در آستانه ۴۴ سالگی جمهوری اسلامی، این رژیم از هر زمان دیگری شکننده‌تر است و چشم‌انداز هر گونه اصلاحات، بهبود سیاست هسته‌ای و روابط بهتر با غرب، در بهترین حالت ممکن، سرابی دور از دسترس به نظر می‌رسد.

در پنجمین ماه از اعتراضات سراسری در ایران، جمهوری اسلامی در داخل و خارج با تهدید وجودی روبه‌رو شده و شعارهای «زن زندگی آزادی»، «مرگ بر دیکتاتور» و «آخوند باید گم بشه!» خود گویای آنچه در ایران می‌گذرد است و همچنان طنین‌انداز.

گرچه سرعت و وسعت اعتراضات در اوایل سال ۲۰۲۳ کاهش یافته اما نارضایتی اساسی مردم همچنان قرص و محکم بر جاست.

از جنبش سبز تا اعتراضات کنونی، اعتراضات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و مشارکت اقشار مختلف جامعه در آنها زیاد شده و به نسبت همین ازیاد، رژیم هم به مراتب شکننده‌تر شده است.

حکومت در هر جبهه‌ای شکست خورده است؛ ارزش پول ملی سقوط آزاد کرده و تورم سر به فلک گذاشته. جمهوری اسلامی چند ماه پیش به افزایش قیمت ۴۸ درصدی کالاها اذعان کرد و این در حالی است که قیمت مواد خوراکی تا دست‌کم ۶۸ درصد افزایش یافته است. برای میلیون‌ها ایرانی، تقلا برای سر پا ماندن روزانه به جدالی بزرگ تبدیل شده است.

یک نفر از از هر ۱۰ تن در ایران، برای پیدا کردن شغلی به منظور پرداخت هزینه‌های سرسام‌آور مذکور به مشکل برمی‌خورد. نرخ رسمی بیکاری در ایران در سال ۲۰۲۲ حدود ۹ درصد بود و این در حالی است که در این سال، آمار بیکاری در بین نسل جوان ناراضی به ۱۶ درصد رسید. اقتصاد ایران در حوزه‌های اصلی مثل کشاورزی و ساخت‌وساز، کوچک شده و همین موارد، غذا و اسکان جمعیت ۸۵ میلیون نفری ایران را با مشکل مواجه کرده است.

اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی هم که سعی کرده بود با فروش روزانه یک میلیون بشکه نفت و پیدا کردن چین به عنوان بزرگ‌ترین خریدار نفت ایران از تحریم‌های آمریکا جان به در ببرد، درآمد نفتی ۴۵۰ میلیارد دلاری خود را طی دهه گذشته به دلیل تحریم‌های آمریکا و دیگر تحریم‌های بین‌المللی از دست داده است.

تنش با غرب

هم‌زمان با اعتراضات داخلی، تنش جمهوری اسلامی با غرب هم بالا گرفته و برجام هم رو به مرگ است. سیاست «فشار حداکثری» دولت دونالد ترامپ که هدف آن مجبور کردن جمهوری اسلامی به دادن امتیاز بیشتر بود، نتیجه دلخواه آمریکا را به دنبال نداشت و تهران به تعهداتش در چارچوب برجام پای‌بند نماند تا با در پیش گرفتن چنین رویه‌ای، واشینگتن را مجبور به برداشتن تحریم‌ها کند و به این ترتیب، تنها تهدید احتمالی از سوی برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی افزایش یافت.

سپس دولت جو بایدن خواستار بازگشت به برجام شد اما مذاکرات وین برای احیای برجام تاکنون بی‌سرانجام مانده است.

واکنش بین‌المللی به رفتار جمهوری اسلامی با معترضان هم بازگشت فوری این رژیم به دیپلماسی با غرب را هر چه پیچیده‌تر کرد. هر گونه بازگشتی از سمت غرب هم غیر‌قابل‌ دفاع است.

حمایت جمهوری اسلامی از روسیه در حمله این کشور به اوکراین و پهپاد دادن تهران به مسکو هم گسل بین رژیم با غرب، به‌ویژه با آمریکا را گسترده‌تر کرد.

تا اوایل سال ۲۰۲۳ میلادی، روسیه با ده‌ها پهپاد ساخت جمهوری اسلامی تاسیسات نظامی و زیربنایی، مراکز کسب‌وکار و شهروندان اوکراین را هدف حمله قرار داده است.

آمریکا به جمهوری اسلامی درباره تامین سلاح برای روسیه و برنامه تهران برای دادن موشک‌های بالستیک به مسکو هشدار داد و جمهوری اسلامی را بزرگ‌ترین حامی نظامی روسیه خواند.

اکنون رابطه تهران و مسکو از هر زمان دیگری طی ۱۰۰ ساله اخیر، گرم‌تر است.

در بحبوحه چنین تنش‌هایی با غرب، انتقادات دیرباز ایالات متحده از جمهوری اسلامی به‌ دلیل نقشه‌هایی که این رژیم مستقیما علیه دونالد ترامپ و باقی مقام‌های آمریکایی دخیل در کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران کشیده بود هم بالا گرفت.

رژیمی متزلزل

با تمام سیاست‌های تهدیدآور جمهوری اسلامی، این رژیم از هر زمان دیگری از سال ۱۳۵۷ بدین سو شکننده‌تر است.

یکی از دلایل این تزلزل این است که علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی هنوز بر سر جای خودش باقی است و امیدی به انتقال رهبری هم نیست و با وجود گزارش‌های پیشین از سرطان پروستات و کاهش سلامت او به دلیل کهولت، او اخیرا بارها در معرض عموم ظاهر شده و سخنرانی کرده است.

در آستانه ۴۴ سالگی تولد جمهوری اسلامی، خطر برخورد این حکومت با مردم ایران و جهان به حد بی‌سابقه‌ای رسیده است.