دعوای ۱۰ میلیون دلاری بر سر VAR؛ چرا کمکداور ویدیویی به ایران نمی‌رسد؟
مهدی تاج، رییس فدراسیون فوتبال، در یک برنامه تلویزیونی درباره شرکت‌های تامین‌کننده VAR گفته است: «این شرکت‌ها باید ۵۰ میلیون دلار به فیفا بسپارند تا اگر با اشتباهی از جانب VAR، تیمی متضرر شد، خسارتش پرداخت شود.» جالب این که کل هزینه VAR در ایران بیش از ۱۰ میلیون دلار نمی‌شود.
داستان کمکداور ویدیویی در فوتبال ایران، به اندازه ملی‌شدن صنعت نفت پیچیده شده. در حالی که شخص رییس فدراسیون هم موافق است که فقدان سیستم VAR به اندازه کافی آبروی فوتبال ایران را می‌برد، اما از سوی دیگر درباره منبع تامین بودجه خرید سیستم کمکداور ویدیویی دعوا آن‌قدر بالا گرفته که هیات رییسه فدراسیون، مدیران لیگ‌برتری و برخی مدیران دولتی، جلسه مشترکی با فراکسیون ورزش مجلس برگزار می‌کنند تا کسی بودجه را تامین کند.
اما پرده تازه، توجیهات رییس فدراسیون فوتبال برای خرید سیستم کمکداور ویدیویی از یک شرکت خاص است.
اواسط دی ماه فدراسیون فوتبال با ارسال نامه‌ای به تمامی باشگاه‌های لیگ برتری، یک شرکت ایرانی به اسم چشم‌انداز و یک شرکت مورد تایید فیفا به اسم EVS را به عنوان تجهیز کننده ورزشگاه‌های ایران به سیستم کمک داور ویدیویی معرفی کرد.
این در حالی بود که در سه-چهار سال گذشته نام چند شرکت به عنوان تامین‌کننده تجهیزات کمکداور ویدیویی برده شد که هر بار به بهانه‌هایی مثل ارتباط با اسرائیل یا تحریم این پروژه، ناتمام ماند. هر چند که همین حالا هم درباره شیوه و دلیل انتخاب EVS حرف و حدیث زیاد است؛ از ترک تشریفات تا ارتباط با اسرائیل.
با این حال تاج گفته که ممکن است تا دو-سه سال آینده شرکت EVS هم نتواند مجوز فیفا را بگیرد: «این شرکت‌ها باید ۵۰ میلیون دلار به فیفا بسپارند تا اگر بر اساس اشتباهی از جانب VAR در یک بازی تیمی متضرر شد، خسارتش پرداخت شود. هر شرکتی نمی‌تواند مجوز فیفا را بگیرد. باید مجموعه قوانین موجود را رعایت کنند. به نظر می رسد مساله VAR و شرکت‌های مربوط به آن تمام نشدنی است.»
البته گمانه‌زنی‌هایی درباره درستی اظهارات تاج وجود دارد؛ ضمانت نه ۵۰ میلیون دلاری است که پنج میلیون فرانک سوئیس بیشتر نیست؛ آن هم تضمین است که از شرکت‌های بیمه بین‌المللی قابل دریافت است.
شرکت EVS که فدراسیون فوتبال دنبال خرید سیستم کمکداور ویدیویی آن است، یک شرکت بلژیکی است که سیستم‌های تولید ویدیوی دیجیتال پخش زنده می‌فروشد. برخی معتقدند اصرار فدراسیون بر خرید تجهیزات از این شرکت، بیشتر منفعت مالی عجیب و غریب است تا تمایز فنی. علاوه بر این، گفته شده سود شرکت واسطه در زمان بهره‌برداری از سیستم کمکداور ویدیویی به تنهایی سالی ۹ میلیارد تومان می‌شود.
دعوای ۱۰ میلیون دلاری
اما دعوای اصلی بر سر کسی است که باید دست در جیب کند و برای هر استادیوم ۷۰۰-۸۰۰ هزار دلار برای خرید سیستم کمکداور ویدیویی بپردازند؛ چیزی بیش از ۱۰ میلیون دلار برای ورزشگاه‌های تیم‌های لیگ برتری.
