تعداد جان‌باختگان زمین‌لرزه ترکیه و سوریه به ۲۳ هزار و ۴۲۵ نفر رسید. شرایط در شما سوریه بحرانی است و با گذشت پنج روز از این زلزله سهمگین، هنوز هیچ وسیله حفاری، ماشین‌آلات یا تیم امدادی به مناطق مختلف در شمال سوریه اعزام نشده است.
در این ترکیه و سوریه، بیش از ۸۱ هزار و ۷۱۱ نفر مجروح شده‌اند.
بر اساس آخرین خبرها، در سوریه هزار و ۷۹۷ نفر در مناطق زلزله زده تحت کنترل رژیم بشار اسد و دو هزار و ۲۴۰ نفر در مناطق تحت کنترل «دولت نجات» و «دولت موقت» جان باخته‌اند.
از سوی دیگر، ۹۷۵ پیکر یافت شده در زلزله ترکیه مربوط به پناهندگان سوری است که تاکنون ۶۰۰ نفر از آن‌ها به سوریه منتقل شده‌اند.
دیده‌بان حقوق بشر سوریه در جدیدترین گزارش خود پیش‌بینی کرد تعداد سوری‌هایی که در اثر زلزله ویرانگر کشته شده‌اند از شش هزار نفر هم فراتر برود.
بر اساس این گزارش، اهالی ده‌ها روستا از جمله ۲۱ روستا در مناطق تحت کنترل رژیم اسد در حومه شرقی ادلب، بستگان خود را که در اثر زلزله کشته شده بودند، حتی قبل از رسیدن تیم‌های امدادی به این روستاها دفن کردند.
بیمارستان‌ها در سراسر سوریه با ظرفیت کامل کار می‌کنند و تیم‌های امدادی از سحرگاه دوشنبه در تلاش برای نجات بیشترین تعداد افراد ممکن از قربانیان زلزله هستند.
ساکنان مناطق مختلف در شمال سوریه اما خودشان در عملیات امداد و نجات برای بازیابی افراد محبوس شده در زیر آوار مشارکت دارند زیرا به گفته دیده‌بان حقوق بشر سوریه، هیچ وسیله حفاری، ماشین‌آلات یا تیم امدادی به این مناطق اعزام نشده است.
این در حالی‌ست که میرجانا اسپولیاریک، رییس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ روز جمعه ۲۱ بهمن، به شهر حلب سفر کرد.
او در بازدید از مناطق زلزله‌زده، خواستار «دسترسی کامل» سازمان‌های حقوق بشری به «تمام مناطق آسیب‌دیده از زلزله» برای توزیع کمک‌های بشردوستانه شد.
رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه اما خبر داد تعداد کشته‌شدگان این کشور در زلزله به ۱۹ هزار و ۳۸۸ نفر و مجروحان به ۷۷ هزار و ۷۱۱ نفر رسیده است.
مقامات ترکیه همچنین از وقوع بیش از هزار و ۶۰۰ پس‌لرزه خبر داده و گفتند زمین‌لرزه‌هایی که ترکیه در چهار روز اخیر تجربه کرده بیش از تعداد زلزله‌هایی است که در یک سال اخیر در این کشور رخ داده بود.
در حالی که ۳۷ مورد از این پس‌لرزه‌ها به بزرگی پنج تا شش بوده، در این چهار روز، روزانه ۶۰ تا ۶۵ زمین‌لرزه ثبت شده است.
مقامات قبرس اما روز جمعه اعلام کردند تعدادی نهنگ مرده را در سواحل شمالی این کشور پیدا کرده‌اند که احتمالا تحت تاثیر زمین‌لرزه‌های عظیم این هفته کشته شده‌اند.
سازمان جهانی بهداشت اما با اشاره به آمار بالای تلفات این فاجعه، نسبت به وقوع یک بحران بهداشتی بزرگ که حتی بیشتر از زلزله خسارت وارد کند، هشدار داد.
سازمان‌های بشردوستانه نیز نگران گسترش بیماری وبا به‌ویژه در کشور سوریه هستند.
