در دومین ماه از خیزش سراسری ایرانیان علیه جمهوری اسلامی، مردم معترض روز جمعه ششم آبان در شهرهای مختلف به خیابانها آمدند و علیه کلیت حکومت شعار دادند. در این روز آیین چهلم تعدادی از کشتهشدگان اعتراضات در شهرهای کردنشین و تظاهرات گسترده مردم در زاهدان برگزار شد.
این در حالی است که روز شنبه تشکیل زنجیره انسانی در حمایت از خیزش سراسری مردم ایران علیه جمهوری اسلامی از نیوزیلند آغاز شده و قرار است این زنجیره انسانی در بیش از ۸۰ شهر مختلف جهان تشکیل شود.
پیشتر، مردم زاهدان پس از حضور گسترده در نماز جمعه برای حمایت از عبدالحمید اسماعیلزهی، امام جمعه اهل سنت این شهر، همچون مردم شهرهای سراوان و ایرانشهر به خیابانها رفتند و علیه علی خامنهای و جمهوری اسلامی شعار دادند.
تظاهراتی خیابانی که با حمله نیروهای امنیتی مواجه شد و گزارشها حاکی از کشته و زخمی شدن چند تن، از جمله یک نوجوان در زاهدان و تیراندازی به سوی مردم در سراوان است.
شهرهای کردنشین
شماری از شهرهای کردنشین نیز در روز جمعه شاهد حضور مردم معترض بودند و حضور شهروندان اغلب برای شرکت در آیین چهلم یا خاکسپاری جوانهایی بود که در جریان خیزش سراسری کشته شدند. معترضان دور هم جمع شدند و علیه جمهوری اسلامی شعار دادند که اعتراض مسالمتآمیز آنان با برخورد خشن نیروهای امنیتی روبهرو شد.
از سوی دیگر، کانال تلگرامی شورای صنفی دانشجویان کشور گزارش داد پس از تجمع اعتراضی دانشجویان خوابگاه پسرانه ۲۲ گولان دانشگاه علوم پزشکی کردستان، نیروهای امنیتی به آنها حمله کردند و برخی از دانشجویان مجروح شدند.
طبق این گزارش، نیروهای امنیتی به سوی خوابگاههای دخترانه ورمقانی و فاطمیه ۳ دانشگاه علوم پزشکی کردستان که مشرف به بیمارستان کوثر سنندج است تیر و گاز اشکآور شلیک کردند و دانشجویان دختر ناگزیر به خروج از ساختمانها شدند.
ویدیوهای رسیده به ایران اینترنشنال نیز نشان میدهد معترضان در سنندج مقابل بیمارستان کوثر که گفته میشود یکی از معترضان مجروح در آنجا بستری است، تجمع کردند.
ویدیوی دیگری نیز که به ایران اینترنشنال رسیده نشان میدهد مردم معترض در شامگاه جمعه، در یکی از خیابانهای بوکان آتش روشن کردند.
بر اساس ویدیوهای رسیده به ایراناینترنشنال، مردم روستای سرخک سنجابی، در مراسم خاکسپاری پیکر «افشین آشام» از کشتهشدگان اعتراضات سراسری در قصر شیرین (استان کرمانشاه) علیه علی خامنهای شعار دادند.
ویدیوهای رسیده به ایراناینترنشنال نشان میدهند مردم کرمانشاه در مراسم چهلم رضا شهپرنیا، از کشتهشدگان اعتراضات سراسری، شعارهای «مرگ بر دیکتاتور» و «این همه سال جنایت، مرگ بر این ولایت» سر دادند.
در مهاباد، مراسم خاکسپاری شاهو خضری که روز پنجشنبه پنجم آبان در جریان اعتراضات این شهر کشته شد، با فریادهای اعتراضی و سر دادن شعار همراه بود.
ویدیوهایی از خیابانهای این شهر در شبکههای اجتماعی منتشر شد که در آنها صدای تیراندازی به گوش میرسد و معترضان در حال فرار هستند.
این اعتراضات در حالی است که جلال محمودزاده، نماینده مهاباد در مجلس، کشته شدن اسماعیل (سمکو) مولودی، جوان ٣٥ ساله را به دست نیروهای سرکوبگر تایید کرد و گفت در مراسم تشییع او «چهار نفر دیگر نیز با تیر جنگی کشته شدند که یکی از آنها، ۱۵ سال دارد».
