عبدالحمید اسماعیل‌زهی در خطبه‌های آخرین نماز جمعه سال ۱۴۰۱، حاکم شدن نگاه مذهبی بر کشور را عامل بن‌بست سیاسی ایران خواند و گفت ایران رنگین‌کمانی از قومیت‌ها، مذاهب و تکثرهاست که نگاه مذهبی حاکم در ۴۴ سال نتوانسته بین آن‌ها مساوات و تعادل برقرار کند و این نگاه با شکست مواجه شد.
امام جمعه اهل سنت زاهدان روز ۲۶ اسفند با تاکید بر این که «اگر مسوولی در جایی نگاه تنگ‌نظرانه داشته باشد، مردم هم در تنگنا قرار می‌گیرند» گفت: «مشکلی که در کشور ما رخ داد همین بود که نگاه‌های حاکمیت، مذهبی شد، در حالی که مذهب، شعبه و برداشتی از دین است؛ دایره دین وسیع‌تر و دایره مذهب محدود است.»
او ادامه داد: «وقتی در کشور ما دیدها مذهبی شد و دین مذهبی بر سر کار آمد، محدودیت هم ایجاد شد. تمام اعتراض و فریادهای اهل سنت و شیعه، ادیان و مردم متکثر ایران با زبان‌ها و دیدگاه‌های مختلف امروز از همان دیدگاه محدود [نشات گرفته از مذهبی شدن حکومت] است.
چهار دهه تبعیض علیه اهل سنت
مولوی عبدالحمید با اشاره به چهار دهه تبعیض علیه اهل سنت گفت که شایستگان سنی در مدیریت‌های منطقه‌ای و استانی، کلان و ارشد کشور، در قوه قضاییه، در نیروهای مسلح و در مراکز قدرت جایی ندارند.
او در ادامه گفت: «عزیزان شیعه هم از تبعیض شکایت دارند و می‌گویند شایستگان آن‌ها که زیاد پای‌بند به مسایل مذهبی نیستند اما طیف دانشگاهی، مغز متفکر، توانمند و مدیر لایق‌اند هم از روی همین نگاه مورد تبعیض قرار گرفته‌اند.»
متظاهران به مقام رسیدند
به گفته مولوی عبدالحمید، وقتی نگاه مذهبی به ایران آمد و حاکم شد، فیلترهای سخت و گزینش‌هایی در کشور ایجاد کردند که برخی متظاهران را به مسوولیت رساند اما هیچ وقت نتوانست تعادلی در قومیت‌ها، مذاهب و تکثرهای ملت ایران به وجود بیاورد.
امام جمعه اهل سنت زاهدان «رنگین‌کمان» را تعبیر درستی برای توصیف ملت ایران خواند که به اعتقاد او، نگاه مذهبی حاکم بر کشور نتوانست برای آن مساوات و برابری ایجاد کند.
اسماعیل‌زهی بن‌بست سیاسی داخلی و بین‌المللی و دغدغه و مشکلات پیش آمده در کشور را نیز نشات گرفته از همین نگاه محدود حاکمیت دانست که باعث شد کشور به سمت امنیتی شدن برود.
او تاکید کرد: «امروز در سراسر ایران نگاهی نظامی و امنیتی حاکم است اما هیچ کشوری که نگاه حاکمش امنیتی و نظامی باشد، توسعه پیدا نمی‌کند.»
نگاه حکومت باید فراگیر و ملی باشد
به گفته امام جمعه اهل سنت زاهدان، نگاه امنیتی و نظامی، کشور را به زانو درمی‌آورد و اقتصاد را فلج می‌کند: «نگاه حکومت باید فراگیر و ملی باشد نه مذهبی چرا که نگاه مذهبی، با شکست مواجه می‌شود.»
مولوی عبدالحمید با تاکید بر این که «یک جناح، یک قوم و یک مذهب نمیتواند کشور را اداره کند»، بن‌بست کنونی سیاست ایران را به دلیل همین حاکم شدن نگاه محدود مذهبی بر کشور دانست و گفت: «شایستگان ایرانی، مسلمان یا غیر مسلمان، با هر قوم و مذهب و زبانی اگر در داخل این مرزها زندگی میکنند و همه بر تمامیت ارضی کشور و امنیت ملی و وحدت ملی تاکید دارند، باید به کار گرفته شوند و منافع کشور دیده شود.»
به گفته او، ایران تنها با یک نگاه بلند و فراگیر [در حاکمیت] میتواند بنبستهای داخلی و بین‌المللی را از سر راه بردارد.
او یادآور شد: «امنیت کشور باید به جایی برسد که نیازی به دور زدن پلیس در خیابانهایش نباشد. وقتی نگاه حاکمیت فراگیر و بلند باشد، قید و بندها و فشارها و مشکلات برداشته می‌شود، مردم کشور سیر میشوند و پول ارزش پیدا می‌کند.»
ارزش پول ملی، قبل از انقلاب و بعد از انقلاب
امام جمعه اهل سنت زاهدان با اشاره به ارزش پول ملی قبل از انقلاب ۵۷ و در دوران محمدرضا شاه پهلوی، نگاه محدود و مذهبی حاکم بر کشور را موجب ضرر رساندن به اصل اسلام دانست.
مولوی عبدالحمید در ادامه گفت تاکیدی بر این ندارد که هر آنچه او و همفکرانش می‌گویند «درست است».
او همچنین گفت: «اگر کسی میخواهد هر شعاری بدهد آزاد است. من هم اگر انتقادی کردم به این بود که هر اعتقادی دارید، دیگران را تخریب نکنید چون برخی احزاب، گرایش دیگران را تخریب میکنند. اما اگر شما مطالبات خودتان را فریاد بزنید کسی نمیتواند به شما حرفی بزند.»
اسماعیل‌زهی در بخش دیگری از سخنانش، بار دیگر «شکنجه، زدن، کشتن و تجاوز به حق مردم» را محکوم کرد و ظلم به دیگران را از دیدگاه دینی حتی از شِرک و کُفر هم «بدتر» دانست.