یورونیوز در گزارشی با اشاره به افزایش آمار قربانیان زمین‌لرزه ترکیه و سوریه که رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه آن را «فاجعه قرن» نامیده است، نوشت: «این رقم بسیار بیشتر از رقم ۱۸ هزار و ۴۰۰ کشته در زلزله سال ۲۰۱۱ میلادی در فوکوشیمای ژاپن است که باعث یک سونامی نیز شد.»
از سوی دیگر، آخرین زلزله بزرگ ترکیه در سال ۱۹۹۹ میلادی که در نزدیکی استانبول رخ داد، حدود ۱۸ هزار نفر کشته داشت.
در طول چهار روز گذشته ۱۶۲ کودک بی‌سرپرست از زیر آوار خارج شده‌اند که همچنان در بیمارستان و تحت مداوا هستند.
از سوی دیگر وزیر محیط زیست و سدسازی ترکیه اعلام کرد ۱۲ هزار و ۱۴۱ ساختمان در زلزله تخریب شده یا آسیب دیده‌اند.
در سوریه نیز آمار کشته‌شدگان به مرز سه هزار و ۷۷۴ نفر رسید که بیش از دو هزار نفر از آنان در مناطق تحت کنترل مخالفان رژیم بشار اسد بوده‌اند.
با گذشت چهار روز از زلزله، امدادرسانی کشورهای خارجی به زلزله‌زدگان سوری شتاب بیشتری گرفته و فرانسه از کمک اضطراری ۱۲ میلیون یورویی به مردم سوریه خبر داد.
لندن نیز اعلام کرد در مجموع معادل ۴/۳ میلیون یورو به کلاه سفیدها و دیگر امدادگران فعال در منطقه تحت کنترل شورشیان در سوریه کمک می‌کند.
هم‌زمان، آمریکا از اختصاص یک بسته کمک ۸۵ میلیون دلاری به ترکیه و سوریه خبر داد و وزارت خزانه‌داری این کشور نیز گفت برخی تحریم‌های سوریه را با هدف رسیدن هر چه سریع‌تر کمک‌ها به مردم آسیب‌دیده به طور موقت لغو کرده است.
آستان قدس رضوی، به تازگی اعلام کرده است روزانه ۱۰ هزار وعده غذا «برای زلزله‌زدگان سوریه» تهیه می‌کند.
این در حالی است که یک منبع نظامی اسرائیلی به روزنامه سعودی ایلاف گفت: «اگر جمهوری‌اسلامی تسلیحات نظامی را تحت پوشش کمک‌های بشردوستانه به سوریه بفرستد، بدون تردید پاسخ نظامی قاطعی از اسرائیل خواهد گرفت.»
سازمان امدادی کلاه‌سفیدها در سوریه اما اعلام کرد صدها هزار نفر از ساکنان زلزله‌زده مناطق شمال‌غربی سوریه در نیمه زمستان و سرمای شدید بی‌خانمان هستند و برخی از مردم از شدت سرما در ساختمان‌های ویران شده پناه گرفته‌اند.
دیدم دمیرجان، معاون مدیر اجرایی نهاد خیریه کِدِو ترکیه، به ایران‌اینترنشنال گفت: «وضعیت کمک‌رسانی نسبت به روزهای اول بهتر شده اما کمک‌رسانی به شهرهای جنوبی کماکان چالش‌برانگیز است. این در حالی است که مردم از ترس پس‌لرزه‌ها به خانه‌های خود نمی‌روند.»
در همین حال ارتش اسرائیل اعلام کرد یک واحد امداد رسانی اداره اطلاعات ارتش این کشور از طریق تحلیل تصاویر ماهواره‌ای در ترکیه در حال شناسایی کانون‌‌های تخریب زمین‌لرزه برای امدادرسانی موثر و نجات سریع‌تر افراد گرفتار در زیر آوار است.