در شهر سقز هم مراسم چهلم فریدون محمودی در گورستان آیچی با شعارها و فریادهای اعتراضی حاضران همراه شد.
فریدون محمودی، جوانی ۳۳ ساله بود که روز ۲۸ شهریور با شلیک نیروهای سرکوبگر کشته شد.
شهرهای دیگر
گروهی از شهروندان در اراک به یاد مهرشاد شهیدی و سینا ملایری، از کشتهشدگان اعتراضات اخیر، در خیابان شمع روشن کردند.
بنا به گفته یکی از نزدیکان مهرشاد شهیدی به ایراناینترنشنال، در حالی که اقوام و دوستان او قصد داشتند در رستوران محل کارش در خیابان شریعتی اراک به مناسبت تولد او شمع روشن کنند، ماموران امنیتی با بستن خیابان از ورود آنها جلوگیری کردند.
از سوی دیگر مردم روستای حمزهکلا شش پل، پس از مراسم چهلم میلاد زارع از کشتهشدگان اعتراضات سراسری در بابل، با روشن کردن آتش در مقابل مغازه او تجمع کردند.
پیش از این، ویدیوهای رسیده به ایراناینترنشنال نشان میداد مردم این روستا در مراسم چهلم میلاد زارع فریاد «آزادی» و شعارهای اعتراضی سر دادند.
دانشجویان دانشگاه هرمزگان نیز با فریاد «اتحاد اتحاد» تجمع اعتراضی برگزار کردند.
این دانشجویان همچنین شعار «فکر نکنی امروزه، وعده ما هر روزه» سر دادند.
با ادامه سرکوب خشونتبار اعتراضات دانشجویی، ویدیوهای منتشر شده در فضای مجازی نشان میدهد نیروهای لباس شخصی جمعه شب دو دانشجو را از خوابگاه صدف دانشگاه جندی شاپور اهواز ربودند.
همزمان با فراخوانها برای خیزش سراسری رو روز شنبه روابط عمومی آموزش و پرورش استان اردبیل اعلام کرد که به دلیل «شیوع آنفلوآنزا» مدارس این استان روز شنبه تعطیل خواهد بود.
موج این فروپاشی دیجیتال که از تعطیلی فروشگاههای آنلاین اینستاگرامی آغاز شده بود حالا پایش به کسبوکارهای بزرگتر و نامهای شناختهشدهتر حوزه فناوری اطلاعات نیز رسیده است.
ابراهیم رئیسی در دوره مناظرات سال ۱۴۰۰ اینستاگرام را ابزاری برای امرار معاش مردم توصیف کرده و تاکید کرده بود کسی به دنبال تعطیلی محل درآمد مردم نیست. اما حالا با گذشت کمی بیشتر از یک سال از آن شعارها، نه تنها این شبکه اجتماعی با بیش از ۴۴ میلیون کاربر ایرانی مسدود شده، بلکه حجم فیلترینگ اینترنتی در کشور به نقطه اوج خود رسیده است.
گزارشهایی که طی هفتههای گذشته توسط نمایندگان ارگانها و اصناف خصوصی درباره تاثیرات منفی قطع و فیلترینگ اینترنت روی زندگی و کار مردم منتشر شده نشان میدهد ابعاد اقتصادی فاجعه فعلی بسیار بزرگتر از تصور حاکمان جمهوری اسلامی است.
همین حالا اگر سراغی از فروشگاههای فعال در شبکههای اجتماعی بگیرید، خیلی از آنها یا تعطیل شدهاند یا در مرز تعطیلی قرار دارند. آنهایی که هنوز از پا درنیامدهاند به اندازهای با کاهش فروش آنلاین رو به رو شدهاند که برخیشان به دستفروشی روی آوردهاند.
به گفته فرزین فردیس، رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری اتاق بازرگانی تهران، طی یک ماه گذشته ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار فروشگاه اینستاگرامی فعالیت خود را متوقف کردهاند. شرکت «نوینهاب» نیز که ابزاری برای مدیریت هوشمند شبکههای اجتماعی ارائه میکند از کاهش ۹۲ درصدی سهم تولید محتوا در اینستاگرام خبر داده است.
