتگاه زندانیان، به دفعات منجر به «ایجاد زخم و بریدگی از ناحیه سر، صورت، کتف، پهلو و شانه زندانیان» شده است.
دستور به جمع‌آوری کتاب‌های زندانیان
محدودیت فضای در دسترس اما تنها مشکلی نیست که به دستور رییس تیپ شش زندان فشافویه به زندانیان تحمیل شده است بلکه به گفته منابع مطلع، پیروزفر در تازه‌ترین اقدام، جمع‌آوری کتاب‌های زندانیان را در دستور کار قرار داده و تمامی این کتاب‌ها را به بخش فرهنگی زندان منتقل کرده است.
پیش از این هم شماری از زندانیان سابق، پس از آزادی از فشافویه درباره وضعیت ناگوار این زندان اطلاع‌رسانی کرده بودند. از جمله رسول هویدا، پیراپزشک و از درویشان گنابادی که سال ۹۷ دوران محکومیتش را در این زندان می‌گذارند، درباره «تراکم جمعیت بسیار بالای زندان» در بندهای عمومی هشدار داده و گفته بود حتی بعضی از زندانی‌ها مجبورند داخل راهروهای بند و ورودی سرویس بهداشتی بخوابند.
«امکانات پزشکی و اقلام دارویی بسیار ناچیز»، «غیر استریل بودن بهداری» و «کمبود پزشک و کادر درمان» از دیگر مواردی بودند که این درویش زندانی درباره وضعیت فشافویه با بیش از ۱۵ هزار زندانی به آن اشاره کرده بود.
وجود گال، شپش، ساس و موش در زندان و بدرفتاری و خشونت شدید زندان‌بانان در برخورد با افراد محبوس هم از دیگر مواردی است که پیش از این درباره فشافویه گزارش شده است.
زندان فشافویه یا همان زندان تهران بزرگ در سال‌های گذشته به دلیل «نقض جدی حقوق بشر» و نیز کشتار و سرکوب معترضان در آبان ۹۸ از سوی وزارت خزانه‌داری ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم شده است.
نقض حقوق اولیه زندانیان اما تنها محدود به این زندان نیست و تاکنون از زندان‌های دیگر هم بارها گزارش شده است. از جمله الهام احمدی، درویش محبوس در زندان زنان قرچک، خرداد ماه سال ۹۷ با انتشار یک فایل صوتی درباره وضعیت نامناسب این زندان و برخوردهای نامناسب زندان‌بانان، گفته بود در این زندان آب شیرین وجود ندارد.