پس از گذشت سه روز از این زلزله فاجعه‌بار که بر زندگی میلیون‌ها نفر از ساکنان دو کشور اثر گذاشت، امیدها برای یافتن بازماندگان بیشتر از زیر آوار، کاهش یافته است.
ساکنان شمال سوریه اما علاوه بر تبعات زلزله و پس‌لرزه‌ها، با خطرات دیگری هم روبه‌رو هستند.
این زمین‌لرزه باعث ایجاد شکاف‌هایی در سد التلول در روستای ادلب و جاری شدن سیل در روستاهای شمال منطقه سلقین شده است.
همچنین ترک خوردن سد میدانکی به دلیل زلزله، غیرنظامیان محلی شمال سوریه را از ترس سیل آواره کرده است.
ساکنان جنوب شرقی ترکیه و شمال غرب سوریه اما همچنان به کندی عملیات جست‌وجو و نجات بازماندگان انتقاد دارند.
بر اساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر سوریه، تاکنون هیچ نیروی امدادی یا ماشین‌آلات حفاری برای کمک به زلزله‌زدگان شمال سوریه اعزام نشده و خود ساکنان این مناطق عملیات امداد و نجات را هدایت می‌کنند.
به گفته دیده‌بان حقوق بشر سوریه، در مناطق تحت کنترل رژیم بشار اسد، کمک‌های قابل توجهی از سوی الجزایر، مصر، عراق، قطر، ایران، ونزوئلا و سایر کشورها ارائه شده است اما این کمک‌ها به مناطق آسیب‌دیده مخالفان اسد در لاذقیه، حلب و حماه ارسال نشده است و تنها چند تیم نجات شامل یک تیم مصری، یک تیم عراقی و چند تیم ترکیه‌ای وارد مناطق تحت کنترل مخالفان سوری شده‌اند.
از سوی دیگر، یک مقام نظامی اسرائیلی به سایت خبری ایلاف گفت بر اساس اطلاعات موجود، جمهوری اسلامی قصد دارد از وضعیت به وجود آمده پس از زمین‌لرزه در سوریه، برای ارسال تسلیحات به نیروهای تحت حمایت خود در این کشور استفاده کند.
این مقام نظامی اسرائیلی خاطرنشان کرد که اگر جمهوری اسلامی تحت عنوان کمک‌های بشردوستانه به سوریه تسلیحات ارسال کند، ارتش اسرائیل در هدف قرار دادن این تسلیحات هیچ تردیدی نخواهد داشت.
در همین حال، مقامات جمهوری اسلامی از ورود هواپیمای حامل پنجمین محموله کمک‌های ایران به زلزله‌زدگان سوریه شامل ۴۵ تن پتو، چادر و مواد غذایی به دمشق خبر دادند.
به گفته رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهوری ترکیه، هم‌اکنون بیش از ۱۰۰ هزار نیروی امدادی در مناطق زلزله‌زده ترکیه مشغول فعالیت هستند.
او همچنین یادآوری کرد که عملیات آواربرداری با تلاش بسیار در مناطق زلزله‌زده ادامه دارد.
تاکنون اما شش هزار و ۴۴۴ ساختمان ویران شده است.
محمود اوزر، وزیر آموزش ملی ترکیه نیز از تمدید تعطیلی مدارس سراسر این کشور تا ۲۰ فوریه خبر داد.
بر اساس این گزارش، ۲۸ هزار و ۴۴ نفر از راه مسیرهای جاده‌ای، ریلی و هوایی، مناطق زلزله‌زده را ترک کرده‌اند.
پس از وقوع زلزله اصلی در مرکز قهرمان‌ماراش، تاکنون هزار و ۲۰۰ پس لرزه در ترکیه رخ داده که بزرگی ۲۵۶ مورد از آن‌ها بیش از چهار بوده است.
محققان و پژوهشگران می‌گویند این پس‌لرزه‌ها برای هفته‌ها، ماه‌ها یا حتی تا یک سال ادامه خواهند داشت.