بررسی سال گذشته وبسیارت تکراسا از فعالیت بیش از ۴۱۵ هزار فروشگاه اینترنتی بر بستر اینستاگرام خبر میداد که در مجموع برای ۴ میلیون نفر به شکل مستقیم و غیرمستقیم شغل ایجاد کرده بود. حجم این بازار اجتماعی آنلاین که امکان فعالیت افراد در دورافتادهترین نقاط ایران را نیز فراهم کرده است سالانه بین ۱۸ تا ۳۲ هزار میلیارد تومان تخمین زده میشود. حالا اما میلیونها نفر در ایران در معرض از دست دادن تنها منبع درآمد خود قرار گرفتهاند.
فقط بگذارید ما کار کنیم
در کنار فروشگاههای اینستاگرامی، حالا ناقوس تعطیلی یا تعدیل نیروی کسبوکارهای حوزه فناوری اطلاعات نیز به صدا درآمده است. شرکتهای فعال در حوزه دیجیتال مارکتینگ اولین گروه آسیبدیده از این محدودیتها به حساب میآیند.فروپاشی دیجیتال؛ دومینوی تعطیلی کسبوکارهای اینترنتی
حمیدرضا امیری وحید، همبنیانگذار آژانس مارکتینگ «ترندشو» در گفتگو با سایت خبری اتاق تهران میگوید مجموعهاش که پس از تنها ۹ ماه فعالیت توانسته بود جایگاه مناسبی در بازار این حوزه پیدا کند حالا کارمندانش از کار بیکار شدهاند و این روزها برای یافتن شغلی جدید آموزش رزومهنویسی میبینند.
او همچنین از لغو کمپینهای تبلیغاتی مرتبط با جامجهانی (که این ماه برگزار میشود) خبر داده است. این کمپینها که ارزشی ۱۰ میلیارد تومانی داشته باعث شده تا این شرکت مجبور شود بین ۵۰۰ میلیون تا ۱ میلیارد تومان از مبالغ پیشپرداخت را به حساب مشتریان خود برگرداند.
امیری وحید همچنین روبیکا و پلتفرمهای شبیه آن را جایگزینی برای اینستاگرام نمیداند و عقیده دارد هر تلاشی که بر بستر آنها انجام شود بازاری برای خرید و فروشش نخواهد بود. او میگوید با تداوم فیلترینگ شبکههای اجتماعی، هر کمکی برای جبران خسارت کسبوکارها صرفا حکم مُسکن را خواهد داشت.
او همچنین از مسئولین جمهوری اسلامی تنها یک خواسته دارد؛ اینکه فقط اجازه دهند کارشان را بکنند.
امین مهدوی، همبنیانگذار شرکت بازاریابی دیجیتال «الوکانتنت» نیز در صفحه توییتر خود از کاهش ۹۵ درصدی درآمدهای شرکتش خبر داده. موضوعی که باعث زیان ۴۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومانی این مجموعه شده است.
مهدی ظهیری، بنیانگذار استارتاپ «لندین» هم چند روز پیش در توییتر خود از فروش اجباری برخی تجهیزات برای امکان ادامه حیات شرکتش خبر داده بود. او در گفتوگو با ماهنامه پیوست، مشکلات مالی ناشی از شرایط اخیر را دلیل تعطیلی فعالیت حضوری تیم خود عنوان کرده و میگوید حالا این مجموعه ۱۲ نفری باید بتواند در این شرایط سخت زنده بماند.
زیان ناشی از محدودیتهای یک ماه گذشته برای این شرکت ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان عنوان شده است.
صدای بزرگترها هم درآمده
اما همزمان با اعلام خسارات ناشی از محدودیتهای اینترنتی توسط شرکتهای کوچک، این روزها صدای کسبوکارهای بزرگتر و شناختهشدهتر نیز درآمده است. هلدینگ «هزاردستان» که مالک پلتفرمهای «کافهبازار»، «دیوار» و مسیریاب «بلد» است با انتشا بیانیهای، از تعدیل نیروی دهها نفری و احتمال تعطیلی مجموعه بلد خبر داده است.
این شرکت دلیل این تصمیمگیری را مشکلات ناشی از جذب سرمایه و امنیتیتر شدن فضای استارتاپی ایران عنوان کرده است. در بیانیه این شرکت آمده: «برخی برخوردها بهخصوص در ماههای اخیر ما را در درستی راهی که در پیش گرفته بودیم و توانایی خود در حفاظت از حقوق کاربران به شک انداخته است.»