البته آن‌طور که از آخرین اظهارات منصور قنبرزاده، رییس سازمان لیگ بر می‌آید، VAR فعلا به ورزشگاه‌های دولتی می‌رسد: «ورزشگاه‌های دولتی مانند آزادی، غدیر اهواز، گیلان، مازندران و مشهد در برنامه هستند که ما برآورد مالی کنیم و مبلغی را مشخص کنیم تا فراکسیون ورزش آن را به کمیسیون تلفیق بدهد که در سر جمع بودجه وزارت ورزش پولی بدهند تا برای VAR هزینه شود.»
ورزشگاه‌هایی که قنبرزاده مثال زده، همگی از سوی باشگاه‌ها اجاره می‌شوند؛ استقلال، پرسپولیس، فولاد، ملوان بندرانزلی و نساجی مازندران برای هر بازی خانگی، ورزشگاه را از وزارت ورزش و جوانان اجاره می‌کنند.
تاج در این‌باره گفته: «در دنیا هر جایی که ورزشگاه خود را به باشگاه کرایه می‌دهد باید کلیه متعلقات استاندارد را نیز خودش فراهم کند.»
با این توصیف خبری از VAR برای باشگاه‌هایی که در استادیوم اختصاصی بازی می‌کنند نخواهد بود، مگر این که باشگاه‌ها اقدام به خرید سیستم کنند.
قنبرزاده هم در این‌باره گفته: «دولت و مجلس می‌توانند بودجه دولتی را مصوب کنند. ورزشگاهی که در اختیار دولت نیست، مدنظر نیست. از طرف دیگر باشگاه دولتی که ورزشگاه را اجاره می‌کند، روی اجاره ورزشگاه پول VAR را هم برای هر بازی می‌پردازد و هزینه‌های حاصل از نصب VAR از محل اجاره ورزشگاه پرداخت می‌شود و در واقع دولت هزینه سیستم کمک داور ویدیویی را پرداخت می کند.»
از سوی دیگر خداداد افشاریان، رییس کمیته داوران فدراسیون فوتبال گفته: «هر باشگاهی می‌خواهد VAR داشته باشد و باید آن را خریداری کند. رقم خریداری آن هم خیلی درشت و زیاد نیست.»
البته پیشتر اعلام شده بود اگر هر باشگاهی بخواهد طبق تاکید فدراسیون فوتبال از EVS، سیستم کمکداور ویدیویی را خریدای کنند باید بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ هزار دلار فقط برای تجهیزات آن بپردازد.
هر چند ایزد سیف‌الله‌پور، مدیرعامل نساجی مازندران گفته است: «هزینه خیلی بیشتر از ۳۰۰ هزار دلاری است که فدراسیون فوتبال می‌گوید. حداقل ۵۰۰ هزار دلار و به روایتی هم بین ۷۰۰ تا ۸۰۰ هزار دلار هزینه تجهیز یک ورزشگاه به سیستم کمکداور ویدیویی است. البته منظورم از باشگاه‌ها، باشگاه نساجی نیست. باشگاه‌هایی است که از خودشان ورزشگاه دارند. وگرنه نساجی هم مثل استقلال و پرسپولیس، هوادار، پیکان و ... به عنوان مستاجر در ورزشگاه خانگی خود بازی می‌کند و پول اجاره می‌دهد و طبیعی است ورزشگاه ما را دولت باید تجهیز کند.»
رضا درویش، مدیرعامل باشگاه پرسپولیس در جلسه با نمایندگان مجلس شورای اسلامی و اعضای فراکسیون ورزش گفته است: «در جلسه‌ای که خدمت آقای وزیر بودیم، آقای تاج و شرکت تجهیز حضور داشتند و پیرامون این قضیه بحث شد که چگونه می‌شود باشگاه استقلال و پرسپولیس که اجاره به استادیوم آزادی می‌دهند، دستگاه VAR بیاورند؟ ما که جا نداریم و نمی‌توانیم شب آن را به خانه ببریم یا در باشگاه بگذاریم. باید در استادیوم کار گذاشته شود. به نظر من اول فکر کنیم آوردن تجهیزات و هزینه‌اش بر عهده کجاست و بعد پیرامون باقی قضیه‌ها بحث کنیم.»