مقام‌های دولتی ترکیه می‌گویند هم‌اکنون روزانه ۷۰۰ هزار نان تولید و در ۱۰ استان زلزله‌زده توزیع می‌شود و تا پایان هفته این تعداد به یک میلیون نان می‌رسد.
از سوی دیگر بر اساس این گزارش‌ها، ۸۰ درصد پمپ بنزین‌ها در مناطق زلزله‌زده به چرخه فعالیت بازگشته و نیمی از بازارها و داروخانه‌ها دوباره شروع به فعالیت کرده‌اند.
در همین حال وزیر امور خارجه ترکیه اعلام کرد کشورش برای افزایش کمک‌رسانی به مردم زلزله‌زده سوریه در تلاش است تا دو گذرگاه مرزی جدید را به سمت سوریه باز کند.
از سوی دیگر با افزایش انتقادهای مردم ترکیه از عملکرد دولت رجب طیب اردوغان در زلزله اخیر، توییتر برای عمده کاربران در این کشور از دسترس خارج شد.
این در حالی است که اردوغان که سه ماه تا انتخابات آینده فاصله دارد، از اقداماتی همچون طرح دولت برای اسکان مردم زلزله‌زده در هتل‌های آنتالیا، آلانیا و مرسین خبر داده است.
ابعاد تخریب‌های این زلزله در ۱۰ استان ترکیه، مساحتی بیش از هزار کیلومتر مربع را در بر گرفته است.
رسانه‌های داخلی ایران اما تصاویری از حضور اسماعیل قاآنی، فرمانده نیروی قدس سپاه، در یکی از مراکز خدمات‌رسانی جمهوری اسلامی به زلزله‌زدگان در حلب سوریه منتشر کردند.
خبرگزاری صدا و سیما خبر داده که سومین هواپیمای حامل کمک‌های جمهوری اسلامی به زلزله زدگان سوریه، شامل ۱۸ تن موکت، پتو و مواد غذایی به فرودگاه حلب رسیده است.
از سوی دیگر دیده‌بان حقوق بشر سوریه از افزایش کشته‌شدگان زلزله در این کشور خبر داد و از جامعه جهانی خواست با توجه به ضعف تیم‌های نجات سوریه، فورا برای نجات مجروحان و بازماندگان این کشور مداخله کنند.
این نهاد حقوق بشری همچنین از دولت ترکیه خواست تا مجروحان سوری را در بیمارستان‌های کشورشان بپذیرند و تیم‌های پزشکی خود را به مناطق آسیب‌دیده سوریه نیز بفرستند.
این در حالی است که برخی منابع از بمباران حومه شهر حلب از سوی نیروهای بشار اسد در شرایطی خبر دادند که مردم منطقه همچنان درگیر پیامدهای زمین‌‌لرزه‌اند.
در همین حال، ۷۰ کشور و ۱۴ نهاد بین‌المللی برای ارسال کمک به مناطق زلزله‌زده اعلام آمادگی کرده‌اند و ناتو نیز از اعزام هزار و ۴۰۰ نیروی امداد فوری به مناطق زلزله‌زده ترکیه خبر داده است.
وجود فعالیت هزاران نیروی امداد و نجات در مناطق زلزله‌زده ترکیه، تداوم شرایط نامساعد هوایی و بارش برف و باران، دسترسی تیم‌های امدادی را به مناطق آسیب‌دیده با مشکل مواجه کرده است.
بامداد دوشنبه (حوالی ساعت چهار صبح به وقت محلی) زلزله‌ای به بزرگی ۷/۸ محدوده بزرگی از جنوب ترکیه و در نزدیکی مرز این کشور با شمال‌غرب سوریه را لرزاند که علاوه بر کشته و زخمی شدن هزاران نفر، صدها ساختمان نیز در این دو کشور فرو ریختند و هزاران نفر زیر آوار محبوس شدند.
در ژانویه ۲۰۲۰ نیز زلزله دیگری در این کشور بیش از ۴۰ کشته بر جای گذاشت و در اکتبر همان سال نیز زلزله در ترکیه باعث جان باختن ۱۱۴ نفر شد.