نیک یوسفی، هنرمند و فیلمساز ایرانی که در روزهای اخیر بازداشت شده، پیش از دستگیری در حساب توییتر خود درباره استفاده از سرویسهای آنلاین ایرانی که با آدرس و مشخصات کاربران سر و کار دارند هشدار داده بود. او در رشتهتوییتی شرکت «اسنپفود» را به ارائه اطلاعات خصوصی مردم به نهادهای امنیتی متهم کرده بود که در نهایت موجب بازداشت افراد میشود.
به نظر میرسد بیانیه شرکت بلد نیز به نوعی اشاره به این موضوع دارد.
مسیریاب بلد که به دنبال فیلتر شدن اپلیکیشن «ویز» در ایران مورد استفاده قرار گرفت در برخی بیلبوردهای تبلیغاتی خود در سال ۹۸ به امکان استفاده از این برنامه در زمان قطع اینترنت اشاره کرده بود؛ مسالهای که موجب واکنش شدید کاربران علیه این شرکت شد.
افول کمپینها؛ همه به جز مهاجرت
در روزهای گذشته، عطا خلیقی، رئیس کمیسیون تجارت الکترونیک سازمان نظام صنفی رایانهای استان تهران از کاهش ۵۰ تا ۸۰ درصدی فروش کسبوکارهای اینترنتی خبر داده است. او صفحات اینستاگرامی را کانالهای عمده بازاریابی کسبوکارها میداند که حالا فیلتر شدن این شبکه اجتماعی موجب ایجاد مشکلات متعددی برای آنها شده است.
اما در همین حال گزارش هفته گذشته آژانس دیجیتال «دیما» درباره تاثیر اختلالات اخیر اینترنت بر تبلیغات آنلاین نشان میدهد کمپینهای پیامکی با موضوع مهاجرت تنها کمپینهای تبلیغاتی بودند که برخلاف سایر حوزهها طی یک ماه اخیر با رشد انتشار مواجه شدهاند؛ مسئلهای که نشان از وضعیت فاجعهآمیز مدیریت کشور دارد.
این گزارش همچنین نشان میدهد کمپینهای مرتبط با سرویس تبلیغاتی گوگل کاهش ترافیک ۸۰ درصدی را تجربه میکنند.
حمایت حکومتی: به نام کسبوکارها، به کام صداوسیما
تقریبا تمام مسئولان تصمیمگیر حکومتی در هفتههای گذشته از افزایش محدودیتهای اینترنت و سرکوب دیجیتال حمایت کردهاند. غلامرضا جلالی، رئیس سازمان پدافند غیرعامل با حمایت از مسدودسازی اینستاگرام و واتساپ، ناامنی امروز جامعه را به گردن کسانی انداخته که به گفته او برای این پلتفرمها «فرش قرمز» پهن کردند.
نظام جمهوری اسلامی در حال حاضر دو سیاست همزمان را در مدیریت فضای آشفته آنلاین اجرا میکند: اول ادامه محدودیتهای فعلی اینترنت و سیاست دوم، اجبار مردم به استفاده از پلتفرمهای داخلی مانند روبیکا و سایر پیامرسانهای مشابه.
در همین حال، امیرحسین اسدی، مدیرکل دفتر خدمات کسبوکار وزارت صنعت، معدن و تجارت از طراحی بسته ۲ هزار میلیارد تومانی حمایتی از کسبوکارها خبر داده است که نه به صورت نقدی، بلکه تنها در قالب تبلیغات آن هم در صداوسیما و پلتفرمهای داخلی امکان استفاده دارد.
به گفته او قرار است هزار میلیارد تومان از این بسته، به تبلیغات در صداوسیما اختصاص پیدا کند.
با همه اینها، با گذشت هر روز امید برای رفع فیلتر شبکههای اجتماعی و پیامرسانهای محبوب در بین مردم کمتر میشود. بهروز محبی، نماینده مردم شهرستان سبزوار در مجلس شورای اسلامی در اظهارنظری در این رابطه گفته است: «صریحا میگویم که قطعا حاکمیت، واتساپ و اینستاگرام را رفع فیلتر نخواهد کرد. انشاالله مردم به روبیکا اقبال نشان خواهند داد چون امنیت کشور مطرح است.»
عیسی زارعپور، وزیر منفعل ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز رفع فیلتر اپلیکیشنهای یاد شده را تصمیمی امنیتی خوانده که مسئولیت آن بر عهده شورای عالی امنیت ملی است؛ همان شواریی که در مواقع حساس کشور دستور سرکوب حداکثری را به نیروهای وفادار به نظام اعلام میکند.
